Парчами Аморат то 1 сентябри соли 1920
аз 23 сентябри соли 1921 то 14 августи соли 1923
аз 11 октябри соли 1923 то 19 сентябри соли 1924
НИЗОМНОМАДар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
1. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
2. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷаест, ки дар рӯи он се рахи рангаи ба таври уфуқӣ ҷойгирифта кашида шудааст: рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад; рахи сафеди мобайнӣ якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга аст. Дар рӯи рахи сафед, аз ҷои чӯбдаста дар мобайни парчам бо зарҳал рамзи тоҷи тансиқ шуда ва дар болои он ҳафт ситора дар шакли нимдоира тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии умумии парчам 1:2 аст.
Тоҷ ва ситораҳои парчам дар шакли росткунҷае ҷой дода шудааст, ки паҳлуи амудиаш 0,8 ва паҳлуи уфуқиаш 1,0-и паҳнои рахи сафед аст. Ситораҳои панҷгӯша дар доираи қутраш 0,15 акс ёфта, дар нимдоираи радиусаш 0,5-и паҳнои рахи сафед ҷой мегиранд.
Тоҷи баландиаш 0,55-и паҳнои рахи сафед, ба асос ба таври нимдоираи радиусаш 1,2-и бари рахи сафед моил мегардад. Чор унсури камоншакл, ки болои тоҷро ташкил медиҳанд, дар марказ бо қисмати доираи қутраш 0, 2-и рахи сафед васл мегарданд.
3. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷойҳои зайл афрохта мешавад:дар болои биноҳои қароргоҳи расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти Ҳокимияти иҷроияи маҳалҳо (ҳукуматҳо), мақомоти худидораи шаҳрак ва деҳот (ҷамоатҳо) - доимӣ;
дар болои биное, ки иҷлосияҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё иҷлосияҳои Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, Маҷлисҳои вакилони халқи вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо, гузаронда мешаванд - дар тамоми давраи гузаштани иҷлосияҳо, маҷлисҳои намояндагон (ҷамоат)-дар тамоми давраи маҷлис;дар болои биноҳои вазоратҳо, кумитаю идораҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, иттиҳодияю ташкилотҳои ҷамъиятӣ, дар болои биноҳои истиқоматӣ - дар рӯзҳои ид ва рӯзҳои хотиравие, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст;
дар болои биноҳо ва васоити нақлиёти намояндагиҳои дипломатӣ ва консулӣ, инчунин дар болои иморатҳои муассисаҳои тиҷоратии дар хориҷа будаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар болои васоити нақлиётие, ки дар дохили онҳо ба сифати ашхоси расмӣ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дигар ашхос нишастаанд, - мувофиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;дар биноҳои раъйдиҳӣ - дар рӯзҳои интихобот ва раъйпурсӣ;дар толорҳои ҷаласаҳои судии судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон;дар қисмҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон - мутобиқи оинномаҳои ҳарбӣ;дар постгоҳҳои марзӣ (заставаҳо) ва нуқтаҳои рухсатдиҳии (гумрукии) Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;мувофиқи амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин ҳангоми гузаронидани маросимҳо ва дигар чорабиниҳои тантанавӣ, ки мақомоти давлатӣ мегузаронанд, афрохтан мумкин аст.
4. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар толорҳои маҷлисҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлисҳои маҳаллии намояндагони халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти иҷроияи маҳалҳо (ҳукуматҳо), ҳамчунин дар хонаҳои (кабинетҳои) кории Президенти Ҷумҳурии Точикистон, Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва хонаҳое, ки вакилони халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон интихобкунандагонро доимо қабул мекунанд, ҷойгир карда мешавад.
5. Ҳангоми мотам бо Қарори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шакли мотамӣ афрохта шуда метавонад. Дар ин маврид ба чӯбдасти (меҳвари фулузӣ) парчам матои тасмашакли сиёҳ баста мешавад, ки нӯгҳои он бояд то қисми поёни парчам овезон бошад.Дар сурати бо чӯбдаста афрохтани парчам ҳангоми мотам парчам ба андозаи 1/3-и дарозии чубдаста хам карда мешавад.
6. Тасвири Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар киштиҳои ҳавоие, ки дар қайди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, ҷойгир мешавад.
7. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад доимо дар ҷойҳои истироҳати шаҳрвандон, боғҳо, хиёбонҳо, гулгаштҳо, дар болои биноҳои истиқоматӣ ва дигар ҷойҳо, инчунин тасвири он ба мақсади ороишӣ ба сифати рамзи давлатӣ ва миллӣ тавре истифода гардад, ки дар ин маврид нисбат ба Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон беҳурматӣ содир нашавад.
8. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тасвири он қатъи назар аз андозаҳои онҳо доимо бояд дақиқ ба асли ранг ва асли тасвири нақшагии он, ки ба ҳамин Низомнома замима мегардад, мутобиқат дошта бошад.
9. Ашхосе, ки ба таҳқири Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон гунаҳкоранд мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.
10. Тартиби тайёр кардани Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.
ҚАРОРИ МАҶЛИСИ ОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН
Дар хусуси тасдиқи Низомнома дар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:1. Низомнома дар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шавад.2. Қарори мазкур аз рӯзи нашраш мавриди амал қарор дода шавад.
Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон С.Раҷабов
ш.Душанбе, 11 декабри соли 1999№ 892
www.president.tj
2. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷаест, ки дар рӯи он се рахи рангаи ба таври уфуқӣ ҷойгирифта кашида шудааст: рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад; рахи сафеди мобайнӣ якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга аст. Дар рӯи рахи сафед, аз ҷои чӯбдаста дар мобайни парчам бо зарҳал рамзи тоҷи тансиқ шуда ва дар болои он ҳафт ситора дар шакли нимдоира тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии умумии парчам 1:2 аст.
Тоҷ ва ситораҳои парчам дар шакли росткунҷае ҷой дода шудааст, ки паҳлуи амудиаш 0,8 ва паҳлуи уфуқиаш 1,0-и паҳнои рахи сафед аст. Ситораҳои панҷгӯша дар доираи қутраш 0,15 акс ёфта, дар нимдоираи радиусаш 0,5-и паҳнои рахи сафед ҷой мегиранд.
Тоҷи баландиаш 0,55-и паҳнои рахи сафед, ба асос ба таври нимдоираи радиусаш 1,2-и бари рахи сафед моил мегардад. Чор унсури камоншакл, ки болои тоҷро ташкил медиҳанд, дар марказ бо қисмати доираи қутраш 0, 2-и рахи сафед васл мегарданд.
3. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷойҳои зайл афрохта мешавад:дар болои биноҳои қароргоҳи расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти Ҳокимияти иҷроияи маҳалҳо (ҳукуматҳо), мақомоти худидораи шаҳрак ва деҳот (ҷамоатҳо) - доимӣ;
дар болои биное, ки иҷлосияҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё иҷлосияҳои Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, Маҷлисҳои вакилони халқи вилоятҳо, шаҳрҳо, ноҳияҳо, гузаронда мешаванд - дар тамоми давраи гузаштани иҷлосияҳо, маҷлисҳои намояндагон (ҷамоат)-дар тамоми давраи маҷлис;дар болои биноҳои вазоратҳо, кумитаю идораҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, иттиҳодияю ташкилотҳои ҷамъиятӣ, дар болои биноҳои истиқоматӣ - дар рӯзҳои ид ва рӯзҳои хотиравие, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст;
дар болои биноҳо ва васоити нақлиёти намояндагиҳои дипломатӣ ва консулӣ, инчунин дар болои иморатҳои муассисаҳои тиҷоратии дар хориҷа будаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар болои васоити нақлиётие, ки дар дохили онҳо ба сифати ашхоси расмӣ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дигар ашхос нишастаанд, - мувофиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон;дар биноҳои раъйдиҳӣ - дар рӯзҳои интихобот ва раъйпурсӣ;дар толорҳои ҷаласаҳои судии судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон;дар қисмҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон - мутобиқи оинномаҳои ҳарбӣ;дар постгоҳҳои марзӣ (заставаҳо) ва нуқтаҳои рухсатдиҳии (гумрукии) Сарҳади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон;мувофиқи амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин ҳангоми гузаронидани маросимҳо ва дигар чорабиниҳои тантанавӣ, ки мақомоти давлатӣ мегузаронанд, афрохтан мумкин аст.
4. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар толорҳои маҷлисҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлисҳои маҳаллии намояндагони халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти иҷроияи маҳалҳо (ҳукуматҳо), ҳамчунин дар хонаҳои (кабинетҳои) кории Президенти Ҷумҳурии Точикистон, Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва хонаҳое, ки вакилони халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон интихобкунандагонро доимо қабул мекунанд, ҷойгир карда мешавад.
5. Ҳангоми мотам бо Қарори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шакли мотамӣ афрохта шуда метавонад. Дар ин маврид ба чӯбдасти (меҳвари фулузӣ) парчам матои тасмашакли сиёҳ баста мешавад, ки нӯгҳои он бояд то қисми поёни парчам овезон бошад.Дар сурати бо чӯбдаста афрохтани парчам ҳангоми мотам парчам ба андозаи 1/3-и дарозии чубдаста хам карда мешавад.
6. Тасвири Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар киштиҳои ҳавоие, ки дар қайди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, ҷойгир мешавад.
7. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад доимо дар ҷойҳои истироҳати шаҳрвандон, боғҳо, хиёбонҳо, гулгаштҳо, дар болои биноҳои истиқоматӣ ва дигар ҷойҳо, инчунин тасвири он ба мақсади ороишӣ ба сифати рамзи давлатӣ ва миллӣ тавре истифода гардад, ки дар ин маврид нисбат ба Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон беҳурматӣ содир нашавад.
8. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тасвири он қатъи назар аз андозаҳои онҳо доимо бояд дақиқ ба асли ранг ва асли тасвири нақшагии он, ки ба ҳамин Низомнома замима мегардад, мутобиқат дошта бошад.
9. Ашхосе, ки ба таҳқири Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон гунаҳкоранд мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.
10. Тартиби тайёр кардани Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.
Дар хусуси тасдиқи Низомнома дар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон
Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор мекунад:1. Низомнома дар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ карда шавад.2. Қарори мазкур аз рӯзи нашраш мавриди амал қарор дода шавад.
Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон С.Раҷабов
vatanamtojikston.blogspot.ru
Нишони Ҷумҳурии Тоҷикистон Бар асоси Низомнома Дар бораи Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки 11 декабри соли 1999 бо Қарори № 891 Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудааст:
1. Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
2. Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат аст аз тасвири тоҷи тансиқшуда ва нимдоира аз ҳафт ситорае, ки бо нурҳои офтоби аз паси кӯҳҳои барфпӯш тулӯъкунанда рӯи онро гирифтааст ва бо чанбаре оро ёфтааст, ки атрофашро аз тарафи рост хӯшаҳои гандум ва аз тарафи чап шохаҳои пахтаи шукуфон иҳота кардааст. Болои чанбара бо тасмаи сераха печонда шуда, дар қисми поён рӯи курсӣ китоби боз ҷой гирифтааст. Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ранга буда, тоҷ, офтоб, кӯҳҳо, хӯшаҳои гандум, китоб ва курсӣ бо зарҳал тасвир ёфта, появу баргҳои ниҳолҳои пахта сабз, рахҳои тасмаҳо сурх, сафед ва сабз буда, муқоваи китоб сурх мебошад. Нишони Ҷумҳурии Тоҷикистон иборат аст аз тасвири тоҷи тансиқшуда ва нимдоира аз ҳафт ситорае, ки бо нурҳои офтоби аз паси кӯҳҳои барфпӯш тулӯъкунанда рӯи онро гирифтааст ва бо чанбаре оро ёфтааст, ки атрофашро аз тарафи рост хӯшаҳои гандум ва аз тарафи чап шохаҳои пахтаи шукуфон иҳота кардааст. Болои чанбара бо навори сераха печонда шуда, дар қисми поён рӯи курсӣ китоби боз ҷой гирифтааст.
Нишони давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон 28 декабри соли 1993 пазирӯфта шудааст.[1]
Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон Бар асоси Низомнома Дар бораи Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки 11 декабри соли 1999 бо Қарори № 892 Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ шудааст:
1. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
2. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷаест, ки дар рӯи он се рахи рангаи ба таври уфуқӣ ҷойгирифта кашида шудааст: рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад; рахи сафеди мобайнӣ якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга аст. Дар рӯи рахи сафед, аз ҷои чӯбдаста дар мобайни парчам бо зарҳал рамзи тоҷи тансиқ шуда ва дар болои он ҳафт ситора дар шакли нимдоира тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии умумии парчам 1:2 аст.
Тоҷ ва ситораҳои парчам дар шакли росткунҷае ҷой дода шудааст, ки паҳлуи амудиаш 0,8 ва паҳлуи уфуқиаш 1,0-и паҳнои рахи сафед аст. Ситораҳои панҷгӯша дар доираи қутраш 0,15 акс ёфта, дар нимдоираи радиусаш 0,5-и паҳнои рахи сафед ҷой мегиранд.
Тоҷи баландиаш 0,55-и паҳнои рахи сафед, ба асос ба таври нимдоираи радиусаш 1,2-и бари рахи сафед моил мегардад. Чор унсури камоншакл, ки болои тоҷро ташкил медиҳанд, дар марказ бо қисмати доираи қутраш 0, 2-и рахи сафед васл мегарданд.[2]
Рангҳои миллии тоҷикон чун дигар мардуми ариёнажод ва эронитабор сурху сафеду сабз ҳастанд? ки аз гаҳи бостон то кунун замон расидаанд.
Дар ҷомеаҳои ориёӣ (ҳиндуэронӣ) табақаҳои сегонаи аслӣ бо ранги вижаи худ таъбир ва шинохта мешудаанд. Дар забони ҳиндии бостон varna- (аз решаи var- «пӯшидан») ҳам ба маънои ранг ва ҳам ба маънои табақаи иҷтимоъӣ будааст. Дар забони эронии бостон низ pištra- ҳам мафҳуми ранг дошта ва ҳам маънии табақаи иҷтимоъӣ. Вожаи “пеша” ба маънои “шуғл” дар забони форсӣ-тоҷикӣ аз ҳамин вожа аст.
Дар он рӯзгор ранги сафед вижаи рӯҳониён, сурх вижаи размиён ва кабуд вижаи мардум (кишоварзон ва чорводорон) будааст. Ду ранг аз он се ранг ҳануз ҳам дар дирафши Эрон ҳастанд: сурху сафед. Аммо ранги севум ба ҷои кабуд сабз гаштааст ва иттифоқан ба кори кишоварзон наздиктар аст[3].
Дар Эрон пеш аз густариши Ислом табақаҳои суннатии ҷомеа бино бар суннат ҷомаҳое мепӯшиданд ки аз назари ранг бо якдигар мутафовит ва муаррифи шахсияти табақотии соҳиби ҷома буданд. Рӯҳониён ки онҳоро осрунон (Авесто: āθravan-, aθaurvan- [āsrōnān]) мехонданд, ҷомае сафед мепӯшиданд ва мазҳари осмонии онҳо Ҳурмузд буд. Рӯҳониёни зардуштӣ ҳануз ҳам ҷомаи сафед бар тан доранд.
Ҷанговарон ё артишторон (авестоӣ: raθaē-štar-) ҷомае мепӯшиданд ки сурх ва арғувонӣ дар таркиби он саҳми бисёр дошт ва мазҳарии осмонии онҳо Вой буд.
Востриюшон (Авесто: vāstrya.fšuyant-) ки дар давраи Сосониён бештар деҳқонони соддаи рустоҳоро бад-он ном мехонданд, ҷомае нилӣ ё кабуд мепӯшиданд ва мазҳари осмонии онҳо Сипеҳр буд. Ҷомаи нилиранги деҳқонон то чанд даҳа пеш дар Эрон ҳануз ривоҷ дошт[4].
Дар адабиёти паҳлавӣ Ҳурмузд (Авесто: ahura.mazdā-; паҳлавӣ: ohrmazd) ҷомаи сафеди рӯҳониён, Вой (Авесто: vayu-/vayaw-; паҳлавӣ: way – ба маънии фазо, – эзиди ҷанг) ҷомаи арғувонии артишторон ва Сипеҳр (Авесто: θwāša; паҳлавӣ: spihr) ҷомаи нилии кишоварзонро бар тан доранд ва ҳар як муаррифи минуи яке аз табақаҳои сегонаи ҷомаеа ҳастанд[5].
Дирафши Ковиёнӣ Ҳар кишваре барои шиносонидани худ нишону парчам дорад. Куҳантарин намоди кишвардории тоҷикон парчаме бо номи "Дирафши Ковиёнӣ" будааст ки онро "Ахтари Ковиёнӣ" низ хондаанд.
Вожаҳои "ахтар" ва "дирафш" дар садаҳои пешин чун “нишон” ва “парчам” ба кор мерафтаанд. Дар мӯътабартарин фарҳангҳои форсӣ "ахтар"-ро ситора навиштаанд ва ситораи бахту толеъ, бахту иқбол ва аламу роъяту парчам низ гуфтаанд. "Дирафш" аз вожаи дирафшидан, дурахшидан, рӯшноӣ додан, партав афкандан ва тобидан сохта шудааст ва ба маънои парчам, алам, аломату байрақ омадааст.
Хонигарии Бухоро, дертар Аморати Бухоро, баъдан Ҷумҳурии Халқии Шӯравии Бухоро.
Парчами Аморат то 1 сентябри соли 1920
аз 23 сентябри соли 1921 то 14 августи соли 1923
аз 11 октябри соли 1923 то 19 сентябри соли 1924
Нахустин парчами Тоҷикистон (аз 23.02.1929)
Нишони ҶМШС Тоҷикистон (1929–1931)
Парчами ҶМШС Тоҷикистон (1929–1931)
Парчами ҶШС Тоҷикистон (1931–1935)
Парчами ҶШС Тоҷикистон (1935–1940)
Парчами ҶШС Тоҷикистон (1940–1946)
Нишони ҶШС Тоҷикистон (1953–1991)
Парчами ҶШС Тоҷикистон (1953–1991)
Нишони Ҷумҳурии Тоҷикистон (1991–1993)
Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон (1991-1992)
Тоҷикистон 14 октябри 1924 чун Ҷумҳурии Мухтори Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон дар таркиби ҶШС Узбакистон бунёд шуд ва 16 октябри 1929 ба Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон табдил ва ба таркиби ИҶШС дохил шуд. Ин парчам 23 феврали 1929 пазирӯфта шудааст.
Бо ҷумҳурии иттиҳодии ҶШС Тоҷикистон эълон шудани Тоҷикистон ва пазириши Конститусияи ҶШС Тоҷикистон, парчами он низ дигар шуд ва ин дарафшро 25 феврали 1931 сохтаанд.
4 июли 1935 парчам дигаргун шуд ва номи ҷумҳурӣ дар парчам ба забони русӣ навишта шуд.
Соли 1928 алифбои тоҷикиро аз порсӣ ба лотинӣ табдил доданд. Ин дигаргунӣ дар парчам низ тағйирот даровард. Дар он рӯзгор номи ҷумҳуриро дар парчам бо ҳарфҳои зарҳалии лотинӣ (RSS Tojikiston) ва русӣ (Таджикская ССР) менавиштанд ва дар болои он нишонаи заррини “досу болға”-ро менигоштанд.
Соли 1940 алифбо аз лотинӣ ба кирилии русӣ табдил дода шуд ва парчам низ дигаргун шуд. Ранги он сурх монд ва номи ҷумҳурӣ дар парчам бо ҳарфҳои зарҳалии кириллии тоҷикӣ (РСС Тоҷикистон) ва кирилии русӣ (Таджикская ССР) навишта шуд. Дар болои номи ҷумҳурӣ нишонаи заррини “досу путк” нигошта шуд.
Парчами ҶШС Тоҷикистон порчаи сурхе буд ба андозаи 1:2 ки ду рахи сафед ва сабз дошт. Рахи сафед ду баробар паҳнтар аз рахи сабз буд. Ранги сафед рамзи пахтакорӣ, бунёди фарҳангу санъати кишвар ва ранги сабз намояндаи дигар маҳсулоти кишоварзӣ буд.
Ин нишони шердор аз моҳи ноябри соли 1992 то моҳи декабри 1993 нишони расмии давлати Тоҷикистон буд.
То пазириши парчами кунунӣ, Тоҷикистон парчами пешинаи шӯравиашро, бо андак дигаргунӣ, бе ситораи панҷгӯша ва нишонаи коммунистии “досу болға” ба кор мебурд.
Рангҳои парчам ба андозаи зерин буданд: 1:2 сурх, 1:5 сафед, 1:10 сабз, 1:5 сурх.
tg.wikipedia.org
Таърихи пайдоиши парчам хамчун рамзи милли ва давлатдори ба даврахои бостонии таърих рафта мерасад. Махсусан, дар хаёти мардуми Эронзамин пайдоиши парчам ба замонхои хеле кадим ишора мекунад. Масалан, дар заминаи чустучухо бостоншиносон дар шаркии кадимаи Эрон ливои хурди филизиеро пайдо намуданд, ки таърихи он ба хазораи сеи пеш аз милод рост меояд. Ин бозёфт, ки дар он расми шер ва тулуи офтоб акс ёфтааст, яке аз кадиматрин ливо дар таърихи башари хисобида мешавад.
Сурати парчам – байракДарвокеъ, то замони бавучудоии парчам дар шакли имрузааш, дар огоз ливо хамчун рамз ё нишонаи даъват ба муттахиди ва мубориза истифода мешуд. Вале он на дар шакли имрузааш, ки аз матоъ ва аломатхои тасвиршуда иборат аст, балки ашёи гуногунро дар бар гирифта, муносибати одамонро ба ин ва ё он чамъият, маслан ба кабила, кушун, равияхои дини ва гайра ифода мекард.
Ливо дар шаклхои мухталиф зохир мешуданд: магзи сари пешвои тавоно, ки дар чуби дароз насб шудааст, чубе, ки дар он пусти хайвони вахши насб шудааст, хода бо шахахои гуногуне, ки дар он ашёи гуногун овеза шудааст, тумор, тасвири «худо»-хо, руххо ва гайра.
Хануз дар гузашта рушди рамзхои ливо ва такмилёбии унсурхои он ба таквиятёбии корхои чанги мусоидат менамуданд. Ливо чун коида, дар муборизахо маркази лашкар ва ё макони чойгиршавии пешвои чангро ифода мекард. Ба даст даровардани ливои душман одатан ракибро аз лихози маънави шикаст медод, зеро аз даст рафтани ливо ифодагари он буд, ки пешво мурдааст ва ё у асир гирифта шудааст. Хамчунин, ливо накши даркнамоиро ичро мекард: хангоми чанг аз руйи он чанговарон ё муттахид мешуданд ва ё акибнишини мекарданд. Ба даст овардани ливо чун одат маънои галаба бар болои ракибро дошт. Чихати мазкур, яъне такдирсоз будани ливо бо мурури замон онро ба як унсури мукаддасе табдил дод, ки эхтиром ва эхтиёташ хислати хатми дорад.
Бо мурури замон ливо тагйир ёфта, шакли ягона ва мукарраршударо ба худ гирифт. Ба он акнун тасма ва ё пораи латтаро насб мекарданд. Илова шудани матоъ ба ин рамзи кадима чихати дигареро хусусияти хатми бахшид: акнун он бояд хатман дар хаво алвонч мехурд ва ин хусусиятро танхо матоъ метавонист дошта бошад. Тибки сарчашмахои таърихи аввалин ливои матои (то ин вакт пусти, пашминадор, филизи ва гайра истифода мешуданд) дар Чин ба вучуд омаданд. Ба эхтимоли голиб ин ба он вобаста буд, ки Чин маркази истехсоли масолехи абрешимие ба шумор мерафт, ки ба тамоми чахон содирот мешуд. Хамин тавр, дастрасии давлатхо ба ин ашёи хом ва фарханги бойи хитойи идеяи ташаккули ливоро ба куллаи нихои оварда расонид.
Ливо акнун матоеро ташкил медод, ки ба чуб насб шуда, бо рамзхо ва аломатхои гуногун ороиш меёфт. Матоъро ё аз тасмахои рангаи мухталиф омода мекарданд ва ё онро ранг мекарданд. Хар як ливо ба рамзе табдил меёфт, ки назири худро надошт ва дар худ иттилоъи муайянро ифода мекард.
Дар «Шохнома»-и Фирдавси низ дар чое ливо дар шакли чарминаи мукаррари (Дирафши Ковиён) ва дар чои дигар дар шакли чарминае, ки дар он сурати говазн акс ёфтааст (Дирафши Сиёвуш), зикр мешавад. Мутаасифона оид ба он ки дирафш чи гуна ранг, таркиб ва андоза дошт, дар «Шохнома» маълумот дода нашудааст.
Дар Аврупо чунин ливохо каме баъдтар ба вучуд омаданд ва ба якчанд намудхо чудо шуданд: давлати, харби, дини ва гайра.
Ливои давлати барои хама умуми махсуб ёфта, аз рамзи хокимияти давлати иборат буд. Баъзан дар он маълумот оид ба рохбари давлат низ дарч карда мешуд.
Ливои харби бошад, хос барои хар як вохиди харби буда, дар он рамз ва номи чузъу том инъикос меёфт. Зарурат ба чунин ливо дар холате ба вучуд меомаданд, ки сархади давлати ва ё майдонии харб васеъ мешуд. Муфид будани истифодаи ливо низ ба он вобаста буд, ки хангоми мухориба сарлашкар метавонист дар кучо карор доштан ва ба кадом самт харакат кардани чузъу томро назора намояд. Аз тарафи дигар, васеъшавии сархади давлати талаботро барои ташкили кушуни сершумор ва доими ба вучуд оварда буд, ки химояи сархади давлати бе он имконнопазир мегардид. Аз ин ру, барои муносибии идораи кушуни бешумор дар баробари гузоштани номи махсус, зарурат барои додани рамзи муайн низ ба миён омад, ки яке аз он рамзхо ливо махсуб меёфт.
Ливои дини дар маросимхо ва хам дар корхои харби истифода мешуд. Мисоли ин дар юришхои салиби зохир мешавад. Ритсархо бахри забти Байтулмукаддас тахти ливои калисои католики ва ливои давлатхо ва князигарихо хамла оварданд.
Бояд зикр намуд, ки амалиёти харби байни давлатхо на танхо дар хушки, балки дар бахрхо низ рушд карданд ва воситаи асосии харакати кушунхои бахри каикхои бодбондор ба хисоб мерафтанд. Истифодабарии ливо, ки он барои дар даст гирифтан пешбини мешуд, акнун дар дохили ин каикхо номувофик ба шумор мерафт. Илова бар ин, дар натичаи чунбиш ва ё харкати зиёди дастони сарбозон ливо дар тули ду – се хафта корношоям шуда, зарурати сохтани ливои нав ба вучуд меомад. Холати мазкур кушиши истифодаи ливоро дар тарзи нисбатан мувофик ба миён овард. Ин кушишхо бошанд, аввалин маротиба дар таърих фахми парчамро ба вучуд оварданд.
Парчам асосан аз чониби флотхои бахри барои аз масофи дур дидани киштихо сохта шуда, дар нуктаи аз хама баланди сутуни кишти насб мешуд ва андозаи хеле калон дошт. Метавон гуфт, ки парчам фарзанд ва ё тавлидшудаи ливо аст.
Парчам вобаста ба он ки чи «хизмат»-ро адо мекунад, метавонист андозаи куллан гуногун дошта бошад. Яъне он акнун андозаи васеъ дошта, дар нуктаи баланд насб карда мешуд. Бар замми ин, чуз вазифаи даркнамои ва чудокуни, парчам акун барои ифодаи мавкеи сиёси, варзиши ва шахси истифода мешуд.
Дар парчам метавонад хадафхои инкилоби (соли 1789 дар Фаронса), созандаги ва рушд (досу болга дар парчами давлатхои Иттиходи Шурави) ва сохторию идеологи (калимаи шаходат дар парчамхои давлатхои исломи) истифода шавад. Ба чуз хамчун рамзи давлати, дини ва харби истифода шуданаш, истифодаи парчам ба сифати рамзи милли, тичорати (фирмави), чун рамзи ифодакунандаи муносибат ба ин ё он ташкилот: махалгарои, гурухи варзиши, хизбхои сиёси ва инчунин ба сифати рамзи муборизаи халкхо барои истиклолияти милли маъмул гардид.
Дар замони мо нишон ба чузъи асосии фаъолияти ташкилотхо табдил ёфтааст. Ягон гирдихамои, мусобикахои варзиши, бозихо, интихобот ва маъракахои таблиготию ташвикоти бе истифодаи ин унсури дастрас, ибтидои ва дар айни замон маълумотдиханда сурат намегирад.
Беш аз хама, парчамхо ба сифати чузъи зебои истифода шуда, кучаю хиёбонхо ва гулгаштхо бо рангхои парчам оро дода мешаванд. Хамчун ифодаи курбонии рохи ватан сарбозони фавтида бо парчам дафн карда мешаванд.
Парчамхо дар шаклхо ва навъхои гуногун зохир мешаванд:
Вобаста ба махсусиятхои вазифавиашон онхо ба парчамхои кучаги (хиёбони), парчами хучрави, парчами руйимизи, парчамхои ороиши (парчамхое, ки барои ороиш истифода мешаванд), парчамхои дасти (барои чорабинихои оммави) Вобаста ба мансубияти сохториашон бошанд, парчамхо ба чунин навъхо : парчами давлати (умуми), парчами вазоратхо ва муассисахо, парчами ташкилотхои чамъияти, парчами хизбхо ва харакатхои сиёси, парчами фирмави (парчам бо логотипи ширкат) чудо карда мешаванд.
14 октябри соли 1924 Чумхурии Мухтори Шуравии Сотсиалистии Точикистон таъсис ёфт ва бо карори Президиуми кумитаи марказии ичроияи он аз 23 феврали соли 1924 парчами давлати кабул карда шуд, ки аз матои сурх иборат буда, дар кунчи он нишони давлати бо навиштачоти «Пролетариатхои хамаи давлатхо як шавед» акс ёфта буд.
16 октябри соли 1924 Чумхурии Мухтори Шуравии Сотсиалистии Точикистон ба Чумхурии Шуравии Сотсиалистии Точикистон табдил ва 5 декабри соли 1929 бевосита ба хайати ИЧШС шомил карда шуда. Мохи апрели хамон сол парчам дар тахрири нав кабул шуд. Баъди кабули парчам аз соли 1929 то соли соли 1953 ба он хафт маротиба тахрир ворид карда шуд аз соли 1953 бе тахрир то соли 1991 арзи вучуд кард.
Чумхурии Точикистон 9 сентябри соли 1991 Истиклолияти давлатии худро эълон намуд ва баъди панч мох хамчун чумхурии мустакил узви комилхукуки СММ гардид. Узвият ба СММ дар холе сурат гирифт, ки парчами нави Чумхурии чумхури тахия ва тасдики худро наёфта буд. Вакте маросими ботантанаи узвият ба СММ 2 марти соли 1992 бо бардоштани парчами кишвархои Озарбойчон, Арманистон, Казокистон, Киргизистон, Молдавия, Сан-Марино, Точикистон, Туркманистон ва Узбекситон дар бинои созмон огоз шуд, барои Казокистон, Киргизистон Точикистон, Туркманистон бо далели кабул нашудани парчами нав, парчами ЧШС Казокистон, ЧШС Киргизистон, ЧШС Точикистон ва ЧШС Точикистон бардошта шуд.
То санаи кабули нишон ва парчами давлати чанд мох кабл озмун эълон карда шуд, ки он ба таври пушида чараён меёфт . Дар озмун зиёда аз 200 лоиха пешкаш карда шуд, ки хар як лоихаро комиссияи махсус тахти рохбарии академик Мухамммад Осими мавриди омузиш ва хулосабарори карор медод. Хамаи барандагони озмуни бехтарин парчами милли матои серангаро (матоъ бо се тасмаи рангаро) пешниход намуданд, ки хар як ранг ифодакунандаи мухтавои таърихи гузашта ва имрузаи халки точик буд. Яъне ранги сурх – озоди, сафед – ороми, сабз – ободии давлат ва миллатро бозгу мекард.
Хамин тавр, комиссия кори худро бо интихоби лоихаи парчам ва нишони давлатие, ки аз чониби Хабибуллаев З., Заневский А., Додхудоева Л., Игнатушина Н ва Сайдалиев М пешниход шуда буд, нукта гузошт. Авч гирифтани чанги шахрванди ба тахия ва кабули рамзхои нави давлати монеа эчод кард ва танхо санаи 24 ноябри соли 1992 дар Касри Арбоб дар Ичлосияи XVI – уми Шурои Олии Чумхурии Точикистон Нишон ва Парчами нави давлати кабул гардид. Дар Ичлосия “Карор оид ба Парчами Чумхурии Точикистон» ва “Карор оид ба Нишони Чумхурии Точикистон» кабул гардид, ки дар асоси он ба моддаи 169 ва170 Конститутсияи Чумхурии Точикистон тагйирот ворид карда шуд. Мувофики он «Парчами давлатии Чумхурии Точикистон рамзи Истиклолияти давлати иттифоки вайроннашавандаи коргарон, дехконон ва зиёиён, дусти ва бародарии хамаи халкхои маскуни чумхури мебошад».
Ба ин чихат бояд арч гузошт, ки бори аввал дар тули зиёда аз 70 соли мавчудияти Точикистон хамчун чумхури, бори аввал парчами ин кишвар хамчун рамзи истиклолияти давлати тавзех дода мешавад ва ё аввалин маротиба калимаи «ИСТИКЛОЛИЯТ» дар тафсир ва ё шархи парчам ворид шуд. То ин дам парчамхои кабли танхо рамзи фарккунадагии давлатиро ичро мекарданд, ки Точикистонро хамчун чумхурии тобеъ аз 14 чумхурии дигар Иттифок дар фаркият карор медод. Парчами нав бошад, акнун Точикистонро на чун давлати тобеъ, балки хамчун чумхурии мустакил миёни зиёда аз 200 давлати дунё дар тафовут мебахшид.
Бо парчами нави давлати орзухои нав ва интизорихои халки точик ба вучуд омад. Мутаасифона чанги шахрванди интизорихои точикистониёнро як муддат зери шубха бурд, аммо он дурурдароз давом накард ва баъди истикрори сулх ва ризояти милли умеди мардум ба давлат ва эътикоди онхо ба ояндаи созанда дучанд эхё шуд.
Мохи сентябри соли 2011 бо муносибати 20 солагии Истиклолияти давлати баландатарин парчам дар чахон (165 м) бунёд шуд, ки он ба китоби Рекордхои Гиннес ворид карда шуд. Дар чунин шакл ва андоза бунёди парчам ифодаи гурури сатхии давлатдори ва ё худнамои набуда, он ифодаи давлатдории кадимии халки точик мебошад, ки ба хар як метри он як давраи таърихии нашъунамои миллию сиёсии точикон рост меояд. Куллаи парчам куллаи баланди ташкили давлатдори, давлатдории мустакил мебошад, ки онро точикон ба бахои талафоти беназири моддию маънави аз тули таърих ба даст овардаанд.
Дар таърихи точикон «Дирафши Ковиён» макоми махсус дорад. Дирафши Ковиён» дар рафти шуриши ирониён, ки бар зидди Заххок нигаронида шуда буд, тавлид шудааст. Шуришро Коваи Охангар сардори намуда, тахти дирафше, ки онро аз миёнбанди чарминаи худ сохта буд, идора менамуд. Тахти ин парчам Фаридун хамчун меросбари конунии шохони Пешдоди ба тахт оварда шуд, то зулмро барканор ва адолатро пойдор кунад. Зери ин максад Кова тавонист Фаридунро барои сохиб шудан ба тахт рахнамои созад. Фаридун чун ба тахт нишаст, «Дирафши Ковиён»-ро мукаддас шуморид ва онро бо тилло оро дод. Илова бар ин, дар чор кунчи он акси ситораро гузошт. Чор ситораи дурахшон ливои мазкурро номи дигар бахшид ва он «Ахтари Кавиён» номгузори шуд. «Дирафши Ковиён» чун анъана ва рамзи асосии давлатдори ба наслхои минбаъадаи шохони эрони интикол ёфта, то замони Сосониён (224 – 651 ) ахамияти худро хифз намуд.
Бояд зикр намуд, ки «Дирафши Кавиён» то замони мо ахамияти таърихии худро хифз карда омадааст ва он дар маркази Ливои Президенти Чумхурии Точикистон дарч ёфтааст, ки рамзи абади, бардавомии таърихии давлатдории миллии точикон мебошад.
Аз ин ру, бузургдошти Парчами давлати – арчгузори ба тачрибаи давлатдории гузуштагони форсу точик махсуб ёфта, химоя ва кадрдонии он ба кушишхои хар як фарди чомеа тавъам мебошад.
komron.info
Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон рамзи истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.
2. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон матои росткунҷаест, ки дар рӯи он се рахи рангаи ба таври уфуқӣ ҷойгирифта кашида шудааст: рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад; рахи сафеди мобайнӣ якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга аст. Дар рӯи рахи сафед, аз ҷои чӯбдаста дар мобайни парчам бо зарҳал рамзи тоҷи тансиқ шуда ва дар болои он ҳафт ситора дар шакли нимдоира тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии умумии парчам 1:2 аст. Тоҷ ва ситораҳои парчам дар шакли росткунҷае ҷой дода шудааст, ки паҳлӯи амудиаш 0,8 ва паҳлӯи уфуқиаш 1,0-и паҳнои рахи сафед аст. Ситораҳои панҷгӯша дар доираи қутраш 0,15 акс ёфта, дар нимдоираи радиусаш 0,5-и паҳнои рахи сафед ҷой мегиранд. Тоҷи баландиаш 0,55-и паҳнои рахи сафед, ба асос ба таври нимдоираи радиусаш 1,2-и бари рахи сафед моил мегардад. Чор унсури камоншакл, ки болои тоҷро ташкил медиханд, дар марказ бо қисмати доираи қутраш 0, 2-и рахи сафед васл мегарданд.
3. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҷойхои зайл афрохта мешавад:дар болои биноҳои қароргоҳи расмии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон,Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти Ҳокимияти иҷроияи маҳалҳо (ҳукуматҳо), мақомоти худидораи шаҳрак ва деҳот (ҷамоатҳо) – доимӣ; дар болои биное, ки иҷлосияҳои Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё иҷлосияҳои Маҷлисҳои вакилони халқи Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, Маҷлисҳои вакилони халқи вилоятҳо, шаҳрхо, нохияҳо, гузаронда мешаванд – дар тамоми давраи гузаштани иҷлосияҳо, маҷлисҳои намояндагон (ҷамоат)-дар тамоми давраи маҷлис; дар болои биноҳои вазоратҳо, кумитаю идораҳои давлатӣ, дигар мақомоти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон, корхонаҳо, муассисаҳо ва ташкилотҳо, иттиҳодияю ташкилотҳои ҷамъиятӣ, дар болои бинохои истиқоматӣ – дар рӯзҳои ид ва рӯзҳои хотиравие, ки қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон муайян намудааст; дар болои биноҳо ва васоити нақлиёти намояндагиҳои дипломатӣ ва консулӣ, инчунин дар болои иморатҳои муассисаҳои тиҷоратии дар хориҷа будаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, дар болои васоити нақлиётие, ки дар дохили онхо ба сифати ашхоси расмӣ Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон ё дигар ашхос нишастаанд, – мувофиқи тартиби муқарраркардаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бинохои раъйдиҳӣ – дар рӯзҳои интихобот ва раъйпурсӣ; дар толорҳои ҷаласаҳои судии судҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қисмҳои ҳарбии Ҷумҳурии Тоҷикистон – мутобиқи оинномаҳои ҳарбӣ; дар постгоҳҳои марзӣ (заставаҳо) ва нуқтаҳои рухсатдихии (гумрукии) Сархади давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мувофиқи амри Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон инчунин ҳангоми гузаронидани маросимҳо ва дигар чорабиниҳои тантанавӣ, ки мақомоти давлатӣ мегузаронанд, афрохтан мумкин аст.
4. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар толорҳои маҷлисҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Чумхурии Точикистон, Хукумати Чумхурии Точикистон, Мачлисхои маҳаллии намояндагони халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон, мақомоти ҳокимияти иҷроияи маҳалҳо (ҳукуматҳо), ҳамчунин дар хонаҳои (кабинетҳои) кории Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон, раисони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон, вилоятҳо, шаҳри Душанбе, шаҳру ноҳияҳо ва хонаҳое, ки вакилони халқи Ҷумҳурии Тоҷикистон интихобкунандагонро доимо қабул мекунанд, ҷойгир карда мешавад.
5. Ҳангоми мотам бо Қарори Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ё Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба шакли мотамӣ афрохта шуда метавонад. Дар ин маврид ба чӯбдасти (меҳвари фулузӣ) парчам матои тасмашакли сиёҳ баста мешавад, ки нӯгҳои он бояд то қисми поёни парчам овезон бошад.Дар сурати бо чӯбдаста афрохтани парчам ҳангоми мотам парчам ба андозаи 1/3-и дарозии чӯбдаста хам карда мешавад.
6. Тасвири Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар киштиҳои ҳавоие, ки дар қайди Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд, ҷойгир мешавад.
7. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон метавонад доимо дар ҷойҳои истироҳати шаҳрвандон, боғҳо, хиёбонҳо, гулгаштҳо, дар болои биноҳои истиқоматӣ ва дигар ҷойҳо, инчунин тасвири он ба мақсади ороишӣ ба сифати рамзи давлатӣ ва миллӣ тавре истифода гардад, ки дар ин маврид нисбат ба Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бехурматӣ содир нашавад.
8. Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тасвири он қатъи назар аз андозаҳои онхо доимо бояд дақиқ ба асли ранг ва асли тасвири нақшагии он, ки ба ҳамин Низомнома замима мегардад, мутобиқат дошта бошад.
9. Ашхосе, ки ба таҳқири Парчами давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон гунаҳкоранд мутобиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷавобгар мебошанд.
10. Тартиби тайёр кардани Парчами давлатии Ҷумҳурии ТоҷикистонроҲукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон тасдиқ менамояд.
maktabi91.ucoz.com
Парчами миллӣ имрӯз чун рамзи давлатдории тоҷикон дар тамоми идораҳои давлатӣ, маъмурӣ, корхонаву муассиса, мактабу таълимгоҳҳо, майдонҳои варзишӣ, ҳуҷраҳои корӣ ва хонаҳои шаҳрвандон мавҷудаст. Ба ҷой овардани эҳтиром нисбати Парчами миллӣ қарзи ҳар як шаҳрванд аст, зеро Парчам як рамзи хосаи истиқлолия, ватандорӣ, соҳибдавлатӣ ва рамзи ҳастии миллат аст.
Моҳи ноябри соли 1992 дар иҳлосияи 16-уми таърихи Шурои Олии Тоҷикистон ки дар он такдири ояндаи давлати милли давлати тоҷикон тахрези гардида, ба суи хадафхои умумимилли сулҳу суббот ва ваҳдати мили кадамхои нахустин гузошта шуданд, баробари андешидани татбирҳои зарури доир ба таъмини сарчаъмии мардум ва ҳифзи тамомияти арзиши кишвар инчунин, рамзҳои нахустин давлати соҳиб истиклоламон –Парчам ва дертар Нишон кабул карда шуданд.
Имруз мо он лахзахои сарнавиштсози таърихиро бо ифтихор ба хотир меорем, зеро он айём барои мо рузхои аввалини эъмори сохти нави давлату давлатдори ва ташаккули чомеаи озоди кишвар , яъне огози мархилаи бунёди давлати демократии хукукбунёд ва дуняви хамчун хадафи асоси ва мукаддаси халки Тоҷикистон ба хисоб мерафт.
Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалии Раҳмон бо нишони эҳтирому садокат ба Парчами миллиамон бо фармони худ аз 20-уми ноябри соли 2009 рузи 24-уми ноябрро рузи Парчами давлатии Чумхурии Точикистон эълон доштанд.
Ба хотири макому манзаллати Парчам дар рукни давлатдори Сарвари давлат гояи бунёди манораи бузурги Парчамро пешниход намуданд, ки аз тарафи умум чонибдории комил ёфт. Дар дуюмин солгарди рузи Парчами давлатии Точикистон маросими бунёди манораи бузурги Парчам огоз гардида дар давоми як сол ба анчом расид. Дар бунёди он бинокорони корхонаи «Алюминсохтумон» ва ширкати байналмиллали «Трайдент Саппот» захмати зиёд кашида, санъати баланди касбии нишон доданд. Натичаи хамин буд, ки 30-юми августи соли 2011-ум дар маркази ш. Душанбе Парчами давлатии Чумхурии Точикистон дар пояи 165м., ки баландтарин дар чахон аст, парафшон гардид. Баландии худи Парчам 30м ва дарозии ё пахмоии он 60м мебошад.
Парчам хануз аз замонхои хеле кадим рамзи давлатдори шукуху ифтихор ва нангу номус будааст. Бозёфтхои бостоншиноси, хафриёт навиштачот ва деворнигорахои мухталиф, ки то имруз боки монданд, аз он гувохи медихад .
Давлатсози ва давлатдори точикон низ таърих ва сунати кадима дорад . Ачдоди мо хануз аз замони Каёниён сохиби дирафше буданд, ки мавчудияти давлатии онхоро ифода мекард. Аввалин Парчами кадимаи точикон « Дирафши Ковиён» ном дошт, ки он хамчун рамзи вахдат ва ягонагии давлатдории Ориёи кабул карда мешавад.
Диравши Ковиён тозамони сукути давлати Сосониён Дирафши милли ва давлатии ниёгони точикон буд. Дар давраи Сосониён шаклаш тагйир ёфта , дар кисми болои он тачассуми парандаи зарин- мурги хумо чой дода мешуд ва дар бахши мураббаи он киматтарин сангхо насб гардидаанд.Чуноне, ки дар «Шохнома»-и А.Фирдавси омадааст, хар яке аз пахлавонони бузургу номвари сарзамини ачдодии мо Дирафши хоси худро дошта аст. Дирафши аз замонхои кадим нишона ва рамзи мукаддаси хар милатту давлат буда аст, ба хотираи хифзи он фарзандони бузурги миллат чонсупорихо намудаанд.
Хушбахтона бо шарофияти истиклолияти давлатии точикон сохиби Парчами милли яъне тачассумгари гузаштаи шоён ва ояндаи дурахшони точикон гардидаанд.
Дар чахони муосир доштани Парчами миллии нишони истиклолият, яке аз рамзхои асосии давлатдори ва вахдати мили мебошад, яъне давлати муосир тавассути парчами он муарифи мегардад
Парчами милли рамзи гироми дошти яке аз мукаддасоти миллати сохибмаърифат, нишонаи муборизаву чоннисорихои халки точик барои озодиву истиклол , илхомбахши кору фаъолияти фидокоронаи фарзандони содики миллат ва хидоятгару рахнамои мардуми кишварамон ба суи сарсабзиву шукуфои ва зиндагии пурсаодат мебошад.
Парчами милли ифодагари икболу истиклол иттиходу сарчамъи, нангу номус, ватандустиву ватанпарасти ва хуввияти миллии мардуми куханбунёду фарханги мо буда волотарин максаду мароми точиконро, дар чилои рангхои худ инъикос намудааст.
Парчами милли имруз хамчун нишони азму иродаи устувори мардум барои ободии кишвари зебоманзараамон хаммароми «Дирафши Ковиён»-и ачдоди ориётаборамон бо тобиши се ранг, ранги сурх-озодиву истиклол , ранги сафед-сулху ороми, ранги сабз-ободиву хуррами ва дар байни он рамзи точи зарини сохибдавлати бо хафт ситораи дурахшон бори дигар аз мавчудияти тамадуну фарханги бостонии точикон, пайкори созандагиву асолати милли давлату давлатдории мустакил ва ормонхои ватанхохиву кахрамонихои родмардони сарзаминамон башорат медихад.
Истиклолияти давлати ба мо барои тачлили пуршукухи тамоми санахои таърихи миллиамон, аз чумла гиромидошти Парчам ва дигар рамзхову мукаддасоти Ватанамон шароити мусоидро фарохам овард .
Парчами давлатии Точикистон хамкадами сохибистиклолии Ватанамон буда дар баробари Кониститутсия, Нишон, Суруди милли ва асъори милли аз чумлаи рамзхо ва мукаддасоти давлати махсус мешавад, ки дар ичлосияи 16-уми таърихии Шурои Олии Чумхурии Точикистон кабул гардида буд.
Аз он рузе, ки миллати сохиб маърифатамон сохиби парчам гардид, дар хаёти мамлакату чомеаи кишвар бисёр дигаргунихои бунёди ба амал омаданд ва барои пешрафти хамаи сохахои иктисодиёт, илму маориф ва маънавиёти мардум шароити мусоид фарохам оварда шуд. Равобиту дустиву хамкори, аз чумла робитахои дипламати ва иктисодиву фарханги бо бисёр кишвархои хоричи густариш ёфтанд, давлати моузви комил хукуки Созмони Милали Мутахид ва дигар ташкилоту созмонхои бо нуфухи байналмилали гардид. Имруз парчами миллии мо дар катори парчами дигар кишвархо дар фарози созмонхои баландпояи чахони парафшон аст, ки мояи ифтихору рухбаланди ва эхтироми хамаи хамватанони азизи мо мебошад.
Парчами давлати бар фаорози бинохои кароргохи расмии призиденти Чумхурии Точикистон, Мачлиси Оли, Хукумати Точикистон вазорату идорахо макомати ичроияи хокимияти давлатии вилоят ва шахру нохияхо намояндагихои дипломатии ва консулгарихои Точикистон дар хоричи мамлакат, гузаргохои марзиву гумруки ва дигар чойхо афрохта шуда парафшони мекунад.
Парчами давлати барои мо точикон нишонаи бакои миллат, давлату Ватан ,вахдати милли, хуввияти милли ва бехтарин василаи тарбияи насли наврасу чавонон дар рухияи ифтихори мили ва хифзи арзишхои волои таърихиву фархангии халкамон мебошад.
Ируз моро мебояд, ки аз Парчами миллии худ ифтихори тамом дошта бошем, эхтироми онро хамчун нишонаи давлатдории милли озоди ва истиклолияти Ватан, чун сарвати гаронбахои умумимилли ба чо орем, кадру манзалат ва накшу эътибори онро ба фарзандхои худ ва чавонону наврасон талкин намоем.
Ба рамзхои давлати эхтиромонона муносибат намудан вазифаи мукаддаси хар як фарди чомеа буд, кадрдонии онхо барои хар як шахрванди Точикистон бояд сарчашмаи ифтихор ва арчгузори ба давлату давлатдори бошад
Парчами миллии мо дар қатори Парчами дигар кишварҳо дар фарози созмонҳои баланд пояи ҷаҳони парафшонаст, ки мояи ифтихору руҳбаланди ва эҳтироми ҳамаи ҳамватанони азизи мо мебошад. Имрӯз моро мебояд, ки аз Парчами миллии худ ифтихори тамом дошта бошем, эҳтироми онро ҳамчун нишони давлатдории миллӣ, озодӣ ва иқтисодиёти Ватан, чун сарвати гаронбаҳои умумимиллӣ баҷо орем,қадру манзалат ва нақшу эътибори онро ба фарзандҳои худ ва ҷавонону наврасон талқин намоем.
Раиси суди ноҳияи Файзобод: Камолзода С.И.
на Ваш сайт.
sudifayzobod.tj
Дар Конститутсияи ( Сарќонуни) Љумњурии Тољикистон махсус ќайд гирифтааст, ки «Рамзњои давлатии Тољикистон Парчам, Нишон ва Суруди Миллї аст». Барои њар як тољикистонї Ватан, миллат, забони тољикї, Парчам, Нишони давлатї, Суруди миллї муќаддасанд. Мо ба ќадри ин муќаддасоти миллии худ бояд бирасем. Хизмат зери Парчами Љумњурии Тољикистон дар сафњои артиши миллиамон ќарз ва ифтихори њар як љавонмарди тољику тољикистонї дониста мешавад. Матни Суруди Миллї, шакли Нишони...Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Истиқлолият дастоварди муҳимтарину бузург, неъмати бебаҳои ҳама гуна халқу миллат ба шумор меравад. Шарофати ҳамин истиқлолият аст, ки мо соҳиби Парчам, Нишони давлатӣ, Суруди миллӣ, Артиши миллӣ, Қувваҳои сарҳадӣ, пули миллӣ ва узви комилҳуқуқи Созмони Милали Муттаҳид ва аъзои чандин созмонҳои бонуфузи байналмилалӣ њастем. Таърихи бою куњан ва интињои ќарни сипаригардидаи кишварамон воќеањои сиесии бузургеро дар бар мегирад, ки њар кадоми он дар марњилаи худ наќши махсусе доранд....Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Аз замин нонрезахоро чида мемолам ба чашм, Нони гарми мехнатиро дида мемолам ба чашм. М. Турсунзода Нон аз шумори он мукаддасотест, ки дар хама давру замон инсон ба он ниёз дорад. Агар дакиктар андеша ронем, хастии инсонро бе нон тасаввур кардан нашояд. Аз ин ру, нон бебахотарин сарвати хаёти моддии инсон аст ва кадру манзалати он дар радифи сарватхои мукаддаси маънавй карор дорад. Агар назаре ба оинаи таърих андозем, дархол хохем фахмид, ки одамони кадим бо шикори хайвонот руз...Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Ба рохи Ватан чон фидо мекунем, Ватан хар чй гуяд, адо мекунем. Ватан, зодгох, калимаи зебо ва хучастае аст, ки бо шуниданаш хонаву дар, гахвора ва модар пеши назар меояд. Педагоги машхур Сухомлинский В.А. мазмуни мафхуми «Ватан»-ро одилона ба мафхумхои «Инсон», «Маънои зиндагй», «Мехнат», «Карз», «Оила», «Забони модарй», «Мухити табиат», «Садокат» алокаманд мекунад. Бале, Ватан сарнавишту кисмати хар як инсон, модарй мушфику мехрубон аст. Агар модарй аслй моро ба дунё оварда бошад, Ватан ба...Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Аниси кунчи танхой китоб аст, Фуругй субхи доной китоб аст. Абдурахмони Чомй Китоб манбаи илму дониш, сарчашмаи дарёи акл, махзани фарханги миллй, пояи тамаддуни чахони мутамаддин, хосса ойинаи хаёт ва калиди дари ганчи сухан аст. Бо хамин далел шоири бузурги форсу точик Абдурахмони Ч,омй китобро чун «Фvpyги субхи доной» ба калам додааст. Инсон метавонад ба востаи китоб ба адабиёту фарханг, сиёсат иктисодиёти мамолики зиёд ошно гашта, оламро бо тайёраи андеша сайр намояд. Таърихи...Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Шахри паймони ман, Душанбе, Фахри даврони ман, Душанбе. Пояи вахдати точикон, Дар дилу чони ман, Душанбе. Душанбе шахри калонтарини чумхурй, маркази илму фарханг пойтахти Точикистон мебошад. Ин шахри зебову дило¬ро таърихи худро дорад. баъди Инкилоб, яъне соли 1924 дар Осиёи Миёна таксимоти миллии марзй сурат гирифт. Халкхои минтака ба давлатхои хурди миллй таксим гаштанд. Аз чумла, точикон низ пойтахти давлати худро аз Бухоро ба Душанбе оварда, онро маркази Точикистон эълон...Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Агар дар нахон набвад омузгор, Шавад тира аз бехирад рузгор. Ч,омй Агар барои кабои сабз ба бар намудани замин бахор лозим бошад, пас барои сабз гаштани таманнои инсои устод рамзи бахор аст. Оре, бе устод кас наметавонад аз доираи тафаккури махдуд берун гашта, оламу одамро дарк намояд. Дар ин маврид шоир гуфтааст: Х,еч кас аз пеши худ чизе нашуд, Х,еч охан ханчари тезе...Читать далее »
06 07 2017
admin
Пока нет комментариев
Адаб точест аз нури илохй, Бинех бар cap, бирав хар чо, ки хохй. Адаб хусни инсон аст. Оре, шахси боадаб хамеша аз хасои-ли хамида, мисли фазлу дониш, заковат ва хунар, фарханг бар хурдор аст. Аслан ин кабил одамон фурутану бохиммат ва дурандешу донишманд мешаванд. Зеро хуб медонанд, ки бузур-ге гуфта: Манманихо пешаи шайтон бувад, Х,ар кй худро кам занад, мард он бувад. Бешубха, хар чо ки адаб аст, оромиву субот ва пешрафту нумуь низ ба миён меояд. Х,атто дар оилае, ки одоб бошад, шодиву...Читать далее »
29 06 2017
admin
Пока нет комментариев
Точикистон сарзамини тазодҳои табиии шигифтангез мебошад. Силсилакўҳҳои баланде, ки сарчашмаи бештари дарёҳои минтақаи Осиёи Марказй ҳастанд, дараҳои зебоманзар, водиҳои гарми дорои вазъи иқлимии мўътадил, ки дар онҳо киштзорҳои пахта, ангурзорҳо, боғҳои меваҳои шаҳдбор доман паҳн кардаанд, биёбонҳои баландкўҳе, ки дар сардиву сармо камтар аз фасли зимистони Сибир нест — ин ҳама дар ҳудуди Чумҳурии Точикистон воқеъ гардидааст.Масоҳати Чумҳурии Точикистон 143,1 ҳазор километри...Читать далее »
24 06 2017
admin
Пока нет комментариев
Одамият агар ки беадаб аст, одам нест. Фарқ дар байни бани одаму ҳайвон адаб аст. Оре, инсон бузургтарин насли бошуурест, ки маҳз тавассути ақлу хирад, илму маданият, фарҳангу адаби худ аз дигар офаридаҳои Офаридгори бузург тафовут дорад. Инсон — фардиятест, ки дорои ақлу заковати бузург буда, мебинад, мешунавад, дарк мекунад ва ҳамаи дидаву шунидаҳояшро бо ёрии ақлу идрок натичагирӣ намуда, худро аз бадию ноҷуриҳо дар канор мегирад. Маҳз, ҳамин канорагириҳо инсони комилро дар зиндагӣ...Читать далее » univer.tj
