Маълумоти умумц дар бораи обьо. Реферат дар бораи сулх

Маълумоти умумц дар бораи обьо., реферат — allRefers.ru

Маълумоти умумц дар бораи обьо. - раздел Экология, Таърихи тараыыиёти экология. Наыша: Педмет ва вазифаьои фанни экология. Методьои тадыиыотии экология

Об дар табиат дар се холат, сахт (барф, ях), моеъ ва газмонанд (бущ) вучуд дорад.

Сарватхои об хеле гуногун мебошад: оби бахр, укёнус, дарё, оби ширин, чашмахои маъданц, обхои геотермали ва щайра.. Об ба таркиби хок ва хамаи организмхои зинда дохил мешавад. Кариб 2/3 вазни бадани одамро об ташкил медихад. Дар меваю сабзавот кариб 90-95%-ро об ташкил медихад. Бе об хаёт ыатъ мешавад, норасогии об хосилнокии зироатхо паст карда, ба хайвонот хам таъсири бад мерасонад. Бинобар ин одамон аз кадим мекушиданд, ки сарватхои обро гиромц дошта, онро сарфкорона истифода баранд.

Бахрхо ва укёнусхо кариб 3/4 кисми руи заминро фаро гирифта, 94% хаммаи обхои сайёраи моро ташкил медихад. Бокимонда 6%- ин обхои зеризамини (ш=р ва ширин), пиряххо, кулхо (ш=р ва ширин), дарёхо ва намии хок аст. Хамин тарик обхои ширин кариб 2%-ро ташкил медихад. Барои одам хусусан сарватхои азнав баркароршавандаи обхои ширин ахамияти калон дорад, ки дар китъахои гуногун замин номураттаб пахн шудааст. Сабаби ин дар микдори гуногун бориш (барфу борон) аст.

Пешрафти илми-техники ва зиёдшавии шумораи шахрхо, истифодаи исрофкоронаи оби табии ва ифлосшавии он боиси норасогии об мегардад.

Об барои обёрии киштзорхо парвариши моьц, истехсоли махсулоти саноати кувваи барк ва г. истифода мегардад. Афзудани ахолц, инкишофи босурат саноат, истехсолот ва кишоварзии наклиёт боиси бенихоят афзуда-ни талабот ба сарватхои об гаштааст.

Дар Точикистон шумораи зиёда прияххои кулхо обамборхо сунъи дарёхо обхои зеризамини минерали мавчуд аст.

Кишвархои мо дорои 947 дарё ки масофаи умуми онхо 30000 км мебошад

Точикистон се хавзаи дарёги дорад: Сирдарё, Амударё, ва Зарафшон, Ки хавзаи Амударё аз ьама калон аст бо шохобхояш - Панч, Вахш, Кофарни-ьон. Номи кадимаи Амударё Чайхун аст, Сирдарё бошад – Сайгун. Дарозии Амударё 1415 км, Сирдарё -2212 км-ро ташкил медихад. Мо 1300 кул дорем: Сарез, Ыарокул, Чопдара, Оксукон ва дигарьо.

2. Аьамияти об дар табиат ва ьаёти инсон.

Нависандаи фаронсави Антуанде Сент Экзаюперт ки баъд аз фалокат дар биёбони Сахара арзиши хакикии обро фахмид, дар яке аз асархои худ навишта аст: «Об! Ту не маза дориву, на рангу на буй, туро тасвир кардан бенихоят душвораст, ки ту барои Хайт зарур мебоши, ту худи хаёт хасти.

Ту дар чахон аз хама сарвати гаронбахову бебахои!»

Точикистон дорои 20 км оби нушокихои тоза дорад ва дар зери замини он 6 км оби тоза нихон аст. Об сарчашмаи шифои беморон аст. А. Сино дар асри Х дар асари «Конуни илми тиб» дар катори дигар воситахои муоличаи маризон обро чун нигохдорондаи саломати кайд намудааст.

Аз асархои гузаштаи халки точик махсусан мардуми вилояти имрузаи Сугд аз обхои чашмахои чун воситаи шифохи беморон истифода мебаранд. Обдарёи Сир, дарёхои Хочабакиргон, оби сафед, Усмон ва Ширин барои муолича органхои хазмкунц аз оби чашмаи Тагоб дар води Хочабакиргон барои муолича касалихои пуст аз оби чашма Кургончаи дар сохили дарёчаи Усмони ва аз оби чашмаи Кургончаи дар сохили дарёчаи Усмони ва бахри рахо ёфтан аз касалии зарди (гепатит) аз оби лойкаи шифо аз кули Оксукони дар дехаи Камишкугони нохияи ашт аз оби чашмаи Шуйбулоки санаторияи Хавотог дар нохияи Истаравшан, беморихои органхои харакаткунанда (дасту пой), сил органхои хозима торхои асаб гузаронида мешавад. Соли 1948 дар нохияи Исфара ба максади чустучуи нафт то чукурии 1300 метр ба чои нафт оби минерали натрии ба монанди оби минерали Еснутки Кавкази Шимоли фавора мезанад. Аз асри Х оби шифои Зумрад, ки дар сохили дарёи Исфара вокеъ аст, маълум аст.

Дар бораи манзарахои сохили дарёчаи Исфара дар асри Х сайёх ва мутафакири араб Истахри дар асари «китоб роххои мамлакатхо» ва дар асри ХV-XVI Бобур низ маълумот додаанд.

«Зумрад» чун макони истирохат, соли 1970 ба кор сар мекунад. Соли 1959 пас аз сохтмони обанбори Катасой дар сохили он санаторияи Уротеппа (холо Истаравшан) сохта мешавад, ва он дар соли 1977 пурра ба кор медарояд. Дар води ду дарёча оби мазор ва оби каландар дар води Хисор 8 км. Дур аз шахри Душанбе Хочи Оби гарм чойгир аст.

Харорати оби он аз 45 то 96 гарм буда, оиди ин оби шифо аз асри VIII маълум аст. Дар ин чо касалихои устухон, радикулит, баланд будани фишори хун ва гайрахо муолича карда мешавад. Оби шифои Шохамбари аз Чукурихо 624-1830 метр мебарояд дар як литр оби он 3,5-то 16,3 гарми минералхои гуногун мавчуд аст. Оби шифо ба максади беморихои занона муолича карда мешавад. Оби чашмаи минералии «Калтут» дар дараи Ромит муайан карда шудааст, дар ин чо касалихои асаб, таробот, касалихои занона ва гайрахо муолича карда мешавад.

Дар Точикистон обхои минераливу зеризамини бисёранд: 150 чашма, ки хамаи онхо шифобахш мебошад, масъалан Хуча оби гарм, оби гарм Хаватаг, Явроз, Анзоб, Шохамбари, Гармчашма, чилчорчашма ва г.

Зиёда аз 60 обамборхо сунъи сохта шудааст: Норак, Кайрокум, Сарбанд, Байпаза ва диг.- истехсоли кувваи барк барои ахолии ва сохахои гуногун саноати, кишоварзи чорводори ва г. дар аксарияти онхо мох ива паррандахо парвариш мекунанд, зонахои истирох-ат, туризм ва г. Обамбори калонтарин _Ыайроккум ё бахри Точик – сатхаш – 520 км, чукуриаш хамаги 18 м, ъачмаш 4,2 км.Норак – бахри Норак, дарозиаш 70 км хачмаш 10,5 км лекин сатхаш 98 км. Дар обамборхои Точикистон намудхои гуногун мохи, парранда ва ширхурхо пахн шудаанд.

– Конец работы –

Эта тема принадлежит разделу:

Таърихи тараыыиёти экология. Наыша: Педмет ва вазифаьои фанни экология. Методьои тадыиыотии экология

Мафьум дар бораи муьити зист ва шароти маьал... Муьити асосии ьа т... Мафьум дар бораи муьити зист ва шароити...

Если Вам нужно дополнительный материал на эту тему, или Вы не нашли то, что искали, рекомендуем воспользоваться поиском по нашей базе работ: Маълумоти умумц дар бораи обьо.

Все темы данного раздела:

Лексия №1 Мавзўъ: Муыаддима. Предмет, вазифа, методьои тадыиыотии он. Таърихи тараыыиёти экология.

Методьои тадыиыотии экология. Экологияи ьозира методьои гуногуни тадыиыотьоро дорост. Асосаш иньо маьсуб мешавад: Методи мушоьида д

Савольои тестц 1. Экология чист? А) Экология илм дар бораи табиати зинда ва щайризинда Б) Экология илм дар бораи ор

Мафьум дар бораи муьити зист ва шароити маьал Муьити зист- он ыисми табиат, ки организи зиндаро иьота мекунад ва ба оньо бевосита ва бавосита т

Савольои тестц 1. Муьити зист чист? А) Муьите, ки организмьо дар он зиндагц мекунанд. Б) Муьите, ки организ

Омильои экологц Элементьои муьит ё хосиятьои алоьида, ки ба организм таъсир мерасонад, омильои экологц номида мешавад.

Таъсири якжояи омильои экологц. Омильои гуногуни экологц дар фазо ва ваыт тащйиротьои гуногунро дорост, яке аз оньо нисбатан доимц ( масала

Савольои тестц 1. Омильои экологц чист? А) Элементи муьите, ки ба организм таъсир мерасонад. Б) Элементи м

Мафьум дар бораи популятсия. Популятсия дар экология гурўьи фардьои як намуд, ки байни худ таъсири ьамдигар дошта ва марзи умумро ишщол

Савольои тестц Лексияи 4 1. Популятсия дар экологияи номида мешавад: А) Гур=ьи фардьои як намуд, ки байни худ таъсири ьам

Мафьум дар бораи биотсеноз Ьар як организм дар иьотаи дигар организмьо зиндагц мекунад, бо оньо ба муносибатьои гуногуншакли мусбц ва

Сохтори биотсеноз Сохтори ьар мажм=ъьо – ин ыонунияти муносибатьо ва ыисмьои алоыаи оньо аст. Дар зери сохтори намуди биогтсе

Муносибатьои организмьо дар жамоа Асоси ба вужудоии ва мавжудияти биотсенозьо муносибати организмьо алоыаи оньо ки дар ва ба ьамдигар меоянд

Ба таркиби биотсеноз кадом компонентьои организмьои дохил мешвад ва оньо чи ном дорад. А) Ба таркиби биотсеноз растаниьо жамоаи растаниьо, ьайвонот жамоаи ьайвоният дохил мешаванд Б) Ба тар

Мафьум дар бораи биосфера. Дар сольои 20-уми асри гузашта дар корьои В.И. Вернадский оид ба фаьмиши биосфера мажмўи ягонаи глобалии Зами

Ыонуниятьои умумии ташкили биосефра. Биосфера экосистемаи глобали маьсуб мешавад. Биосфераро дар даражаи бештар на омильои беруна, балки ыонуия

Консепсияи ноосфера. Характери глобалии муносибати ьамдигарии инсон бо муьити зист оньо ба пайдо шудани мафьуми ноосфера (аз юн.

Савольои тестц 1. Биосфераро В.И.Вернадский номида буд… А) Ьамон минтаыаи ночизи сайёра, ки дар он кам кадоме

Аз нуытаи назари ьозира биосфераро чунин меноманд А) Ьамчун экосистемаи хурд Б) Ьамчун биотсенози бузург В) Ьамчун биогеосенози бузург Г) Ьамчу

Ыонуни констатнноки миыдори моддаьои зиндаро В.И.Вернадский ифода намоед. А) Миыдори зинда ьаст константи биосфера Б) Миыдори моддаьои зиндаи биосфера барои давраи геологии дод

Ыонуни дуюми экодинамикц чунин номида мешавад А) Ыонуни к=шиш ба топератнокц Б) Ыонуни к=шиш ба омильои муайян В) Ыонуни к=шиш ба климакс Г) Ыо

Мафьум дар бораи экосистема.   Мажмўи ьар кадом организмьои зинда ва компонентьои щайризинда, ки дар он гардиши модда ба амал бар

Динамикаи экосистема. Хусусияти бунёди экосистема - ин динамикаии (тащйирёбии) он мебошад, он вобастагии аз мажмўи омильо инъикос

Ами мешавад А) Энергия ба вужуд меояд,лекин гум на мешавад , аз як шакл ба шакли дигар мегузарад. Б) Энергия ба вужуд

Маьсули дуюмини жамоа гуфта чиро мефаьмед А) Афзудани массаи консументьо ва редусентьо дар воьиди ваыт Б) Афзудани массаи продусентьо ва консуме

Давраьои дурусти равандьои суксетсияьоро мувофиыи Ф.Климентсномбар кунед. А) 1. Ба вужуд омадани ыитъаьои холи ьаёт. 2. К=чидани организмьои гуногуни организмьо ё заминьо ба он. 3. Зиста

I.Намудьои асосии таъсири антропогенц ба биосфера Инсон аз давраи пайдоиши худ то замони ьозира ба табиат таъсир мерасонад, ки оньо ба гур=ььои зерин таысим м

Савольои тестц Лексияи 8 1. Таъсири инсоният ба табиат дар чанд давраьо мегузарад? А) Се. Б) Чор. В) Шаш. Г)

Манбаьои ифлосшавии атмосфера. 2.Сарчашмаьо ва таркиби ифлосиьои атмосферц. Ду намуди ифлосшавии атмосфераро фары мекунанд: табии ва

Оыибати ифлосшавии атмосфера ва муьофиэати атмосфера аз ифлосшавц +Ифлосшавиьои антропогении атмосфера натаньо ба саломатии одам, ьайвонот ва наботот, балки ба иыл

Оыибатьои таъсири баъзе ифлосиьои атмосфера ба саломатии одам Моддаьо Оыибатьои таъсири моддаьо Манъбаьо Консентратсияьои бениьоят

Муьофизати атмосфера аз ифлосшавц Барои баьо додан ба вазъияти атмосфера меъёрьои консентратсияьои моддаьои ифлоскунанда ва даражаи таъсир

Савольои тестц 1. Таркиби атмосфера аз кадом газьо иборат аст? А) Гази карбон, гази сульфур, газьои наылиётц.

Захирахои обхои ширин ва истифодаи онхо Намуди манбаъ Ьажм км3 % аз ьажми умумц Дарёхо 10,2

Бахри Арал, Кули Сарез ва проблемахои оби ширин   То солхои охир Арал аз бахри Азол ду баробар калон буд, дар худуди он белгия ва Холанд чо мегирифтан

Компонентьои физикавии об чандто А) Чор. Б) Панж. В) Шаш. Г) Даь. 3. Дар табиат моыдори обьои н=шокц чи ыадар мебошад?

Таъсири антропогенц ба олами ратсанц ва ьайвонот. Таъсири инсон ба олами ьайвонот хеле зиёд аст, ки он бо ду роь амалц мегардад: 1. Ба воситаи паррандагон,

Оыилона истифодабарц ва ьифзи олами растанц. Ьифз, ва оыилона истифодабарию аз нав барыарор намудани шумораи гуногуншакли ва намуди ьайвоноту ратснц му

Оыилона истифодабарц ва ьифзи олами ьайвонот. Ьифзи олами ьайвонот низ масъалаи асоси ьифзи табиат аст, ки миыдори камшудаистодаи он ба фоида мавжудати х

Дар натичаи фаъолияти инсон чунин хайвонотхо аз байн рафтаанд. А) Тур ,тарпан, говхои бахри ,квагга,гагаркаи бебол, паланги турони,гагаи лабрадор …. Б) Паланги турони,

Сарватьои заминии жаьон ва Жумьурии Тожикситон, сохтор ва проблемаи ьифз. Фоиди замини жаьон аз сарвтьои заминии ьамаи жаьон шакл мегирад, ки ба он одатан масоьати Антрактидаро низ

Истифодаи оыилонаи сарвтаьои заминц. Барои истифодаи оыилонаи замин дар навбати аввал бояд чунин чорабиниьо ижро намудан лозим аст: мукамал гар

Тасниф, истеьсол ва истифодаи канданиьои фоиданок. Дар зери мафьуми канданиьои зеризаминц ыисми болои ыишри Замин, ки дар ьудуди он истеьсоли канданиьои фоид

Таъсири фаъолияти хожагии кишоварзии инсон ба муьити атроф. Инсон бо фаъолияти хожагии кишоварзц, истифодаи сарвтаьои заминц, обц, растанигц, ьайвонот ва энергетикц ху

Заминдории алтернативц, методьои биологц дар хожагии кишоварзц. Оыибатьои манфии интенсификатсияи заминдорц ба инкишофи аз ибтидои сольои 60-уми асри XX мусоидат карда буд.

Истифодаи энергия ва функтсиянокии экосистемаи саноат. Экосистемаи шаьрьо ва корхонаьои саноати ба антопогенни дохил карда мешавда, энергияи тайёре (газ, ангиштс

Проблемаьои ьифзи муьити атроф, бо алоыамандии афзудани шаьрьо ва истеьсоли саноатц. Яке аз проблемаьои мураккаби охири асри XX ва ибтидои асри XXI – ин афзудани шаьрьо, ва васеъшавии марзьои он

Ба щайр аз энергияи офтоб агросистемаьо боз чигуна энергияро мегиранд. А) Ьеж энергияро намегиранд Б) Энергияи шамол В) Энергияи иловагц аз тарафи инсон Г) Энергияи

Этомофаг чц гунна организм аст А) Танзимгари расиш Б) Ьашаротьои фоидаовар ьашаротьои зарароварро мех=рад В) Растаниьои алафи бе

Табиати биоижтимоии инсон ва экология. Инсон - даражаи ташаккуёфтаи организми зинда дар сайёраи Замин аст. Ба тавре, ки И.Т. Фролов (1985) баьо дода буд

Экология ва саломатии инсон. Аз давраьои ыадим иносн (инсои боаыл Homosapiens- мешмуориданд) дар муьити табии ьамчун консументьои дигари экос

Муьимтраин проблемаьои экологии муосири жамъият. Яке аз муьимтарин проблемаи экологии муосир ин афзоиши аьоли аст. Афзоиши аьоли дар натижаи афзудани тавал

Мухимтарин омили махдудкунанда барои хаети инсон. А) Марг, таваллуд Б) Махорати сохтани мухити зист. В) Гипердинамия, норасогии гизо, ба сери хурок на

Проблемаи афзудани миыдори аьолц дар жумьурии Тожикстон.   Яке аз муьимтарин проблемае, ки инсоният ин ьал намудани афзоиши аьолц мебошад. Дар давраи тўлони м

Проблемаьои партавьои сахт ва хатарнок, таъсир он ба муьити зист. Партовьо ба чунин гурўььо жудо карда мешавад: 1. Маишц. 2. Саноатц, бо истеьсоли канданиьои фоиданок

Раванди интенсивии техногени ва табии инкишофи хок ба чунин фаъолияти хожагии инсон вобастааст. А) Обёрии дурударозц сунъц, шўршавц, аз худ кардани замин,

Барои халли проблемаи бехатари радиатсони зарур аст. А) Гузаронидани таткикотхо , лоихаи руйпушнамоиро анчом додан. Б)Сарчашмаи нави шуодихии радиоактиви б

Танзими тавлид. Чор омили асоси нуфуси аьолиро ва суръати тащйирёби онро муайян мекунад: фарыитяти байни коэффитсенти тавл

Идоракунии оыилонаи сарватьои табиц. Маьдудияти сарватьио Замин дар остонаи асри XXI яке аз пролемаьои актуалли инсоният маьсуб мегардад. Бо алоы

Стратегияи инкишофи хожагии кишоварзц. Дар охирьои асри XX ьажми истеьсоли жаьонии хожагии кишоварзц нисбат ба аьолц хеле бо суръат афзуд. Ин а

Нигоь доштани жамоаьои табиц. Асоси беьбудии инсоният дар оянда - нигоь доштани гуногуншаклии биологц аст. Устувории ва вазифанокии биос

Савольои тестц 1.Баробар кардани тараыыиёти инсоният ин А) Роь ба ьалли проблемаи алоьидаи экологц Б) Ро

Амалан манбаьои тамомнашаванда доимц ва барыароршаванда сарватьо иньо мебошанд. А) Нафт, газ, ангиштсанг, шамол, офтоб ва щайра Б) Газ, ангиштсанг, шамол, офтоб ва щайра В) Газ, ангиш

Баланд бардоштани ьосилнокии хожагии кишоварзц иньо мебошанд. А) Киштгардонц ва гузаштан аз поликултура ба монокултура Б) Гузаштан аз монокултура ба поликултура

allrefers.ru

Univer.tj. Иншо

univer.tj

Иншо Истиклолият – дар бораи Точикистон

Истиқлолият неъмати бебаҳост

Бисту шаш сол муқаддам яъне 9-уми сентябри соли 1991-ум муҳимтарин воқеаи таърихии сарнавишти миллати тоҷик ба вуҷуд омад: Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон эълон гардид. Ин ҳодисаи фараҳбахш аввали моҳи сентябри соли 1991 ба вуқўъ пайваст ва 9 сентябр расман Рўзи Истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардид. Аз ҳамон вақт то имрўз ин санаи муборак барои миллати тоҷик иди муқаддас маҳсуб мешавад.

Мардуми точики мустакилиятдор

Дар дарозои замонҳо миллати мо аз шебу фарози таърих ва озмоишҳои сахту сангин гузашта бошад ҳам, дастовардҳои фарҳанги асил, ҳувияти миллӣ, забони ноби модарӣ, илму адабиёти оламгирашро нигоҳ доштааст.

Ба ҳамагон маълум, ки ниёгони мо бо талқини афкори пурарзиши «Пиндори нек, гуфтори нек ва кирдори нек» беҳтарин ва равшантарин орзуву омоли инсоният ва рукнҳои ахлоқи ҳамидаро басо орифона ифода намудаанд, ки ин каломи пурҳикмат дар тўли асрҳо барои ташаккули арзишҳои солими башардўстона хидмат кардааст.

Бешак, маҳз чунин тамаддуни пешрафта, суннату оинҳои дорои ҷанбаи ҳаётӣ, тафаккури зиндагисоз ва маърифати баланди ақлонии ниёгони мо буд, ки онҳо ба ганҷинаи тамаддуни башарият аз Зардушту Монӣ сар карда, то Рўдакиву Фирдавсӣ, Абўалӣ Синову Носири Хисрав, Умари Хайёму Имом Fаззолӣ, Шайх Аттору Ҷалолиддини Балхӣ, Саъдиву Ҳофиз, Хоҷа Камолу Мавлоно Ҷомӣ, Сайидою Бедил барин садҳо нобиғаҳои илму адабу фарҳангро ато кардаанд.

Даврони Истиқлолият барои мо имкони воқеӣ фароҳам овард, ки роҳи имрўзу ояндаи миллат ва пешрафти минбаъдаи кишвари азизамонро ба сўи ҷомеаи демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ интихоб намоем.  Истиқлолият барои мо рамзи олии Ватану ватандорӣ, бузургтарин неъмати давлатсозию давлатдории мустақил, кору пайкорҳои пайгиронаи созандагӣ, азму талошҳои фидокоронаи расидан ба истиқлолияти сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангиро омўзонда, меъёрҳои ҷомеаи шаҳрвандиро таҳким бахшид ва дар як вақт ҳаёти озодонаи ҳар фард ва олитарин дараҷаи бахту саодати воқеии миллатро таъмин намуд. Истиқлолият барои мо нишони барҷастаи пойдории давлат, бақои симои миллат, рамзи асолату ҳувият, мазҳари идеалу ормонҳои таърихӣ, шиносномаи байналмилалӣ ва шарафу эътибори ба ҷаҳони мутамаддин пайвастани кишвари соҳибистиқлоли Тоҷикистон мебошад.

Тамоми сокинони кишвари озоду ободи мо имрўз ифтихор доранд, ки бисту як сол қабл аз ин нахустин хиштҳои пойдевори истиқлолияти воқеӣ ва давлатдории миллии худро ниҳода, аз шарофати мустақилият соҳиби рамзҳои давлатӣ – Парчам, Нишон ва Суруди нави миллӣ гардидем.

Дилшод Назаров – Чемпиони Точикистони Мустакил

Ҳодисаву воқеаҳои пурошўби ибтидои солҳои навадум водор намуд, ки оид ба масъалаи таъмини амнияти милливу давлатӣ, нигоҳ доштани оромии авзои ҷомеа, пойдории сулҳу субот ва таҳкими истиқлолияту ҳифзи дастовардҳои он андеша кунем, ки ин ҳама як қисми таркибии сиёсати давлатии мо маҳсуб мешуд.

Пас аз як соли эълони Истиқлолият, аниқтараш моҳи ноябри соли 1992 дар Қасри Арбоби ноҳияи Б.Fафуров Иҷлосияи ХVI Шўрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба арсаи сиёсат шахсиятеро баровард, ки дастовардҳои минбаъдаи кишвар ба номи ў иртиботи ҳамаҷониба доранд. Аз рўзи сарвари давлат интихоб гардидани фарзанди барўманди халқ Ҷаноби Олӣ мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар тамоми фишангҳои ҳокимият асосҳои сохтори конститутсионӣ, рукнҳои тозаи идоракунии давлат, меъёрҳои танзимкунандаи ҳаёти иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва фарҳангии кишвар роиҷ гардида, пули миллӣ ба муомилот баромад ва шиносномаи миллӣ дар арсаи ҷаҳонӣ эътироф гардид. Мо яке аз рукнҳои асосии давлатдории мустақил – Артиши миллӣ ва нерўҳои сарҳадиро таъсис дода, ҳифзи марзу буми Ватан ва сарҳади давлати худро таҳти назорати доимӣ гирифтем.

Чунонки Президенти мамлакат, Пешвои миллат – Ҷаноби Олӣ мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид кардаанд: «Яке аз муҳимтарин дастовардҳои мо дар даврони истиқлолият давлатсозӣ ва давлатдории муосири миллӣ мебошад, ки моҳиятан шакли ҳуқуқбунёд, иҷтимоӣ ва дунявиро дорад».

Сарзамини Точикистони мустакил

Халқи азиятдидаи тоҷик барои таҳкими Истиқлолият, нигаҳдошти якпорчагии марзу бум, расидан ба сулҳу ваҳдат ва ягонагӣ, интихоби роҳи рости рушду тараққиёт Конститутсия (Сарқонун)-и мамлакати орзую ормонашро қабул кард. Агар гўем, ки аз ҳамон соли қабули Конститутсия, яъне соли 1994 барои Ҷумҳурии Тоҷикистон марҳилаи нави инкишоф фаро расид, хато нахоҳад шуд. Зеро барои расидан ба сулҳи кулл ва Ваҳдати миллӣ пеш аз ҳама пояи қонунии фаъолияти Ҳокимият зарур буд ва инро метавонист танҳо Конститутсия (Сарқонун)-и ҳаматарафа такмилёфта ва мутобиқ ба талаби замон таъмин намояд.

Баробари ин якдилона пазируфтани Конститутсия аз ҷониби тамоми халқ нишони эътирофи Ҳукумати қонуниро дошт, ки акнун ду сол мешуд, бо сарварии фарзанди вафодори миллат Эмомалӣ Раҳмон барои аз варта берун овардани мамлакати дар ҷанги шаҳрвандӣ харобгардида фаъолияти шабонарўзӣ мебурд.

Кафолати зиндагии осуда ва хурраму озодро барои халқ ин ҳуҷҷати муҳим таъмин менамояд. Асоси чунин зиндагӣ бошад, меҳнати сидқидилонаю бунёдкорона аст. Пас кафолати меҳнати озодона, донишу ҳунаромўзӣ, истироҳат ва табобат, саҳм гирифтан дар пешрафти мамлакат барои ҳар шаҳрванд низ аз ҷониби давлат тавассути Конститутсия (Сарқонун) муайян гардидааст. Кафили Конститутсия (Сарқонун) бошад, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад.

Дар партави ин санади зиндагисоз Ҳукумати кишвар бо сарварии Ҷаноби Олӣ мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон баробари дар арсаи ҷаҳон баланд бардоштани обрўю эътибори Тоҷикистон боз ба чунин нуктаҳои талаботи Конститутсия (Сарқонун) эътибори махсус ва ҷиддӣ дод:

1. Пеш аз ҳама, таъмини озодию осудагии ҳаёти инсон дар қаламрави мамлакат, ки онро истиқрори сулҳ ва ваҳдати миллӣ таҳким бахшид;
2. Дуюм, фароҳам овардани шароити мусоид барои меҳнати озодонаи ҳар сокини кишвар, таълиму тарбия дар мактаб ва оила, донишкадаю донишгоҳҳо, ҳунаромўзӣ ва гирифтани табобати бепул дар муассисаҳои тиббӣ;
3. Сеюм, таъмини озодии муоширати намояндагони халқу миллатҳои гуногуни маскуни кишвар, истифодаи забони модарӣ дар зиндагӣ ва тадрис, ҳаракат ва алоқаи бемамониат, ки ин ҳама бо роҳи шароити васеъ фароҳам овардан ба амали забонҳои гуногун дар қаламрави мамлакат, ривоҷи соҳибкорию тиҷорат дар тамоми нуқтаи олам ва пайвастани минтақаҳои гуногуни кишвар тавассути бунёди шоҳроҳҳо ба амал бароварда шуданд;
4. Чорум, таҳкими ҳуввияти миллӣ, рў овардан ба асолати худшиносию худогоҳӣ, расму оини аҷдодӣ, ватандўстию инсонпарварӣ, ки ин ҳама тавассути таҷлилу бузургдошти ҷашнҳои таърихию миллӣ ва симоҳои оламшумул амалӣ гардид;
5. Панҷум, таъмини озодии виҷдон, матбуот, афкору андешаи ҳар сокини мамлакат ва ғайра.

Соҳиби давлати мустақил будан барои ҳар инсони соҳибдил бахти бузург аст. Бахусус дар замони ҳодисаҳои чашмнодида ва гўшношуданидаи катаклизми умумиҷаҳонӣ, ки мамолики гуногуни олам аз офатҳои табиию бемориҳои вогир ва нарасидани озуқаю оби ошомиданӣ азият мекашанд. Дар мамлакати рушдёбандаи мо ҳам соли гузаштаю соли равон чунин ҳодисаҳо рух доданд. Вале давлат нагузошт, ки шаҳрвандонаш бе хонаю ҷой, бе сарпаноҳу бе озуқа монанд. Дар муддати кўтоҳ ҳам барои сокинони Кўлобу ҳам барои сокинони Айнию Панҷакент биноҳои замонавии муҷаҳҳаз сохта, бо тамоми ашёи рўзгор ба истифода дода шуданд.

Акнун – пас аз гузаштани солҳо ва ба даст овардани баъзе комёбиҳои муҳим метавонем чунин хулоса кунем: «Давраи навини давлатсозию давлатдории мустақилона моро водор сохт, роҳи ислоҳоти иқтисодӣ, дигаргун сохтани шакли моликият, ташаккули иқтисодиёти миллӣ ва сохторҳои нави идоракунии онро пеш гирифта, ба густариши муносибатҳои бозоргонӣ ва пайвастани низоми иқтисоди Тоҷикистон ба набзи иқтисоди ҷаҳонӣ роҳ кушоем».

Душвортарин муаммои мо дар зарфи бист як сол ин масъалаи истиқлолияти энергетикӣ буд, ки баъди ба низом даровардани сохторҳои ҳокимият роҳбари давлат ҳамарўза бо он машғул мешуд. Албатта раванди бонизоми пешрафти иқтисодиёт ва инкишофи ҳамаи соҳаҳои хоҷагии халқ дар шароити имрўза асосан аз истиқлолияти энергетикиву коммуникатсионӣ ва вусъат пайдо кардани роҳсозӣ вобастагии амиқ дорад.

Бинобар ин нахустин иқдомҳои Ҳукумати Ҷумҳурӣ оғоз бахшидан ба сохтмони туннели Анзоб буд. Сарвари давлат дар ин кор ибтидои ҳама бунёдкориҳои роҳсозию коммуникатсияро дида, даричаи наҷотро низ дар он дарёфта буданд. Дар роҳи таъмини истиқлолияти энергетикӣ, раҳоии кишвар аз бунбасти коммуникатсионӣ, амнияти озуқаворӣ, ки ҳадафҳои стратегии Ҳукумати мамлакат мебошанд, бо сохтмони нерўгоҳҳои хурду калони барқи обӣ, хатҳои интиқоли қувваи барқ, туннелҳо, шоҳроҳҳову пулҳои байналмилалии мошингард ва даҳҳо иншооти азими инфраструктураи иҷтимоӣ натиҷаҳои нек ба даст оварда шуданд.

Сангтуда 1

Бунёдкориву созандагӣ дар ин самтҳо вусъати тоза пайдо карданд. Аз ҷумла, сохмони нерўгоҳҳои барқи обии «Сангтўда-1» ба охир расонда шуд ва он алҳол ба манфиати халқ хизмат мекунад. НОБ-и «Сангтўда-2», як қатор нерўгоҳҳои хурд дар мўҳлатҳои наздиктарин ба кор медароянд. Хатҳои баландшиддати интиқоли нерўи барқи Ҷануб – Шимол, Лолазор – Хатлон, Лолазор – Сангтўда-1 ба истифода дода шуданд. Хусусан ба кор даромадани хатти 500 киловаттаи Ҷануб–Шимол ва дар пойгоҳи асосии он насб гардидани трансформатори дуюм – ин ғамхории бузурги Ҳукумати Ҷумҳурӣ барои сокинони вилояти Суғд дар мавсими тобистону зимистон маҳсуб мешавад.

Доир ба раҳоии кишвар аз бунбасти коммуникатсионӣ як силсила тадбирҳои мушаххас амалӣ шуда, сохтмонҳои қитъаҳои алоҳидаи роҳҳои мошингарди Душанбе – Хоруғ – Мурғоб, Душанбе – Рашт – Саритош, нақбҳои автомобилгарди Истиқлол, Шаҳристон бо суръат идома доранд. Шоҳроҳи Душанбе – Хуҷанд – Чанак ва нақби Шаршар ба истифода дода шуданд.

Баъди истифодаи роҳҳои бузурги байниминтақавӣ имкон фароҳам омад, ки ҳаракати нақлиёт дар дохили мамлакат ва берун аз он тамоми фаслҳои сол имконпазир бошад ва дар ин замина вазъи равуо ва боркашонӣ ба манотиқи гуногуни кишвар сад дар сад беҳтар гардад.

Чунонки таъкид гардид, ҷангу талошҳои ибтидои солҳои навадуми асри гузашта тамоми фишангҳои давлату давлатдорӣ ва истеҳсолиро фалаҷ карда буданд. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон роҳҳои расидан ба истиқрори сулҳ ва ваҳдати миллиро ҷустуҷў мекард ва сарвари давлат пайваста талош меварзид, то осудагию оромӣ дар саросари мамлакат ҳукмфармо гарданд.

Хушбахтона, чунин рўз ҳам фаро расид: 27 июни соли 1997 дар Москва – пойтахти Федератсияи Русия Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ байни Ҳукумати Тоҷикистон ва мухолифин имзо гардид ва он рўзи муборак Рўзи Ваҳдати миллӣ эълон шуд. Аз ҳамон вақт инҷониб ҷомеаи ҷаҳони муосир таҷрибаи пешқадами «Сулҳи тоҷикон»-ро меомўзад ва барои насли имрўз чун намунаи беҳтарини гуфтушуниди созанда пешниҳод мекунад.

Фото Сангали Мирзоев

Ба шарофати истиқлолият ба дастовардҳои назарраси сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангӣ ноил шуда бошем ҳам, дар марҳилаи мураккабу ҳассоси ҷаҳони имрўза ба иттиҳоду ҳамраъйӣ, ваҳдати миллӣ, маърифату зиракии сиёсӣ, худошиносиву худогоҳӣ ва эҳсоси баланди ватандўстиву ватандорӣ бештар ниёз дорем. Ин нуқтаро сарвари давлат Ҷаноби Олӣ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пай бурда, борҳо таъкид кардаанд, ки ҳушёрии сиёсиро аз даст надиҳем.

Президент аз ҷумла мегўянд: «Солҳои охир дар ҷаҳон як силсила тамоюлоти хатарнок, аз қабили таҳдиди терроризми байналмилалӣ, экстремизм, гардиши ғайриқонунии маводи мухаддир, қочоқи силоҳ ва фаъолияти гурўҳҳои ҷинояткори трансмиллӣ қувват мегиранд, ки инҳо метавонанд ба оромиву суботи минтақа ва амнияти давлатии кишварҳои алоҳида таъсири ногувор расонанд. Аз ин рў, мову шумо бояд якҷоя хатари вусъатёбии ин амалҳои номатлубро пешгирӣ намоем, барои бақои тақдири миллат, таъмини ваҳдати миллӣ ва амнияти давлат, пойдории сулҳу субот ва оромии ҷомеа тадбирҳои мушаххас андешем. Мо сиёсати пойдории сулҳу субот, ризоияти ҷомеа ва ваҳдати миллиро, ки давлати тоҷикро аз нобудшавию миллатро аз парокандагӣ наҷот бахшид, яке аз дастовардҳои бузурги даврони истиқлолият мешуморем».

Ба тамоюлҳои ғаразнок иқдомоти созандаро роҳбарияти давлати мо муқобил гузошта, обрўю эътибори Тоҷикистонро дар арсаи ҷаҳон баланд мебардоранд. Чунончӣ, бо ташаббуси Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷаноби Олӣ муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон Соли оби тоза эълон намудани соли 2003 басо рамзӣ буд. Ҳамин тавр, паси ҳам саъю эҳтимоми мамлакати мо дар муқаррар шудани «Даҳсолаи амалиёти об барои ҳаёт» ва ҷонибдорӣ ёфтани таклифҳои Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба тозагии муҳити зист ва ҳифзи сайёра дастовардҳое буданд, ки мавқею манзалати кишвари моро дар арсаи олам муқаррар менамоянд.

Дар шароити кунунӣ, ки ҷаҳони муосир дорад, таҳкими Истиқлолият, устувор гардонидани пояҳои давлат ва баланд бардоштани сатҳ ва сифати зиндагии инсон барои на танҳо мардуми мо, балки тамоми инсоният мазмуни ҳаётан муҳим пайдо мекунад. Зеро даҳсолаҳои охир пешрафти босуръати илму техника ва раванди қувват гирифтаистодаи ҷаҳонишавӣ инсониятро ба муҳити комилан нав ворид намуда, боиси ташаккул ёфтани низоми фарогири равобити сиёсиву иқтисодӣ, иҷтимоиву фарҳангӣ ва иттилоотиву маънавӣ гардидааст.

Зикр бояд кард, ки дар даврони Истиқлолият давлати ҷавони тоҷикон дар байни мамолики аҳолияш мусалмон ва умуман ҷомеаи ҷаҳони муосир мавқеъ ва манзалати хос пайдо намуд. Суханрониҳои Президенти мамлакат Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон дар ҷаласаҳои бузурги байналхалқии давлатҳои аъзои Конфронси исломӣ, ҷонибдории шахсии сарвари давлати мо аз покизагии дини мубини ислом ва зарбаи сахт задани ў ба даъвогарони ҳамбастагии дини ислом бо терроризму экстремизми байналмилалӣ, ҳамкориҳои мутақобилан судманд бо мамолики гуногуни олами ислом аз он шаҳодат медиҳанд, ки имрўз Тоҷикистони соҳибистиқлол аз зумраи давлатҳои озоду ободест, ки дар он баробари расму оини миллию мардумӣ анъанаҳо ва маросимҳои динӣ риоя мегарданд. Озодии виҷдонро Конститутсия (Сарқонун)-и Ҷумҳурии Тоҷикистон кафолат медиҳад.

Ба тамоми мардуми эътиқодманди кишвар маълум аст, ки Ҳукумати Тоҷикистон бо сарварии Ҷаноби Олӣ Эмомалӣ Раҳмон ташаббускори ҳақиқии барпо кардани ҷашнҳои 1310-солагии роҳбари мазҳаби ҳанафӣ Ҳазрати Имоми Аъзам, 800-солагии Мавлоно Ҷалолуддини Балхӣ, шайхҳои бузург Камоли Хуҷандӣ ва Мир Саид Алии Ҳамадонӣ, Имом Fаззолию Имом Бухорӣ ва дигарон мебошад. Таҷлили санаҳои муҳими таърихӣ ва бузургдошти шахсиятҳои барҷаста дар тарбияи маънавии халқ, бахусус насли наврасу ҷавон аҳамияти калон доранд. Аз ин лиҳоз ҳар иду маросим ҳадафҳои махсуси худро дорост ва бешубҳа ба ягонагии рўҳию маънавии ҷомеа, дасти мадад дароз кардан ба ниёзмандон, наҷобати хайрхоҳию ҳамдигарфаҳмӣ, дўстию рафоқати одамони касбу кори гуногун бетаъсир нахоҳад монд.

Бо вуҷуди ҳамаи дастовардҳои бесобиқаву беназири худ инсон ҳанўз ба ормону орзуҳои деринааш, яъне эҷоди як зиндагии поку пурсаодат, орому осуда ва озод аз хушунату ихтилофҳо дастёб нашудааст. Баръакс, имрўз инсоният бо хатарҳои нав ва мушкилоти сангинтар рў ба рў гашта, гирифтори ихтилофҳои мафкуравию мазҳабӣ ва бархўрди манфиатҳои сиёсиву иқтисодии ҷаҳонӣ мебошад.

Сарвари давлати тоҷикон ҳамеша таъкид мекунанд: «Вазъи имрўзаи сайёра моро водор месозад, ки на аз зиддияти мафкураҳо, бархўрди манфиатҳо ва ихтилофи тамаддунҳо, балки аз робитаҳои дўстона, ҳамзистии мусолиматомез ва гуфтугўи тамаддунҳо ҳарф занем.

Мо вазифадорем, ки ҳама гуна амалҳои ба зиндагии осоиштаи башарият таҳдидкунандаро маҳкум ва пешгирӣ карда, талошҳои созанда, дастовардҳои фарҳанг ва дину оинҳои халқу миллатҳои гуногунро ҳамчун ҷузъҳои таркиби тамаддуни башарӣ эътироф намоем ва ба онҳо эҳтиром гузорем.

Ҷумҳурии Тоҷикистон чун узви комилҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ табиист, ки аз равандҳои ҷаҳонишавӣ берун буда наметавонад. Муносибатҳои мо ба кишварҳо ва минтақаҳои гуногуни олам торафт вусъат ёфта, мо ҳарчи бештар вориди муносибатҳои сиёсиву иқтисодӣ ва фарҳангиву гуманитарии байналмилалӣ мегардем.

Дар чунин шароит амиқ дарк кардани мақсад ва ҳадафҳои худ, таҳкими дастовардҳои таърихӣ ва ҳифзи манфиатҳои миллии Ватани азизамон дар арсаи байналмилалӣ амри зарурист».

Барои амалӣ гардидани ин ҳадафҳо муносибатҳои баробарҳуқуқ ва ҳамкориҳои мутақобилан судманд бо кишварҳои минтақа ва мамолики пешрафтаи олам аҳамияти махсус доранд. Дар робита ба ин бояд гуфт, ки дар натиҷаи пешбурди сиёсати «дарҳои кушода» чунин муносиботу ҳамкориҳо рўз аз рўз таҳкиму густариш меёбанд.

Ҳадафи аслии мо эъмори давлати мустақили ҳуқуқбунёд, демократӣ, дунявӣ ва фароҳам овардани шароит барои зиндагии шоистаи инсон аст.

Дар ҷараёни татбиқи ин ҳадаф дар Тоҷикистони соҳибистиқлол дар фосилаи на чандон тўлонӣ арзишҳои демократӣ ҳамчун ҷузъи фарҳанги давлатдории навин пазируфта шуданд ва онҳо ба таҳкими дастовардҳои истиқлолият, ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ ва институтҳои он, инчунин ба таъмини ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд мусоидати фаъол намуданд.

Мақсади асосии низоми демократӣ дар ҷомеаи мо, пеш аз ҳама таъмини ҳуқуқ ва озодиҳои шаҳрвандон, фароҳам овардани шароит барои меҳнат ва зиндагии осуда, волоияти қонун, пойдории адолат ва иштироки фаъоли мардум дар идоракунии давлат мебошад, ки ба анъанаву суннатҳои давлатдории миллӣ, арзишҳои ахлоқиву фарҳан-гии миллат ва дастовардҳои тамаддуни башарӣ такя мекунанд.

Иҷрои тадбирҳои зикршуда дар навбати аввал аз сатҳи рушди иқтисодии кишвар вобаста аст. Бо назардошти ин, мо роҳи густариши муносибатҳои бозорӣ ва рушди устувори иқтисоди миллиро пеш гирифта, дар ин самт тадриҷан ба комёбиҳои назаррас ноил шуда истодаем.

Ҷиҳати баланд бардоштани самаранокии иқтисодиёт, иқтидори содиротии кишвар ва фароҳам овардани ҷойҳои нави корӣ тибқи барномаҳои махсуси давлатӣ оид ба коркарди маҳсулоти кишоварзӣ, нахи пахта ва дигар соҳаҳои истеҳсолӣ як қатор корхонаҳои саноатӣ ба кор даромаданд ва ҳоло мувофиқи стандартҳои ҷаҳонӣ маҳсулоти худро ба фурўш мебароранд. Дар ноҳияҳои Зафаробод, Спитамен, Мастчоҳ корхонаҳои азими коркарди пахта фаъолияти худро сар карданд. Дар назди ин корхонаҳо коргоҳҳои бофандагӣ, нассоҷӣ низ амал мекунанд, ки барои натиҷаи ниҳоӣ шароит фароҳам меоваранд.

Татбиқи Стратегияи рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2015 ва Стратегияи паст кардани сатҳи камбизоатии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2007 – 2009 имкон доданд, ки густариши ислоҳоти иқтисодӣ, рушди устувори иқтисоди миллӣ ва сатҳи баланди зиндагии мардумро тадриҷан таъмин гардонем.

Дар соҳаҳои илму маориф, тиб, фарҳанг ва дигар бахшҳои иҷтимоӣ як силсила ҳадафҳои стратегӣ ва афзалиятнок муайян карда шудаанд. Ҳоло бо боварӣ гуфта метавонем, ки дар натиҷаи ба рушди соҳаҳои иҷтимоӣ равона кардани беш аз 50%- и буҷети давлатӣ дар доираи татбиқи лоиҳаҳои сармоягузорӣ доир ба бунёд, таъмир ва аз навсозии инфраструктураи иҷтимоии соҳа пешравиҳои назаррас мушоҳида карда мешаванд.

Ба хотири баланд бардоштани сифат ва сатҳи зиндагии мардуми кишвар, ки дар роҳи он маъракаву маросимҳои серхароҷот монеаҳои ҷиддӣ эҷод мекарданд, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» уфуқҳои тозаро дурахшон кард. Бо ин иқдом мо барои то андозае сабук гардонидани бори зиндагии халқамон шароити мусоид фароҳам овардем. Дар айни замон зарур аст, ки дар доираи татбиқ ва риояи қатъии конуни мазкур расму ойинҳо ва маъракаороиҳо ба тартибу низом ва меъёри муқарраршуда дароварда шаванд.

Мо бо амалӣ намудани сиёсати рушди устувори иқтисодӣ мақсад дорем, ки ба паст кардани сатҳи камбизоатӣ, тадриҷан беҳтар шудани сифат ва сатҳи зиндагии мардум муваффақ шавем. Бовар дорем, ки дар давоми чанд соли наздик ба ҳалли ин масъалаҳо ноил мегардем.

Дар раванди таҳкими сулҳу субот ва давлатсозиву давлатдории навини худ баҳрабардорӣ аз арзишҳои волои таърихиву фарҳангӣ, таблиғи ҳувияти милливу ифтихори ватандорӣ, худшиносиву худогоҳӣ ва ба шоҳроҳи созандагиву ободонии сарзамини аҷдодӣ раҳнамоӣ кардан ва сафарбар намудани мардумро воқеан ҳам дар маркази сиёсати давлатӣ қарор додем.

Бо орзую умедҳои нек гуфтанӣ ҳастем, ки дар остонаи 21-солагии Истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамаи фарзандони бонангу номуси миллати мо рисолату асолати давлатдории миллӣ ва қарзи муқаддаси шаҳрвандиашонро дарк намуда, барои ҳифзи дастовардҳои истиқлолият, пуштибонии амнияти милливу давлатӣ, таҳкими сулҳу ваҳдат ва суботи сиёсӣ, таъмини рушди иқтисодиёт ва пешрафти Ватани азиз нерўю дониши худро дареғ намедоранд.

Соли 2009 бо ташаббус ва дастгирии бевоситаи Президенти кишварамон, Ҷаноби Олӣ, муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон хатти баландшиддати интиқоли барқии 500 кВт “Ҷануб – Шимол” сохта, ба истифода супорида шуд, ки дар таъмин гардидани истиқлолияти энергетикии вилоят басо роли муҳим мебозад. Дар баробари ин сохтмони хатти баландшиддати интиқоли барқии 220 кВт “Хуҷанд – Айнӣ”  натиҷаҳои хуб дод. Дар доираи Барномаи дарозмуддати бунёди силсилаи нер=гоҳҳои хурди барқӣ дар давраи солҳои 2009-2020 даҳҳо нерeгоҳи обии хурд сохта ба истифода дода шуд. Вобаста ба иҷрои супориши Президенти кишвар Ҷаноби Олӣ, муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон дар бобати сохта ба истифода додани корхонаи истеҳсоли лампаҳои каммасраф тадбирҳо андешида шуда, дар ҶСШК “Чароғ”-и шаҳри Исфара ва коргоҳи “Сомон”-и шаҳри Чкалов соли 2010 истеҳсоли лампаҳои каммасраф ба роҳ монда шуда, дар маҷмeъ 120 ҷойҳои кории нав таъсис гардонид. Соли 2006 таҷдиди роҳи автомобилгарди «Душанбе-Хуҷанд-Б=стон-Чаноқ» ва сохтмони нақби Шаҳристон бо арзиши 296 млн. доллари ИМА оғоз гардида, дар масофаи 354,1 км ба анҷом расонида шуд. Сохтмони нақби Шаҳристон бо суръат ҷараён гирифта, охири моҳи сентябр ба истифода дода мешавад.

Дар баробари истифода аз сармояи хориҷӣ, аз р=и имкониятҳои мавҷуда аз буҷети вилоят низ барои таҷдиди роҳҳои қаламрави вилоят маблағҳои зарурӣ ҷудо шуда истодааст. Соли 2008 барои таъмири  роҳи  автомобилгарди «Хуҷанд-Ғафуров» – 6,2 млн. сомонӣ, соли 2009 барои роҳҳои автомобилгарди шаҳри Чкалов – 7,0 млн сомонӣ, соли 2010- барои роҳҳои автомобилгарди шаҳри Хуҷанд – 8 млн. сомонӣ ҷудо карда шуданд.

Дар ин давра дар вилоят сохтмон ва таъмиру тармими садҳо иншоотҳои истеҳсолӣ, маданию маишӣ, фарҳангӣ, иҷтимоӣ ва барқароркунии роҳҳою к=прукҳо, иншоотҳои мавриди истифода ба роҳ монда шуданд, аз ҷумла варзишгоҳ барои 25 ҳазор нафар, муҷассамаҳои Аб=абдулло Р=дакӣ ва Исмоили Сомонӣ беморхонаҳои эндокринологӣ ва гемотологии бачагона, маркази вилоятии солимгардонии шараёни дил, хонаи истиқоматӣ дар шаҳри Хуҷанд, чойхонаи миллӣ дар “Боғи Ваҳдат”-и ноҳияи Б.Ғафуров, литсеи Президентӣ дар шаҳри Чкалов, мактабҳо дар ҳамаи шаҳру ноҳияҳои вилоят ва ғайраҳо вусъат ёфтанд.

Ба муносибати ҷашни 20-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо иштироки Президенти мамлакат, Ҷаноби Олӣ, муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон иншоотҳои ҳаётан муҳим, ба мисли “Ҳавзи шиноварӣ”, “Кохи матбуот”, хиёбони Исмоили Сомонӣ дар шаҳри Хуҷанд ва Муассисаи истироҳатию солимгардонӣ дар ноҳияи Ҷаббор Расулов мавриди истифода қарор дода шуд.

Имсол низ бахшида ба санаи таърихӣ дар қаламрави вилоят  бунёд ва мавриди истифода қарор гирифтани беш аз 200 иншоот дар назар аст. Дар роҳи иҷрои яке аз самтҳҳои муҳими сиёсати Ҳукумати Тоҷикистон – аз бумубасти коммунакатсионӣ раҳоӣ бахшидани кишвар нақби Шаҳристон дар моҳи сентябр мавриди истифода қарор хоҳад гирифт, ки иҷрои ин амал дар беҳбудии сатҳи зиндагии мардуми кишвар таъсири мусбӣ хоҳад гузошт. Ҳамчунин оғози корҳои таъмиру азнавсозии роҳи нақлиётгарди Айнӣ – Панҷакент идомаи ин самти муҳими сиёсӣ ба шумор меравад, ки иҷрои ин корҳо танҳо бо шарофати оромии кишвар ва меҳнати бунёдгаронаи ҳар сокини диёр ба мо насиб гаштааст. Сокинони вилоят хуб медонанд, ки таъмири азнавсозии қасри сулҳовари «Арбоб» дар арафаи анҷомёбист ва он симои худро куллан дигаргун намуда, ба як маркази муҳими фарҳангию фароғатӣ ва худшиносии миллӣ табдил ёфтааст. Дар подоши ғамхорию дастгириҳое, ки дар Паёми навбатии Сарвари давлат нисбати соҳибкорон иброз гардида буд, соҳибкорони бонангу ор ва бо саховату бунёдкори вилоят ба чанд иқдоми наҷиб аз қабили бунёди корхонаҳои саноатӣ, марказҳои фароғатӣ, муассисаҳои таълимию тиббӣ, варзишгоҳҳо, мағозаву марказҳои савдо  машғул шудаанд, ки иҷрои ин амалҳо дар баробари симои маҳал ва марказҳои аҳолнишинро дигаргун намуданд, барои таъмини аҳолӣ бо ҷои кор ва фаровонии маҳсулот мусоидат хоҳад кард. Мардуми вилоят тасмим гирифтаанд 20-солагии баргузории Иҷлосияи шонздаҳуми Ш=рои Олии Тоҷикистонро низ бо дастовардҳои назарраси меҳнатӣ ва таъмини нақшаю =ҳдадориҳои меҳнатӣ сазовор таҷлил намоянд. Бо эътимоди комил метавон гуфт, ки ибтидои қарни ХХ1 ва ҳазорсолаи сеюм барои мо шоҳроҳи таҳкими истиқлолияти кишвар, пойдории сулҳу субот, рушду нумўи давлатдории миллӣ ва кишвари соҳибистиқлолро ба сўи ояндаи неку осуда, зиндагии сарбаландона ва давлати мутамаддини ҷаҳонӣ хоҳад кушод. Аз ин лиҳоз бо чунин орзуҳо гуфтанием:

Бигузор иди муқаддаси Истиқлолият барои ҳар фарди соҳибдилу озодаи кишвар саломатӣ, бахту саодат, зиндагии осуда ва комёбию кушоишҳо оварад! Поянда бод ваҳдати миллӣ ва давлати соҳибистиқлоли тоҷикон!

Комментарии

life.ansor.info

Шеър дар бораи Модар — АНСОР

Шеърхо дар васфи модар-зан-оча!

МОДАРИ МАН

Чу аз модар ба дунё омадам ман,Маро дар гоҳвора баста буданд.Сари гаҳвораам биншаста ёрон,Бароям номи нек ҷуста буданд.Ду дасту пойи ман маҳкам бубастанд,Ки донам қадри дасту пойи озод.Дилам мисли асир озодӣ ҷӯяд,Биҷӯяд дар ҷаҳон паҳнои обод.

Маро дар гоҳвора баста буданд,Ки аз баҳри халосӣ ёбам имкон,Ки то дар ҷунбиши гаҳвораи хешБарои худ шавам тақдирҷунбон.Маро дар гоҳвора баста буданд,Ки қадри хонаободӣ бидонам.Кушоям худ гиреҳ аз мушкили худ,Зи хурдӣ қадри озодӣ бидонам.Муаллиф: Лоиқ Шералӣ (29.1.1986)

СИПОСНОМА БА МОДАР

Модарам, эй модари ҷонпарварам,Пеши поят сар ниҳам, эй сарварам!Кӯдакам ман дар нигоҳат то ҳанӯз,Мегузорӣ дасти шавқат бар сарам.

Дӯст медорам туро, то зиндаам,Бо ҳавасҳои зиёдам зодаӣ.Ту бароям номи Зебо мондаӣ,Ту ба ман зебоии худ додаӣ

Раҳнамову раҳкушои ман туӣДар раҳи дури умед эй модарам.Гашта гесӯи сиёҳи ту сафед,То шавад бахтам сафед, эй модарам.

Мепарастам ман туро, то зиндаам,Аз ту мепурсам дуои зиндагӣ.Модарам, бодо нигаҳбонат худо,Зинда бошӣ аз барои зиндагӣ!Муаллиф: Хатлонӣ 

НАСИҲАТИ МОДАР

Модарам мегуфт доим вақти хоб:«Хоб кун, албатта, бо паҳлуи рост!Он ҳама коре, ки ният мекунӣ,Сар бикун бо қувваи бозуи рост.Нонро доим ба дасти рост гир,Пӯш аввал остини ростро,Гар бибандӣ аҳд, дасти рост деҳ,Дасти чап не хайр дорад, не бақо».Хурд будам, бехабар будам ҳанӯз:Фарқ байни дасти чаппу рост чист?Хоб кардан, сер будан муддао,Муддао дар дасти чаппу рост нест.Баъд фаҳмидам, муроди модарамЗ-ин насиҳатҳош дигар будааст:Бо чунин панду насиҳатҳо ба манРостиро тарбият бинмудааст.Муаллиф: Лоиқ Шералӣ  (1960)

ФАХРИ МОДАР

Аё модар – табиат, гар зи ман месохтӣ кӯҳе,Паёпай ашкҳоям мисли дарё паст мерафтанд.Ва  армони дилам як порасанги сард мегардид,Тамоми орзуҳо барабас аз даст мерафтанд.

Агар месохтӣ аз ман гиёҳистони атрогин,Дареғо, мешудам рӯзе хазону зард мегаштам.Маро месохти саҳро, вуҷудам аз шарар месӯхт,Чу вулқон дарди ман месӯхт, ман бедард мегаштам.

Агар месохтӣ сайёра, дар бурҷи фалак аз ман,Маро мемондӣ андар кунҷи узлат бо сари танҳо,Яқин донам, ки метаркидам аз танҳоиям рӯзе,Ба ту, модар – табиат, мешудам ман офате он гоҳ.

Ба фарқат лаҳза-лахза боду бӯрон аз дилам мерехт,Агар месохтӣ баҳри пур аз ошӯб ту аз ман.Ва ё абре маро месохтӣ дар олами гардун,Панаҳ андар канорам менамудам меҳри нурафкан.

Ҳазорон шукр, аз ман сохтӣ инсони соҳибдил,Ба руям аз саодат, аз шарофат нур мепоши.Ҳамефахрам, ки ман рӯзе тамоми дардҳоятроДаво созам, ки то дар хизмати ман раҳнамо бошӣ.Муаллиф: Ӯлмас Ҷамол

АЛЛАИ МОДАР

Хоб рав, нури ду чашмон,Хобидаст олам,Сабза, инсону ҳайвон,Мурғу моҳи ҳам.

Танҳо ҷуйҳо равонанд,Онҳо ширинзабонанд,То фарзандам бихобад,Алла! мехонанд.Алла, ҷон, алла!

Роҳат хобад азизам,Бе дарду хурсанд,Бозичаҳои хубашДар хобаш оянд.

Дар хобаш гулҳо бинад,Ҷамъи булбулро бинад,Аз парешонҳо танҳоСунбулро бинад.Алла,ҷон, алла!

Фардо модар ба гармӣШӯяд рӯяшро,Шона занад бо нармӣМушкин мӯяшро.

Гӯяд зудтар калон шав,Дар Ватан паҳлавон шав!Акнун, бо як табассум,Осуда хоб рав!Алла, ҷон, алла!

Муаллиф: Абулқосими Лоҳутӣ 1943.

ХАЗОН ВА МОДАР

Хазон мерӯфтӣ он рӯз, эй модар,Хазон мерӯфтӣ аз пешгоҳи кулбаи фартут.Хазони умр аз аҷзои ту мерехт,Хазон мерӯфтӣ…Гарчи хазонрези ҳаётат буд.Хазонҳо рӯйи роҳ афтода буданд –Хазонҳои дарахтони ҳаёти дастпарвардат.Ту меруфтӣ хазонҳорову гӯйӣ бехабар будӣЗи рангу рӯйи монанди хазон зардатХазонҳо зери по афтода буданд.Хазон мерӯфтӣ бо шохҷорӯби хазонрӯбӣ,Вале аз дасти ногирои ту ҷорӯб меафтод.Зи бедоди фалак, эй модари ҷон, сад фиғону дод,Забонам оҷизу гуфтан наметонам,Хазони умрро рӯфтан наметонам…Муаллиф: Лоиқ Шералӣ (29.1.1986)

НОНУ НАСИБ

Куҷо рафтанд, эй модар,Куҷо рафтанд кафтарҳои навболу парат, модар,Куҷо рафтанд фарзандони навдилдодаат, модар?Бисоти тӯй меандӯхтӣ,Баҳри арӯсонатСадаф меҷустию гарди хазина, шаддаи марҷон.Чӣ шуд?Бемодарии зумраи манҳус боис шуд,Ки рафт аз дасти ту ногаҳ асои пирият, ҷонат.Ба китфи ҳар яке ту орд пошидӣ, гуселондӣ,Дуо кардӣ, ки мисли орд бошад роҳашон испед.Ба ёдат ҳаст, аз нони тамоме порае додӣБа онон, то ки ними дигараш бо ҷазбаи худ бозгардонадБа наздат рафтагонатро,Кушоӣ боз хони ид.Куҷо рафтанд, эй модар,Куҷо рафтанд он шаҳбозҳои дурпарвозат,Калиду қуфли тиллоят, дари бозат,Сад оғози як оғозат?Ба ёдат ҳаст он нони насиби рафтагонатроБа рӯзи бенавоиҳо ба ман додӣ,Ки чун заҳри ҳалоҳил буд дар комам…Ва омад навбати ман ҳам…Маро ҳам дар раҳи хидмат гуселондӣ.Марезон ашк, эй модар,Ҷаҳон дар бистари чун парниён нармеНафас осуда мегирад.Пайи ин сон ҳаёти пурнишоте ҳар каси дилсӯзАгар мирад, намемирад.Ба ман ҳам орд пошидӣ, ба ман ҳам ними нон додӣ,Ва ними дигарашро доштӣ бо худ,Ки чун баргардам аз хидмат, бихоҳам хӯрд.Машав маъюс, эй модар,Кунун нону насибамро каси дигар нахоҳад бурд.Чу дар он орзуи синаҳои доғ-доғи модарон дарҷ аст,Чу дар он меҳру ёди ҷумлаи қурбониён дарҷ аст.Чу дар он хуни поки қаҳрамонон,Номҳои тобноки ҷовидон дарҷ аст!Муаллиф: Лоиқ Шералӣ  (1965)

ҶОМАИ ГАДОӢ

Чу ман бар арсаи ҳастӣ қадам мондам,Ту бо уммеди бисёреДари ҳар хонае рафтӣ.Гадоӣ кардӣ аз ҳар хонае як пора газворе –Нахуст аз модарони серфарзанде,Сипас аз пири ботадбиру солоре.Нахуст аз тоқивори* мурдаи бодавлату бонанг,Сипас аз махзани бори арӯси бахтбедоре.Ба рӯйи марзае в-онгаҳМиёни пирзанҳои худоҷӯе,Малофа бар малофаПораҳои чанд алвонроБа ният дӯхтӣ бо ҳам.Тамоми халқ гӯйӣ бар қади ман ҷома пӯшонид.Тамоми халқ гӯйӣ қисматам бахшид.Ту гӯйӣ, ҷома неву ҷавшани ман буд,Ту гӯйӣ, пора-пора меҳри мардум дар тани ман буд.Ман аз он рӯз, эй модар,Ман аз он рӯз то имрӯзу то ҳастамЗи мардум қарздорастам.Ман аз он ҷомаи садпораву садрангТамоми рангҳои зиндагиро хуб санҷидам,Ва андар хидмати мардум камар бастам.Кунун ман ҳам ба сони туБа ҳар як хона рӯй орамБарои порае тақдир,Барои порае тадбир.Барои порае аз саргузашти халқ,Барои порае аз сарнавишти халқ,Ки бо ашъори девонамТамоми қарзҳоро пора-пора бозгардонам.Ба ҷои пораи талбидаат ҳар борОрам порае ашъор,Ки дар ҳар пораи ашъорБошад порае иқбол…Дар қиёси гӯри мардон пештарГӯри занро жарфтар мекофтанд,Гӯйӣ ӯ дорад гуноҳони азим –Аз шариат ҳилаҳо меёфтанд.Гӯри занро жарфтар мекофтанд,То гуноҳаш жарфтар пинҳон шавад.То зи хоки ӯ нарӯяд сабзае –Боиси маъсияти покон шавад.Бехабар аз он ки зан модар бувад,Ҷурмаш он бошад, ки инсон зодааст.Бар чунон одатшиносони дуруштӮ насиби зиндагонӣ додааст.Бехабар аз он, ки модар холиқ аст,Зиндагӣ ёбад аз ӯ такрорҳо.Аз гуноҳи ҷумла фарзандони худМекашад дар гӯр ҳам озорҳо…Бехабар аз он, ки зан – ҷони ҷаҳонЧашмашонро бар ҷаҳон бикшодааст.Гар гуноҳе дорад, он ҳам ин бувад,К-он чунон ноқадрдонон зодааст…Муаллиф: Лоиқ Шералӣ  (1979 с.)

РОҲНИШИН АЙ МОДАРАМ

Дар сари роҳ аст гӯрат,Модари ғамкуштаи ман,Шеъри дарду оҳи ҷонам,Байти хуноғуштаи ман.Бигзаранд аз паҳлуи ту мардумонГоҳ боло, гоҳ поён,Гаҳ савора, гаҳ пиёдаБо такопӯйи зиёда.Он яке омин кунад сӯйи мазорат,Модараш гуфтӣ, ки бошад ҳамҷаворат.Дигаре парвои сад маҳшар надорад,Гӯйиё модар надорад…Он яке гардунааш гардуннавард аст,Сар ба гардун судааст.Дигаре байни замину осмонБудаи нобуда аст.Бигзарад аз паҳлуи туҲар касе, ки бехабар аз захми носури дил аст.Бехабар аз он, ки гӯрат гӯри як мушт устухон нест,Гӯри ту гӯри тапишҳо, гӯри ту гӯри Дил аст…Ҳар гаҳе оям тавофи хоки ту,Чашмҳоят аз даруни гӯр сӯям бингаранд.Хонда печонхатти ожанги ҷабин,Аз ҷаҳон суду зиёнам бишмаранд.Чашм пӯшидӣ агар аз зиндагонӣ,Сӯйи ман боз аст чашми интизорат.Сӯйи ман гирёну пазмон боз бошадЧашми чорат аз мазорат…Модари ғамкуштаи ман, гарчи дар зери заминӣ,Боз ҳам дар зери гардун роҳпою раҳнишинӣ…Муаллиф: Лоиқ Шералӣ   (9.11.1988)

МОДАР ТУ АХТАРИ ОСМОН

Чу афтад ахтаре аз боми гардун,Чунин ёбам, ки афтод ахтари ман.Дарахти пир чун афтод вожун,Бигӯяд фоли ҳоли модари ман.

Чу роҳе кӯр гардад беравуо,Бигардад кӯр роҳи манзили ман.Чу аз сарчашма хушкад оби дарё,Бихушкад гӯӣ дарёи дили ман.

Ту гӯӣ мебуранд ангушти моро,Агар бурранд нарти навдарахте.Хурем афсӯс дида марди аъмо,Ки шояд буд чашми кӯрбахте.

Чу мирад аз қазо фарзанди одам,Ҳар он к-ӯ бишнавад, озурда бошад.Бигиряд ҷумла безурёти олам,Ки гӯӣ тифли ӯ ҳам мурда бошад.

Чаро мо ин қадар дардошноем?Куҷо дардест, дарди худ бидонем,Ғами дунё ҳама андар дили мо,Ҷаҳон дар мост ё мо дар ҷаҳонем?Муаллиф: Лоиқ Шералӣ  (1970)

МОДАРИ МАН

Модарам, олиҳаи покии ишқ,Бо дили покиза покам зодаӣ.Аз вуҷуди поки худ чун меҳри покШири поки модариям додаӣ.

Покият аз пушти поки ту бувад,Пок оби дидаатро кардаӣ.Дар лаби домони покат бо азобКӯдакони поки худ парвардаӣ.

Чун сарандози сафеди бастаатГашта гесӯи сиёҳи ту сафед.Ту ба бахти мо сафедиро ҳанӯзБо дуои поки худ дорӣ умед.Муаллиф: Хатлонӣ

ВОЛОТАР АЗ ҲАМА

Як дами ҷон костани модаронБеҳ зи ҳама мӯъҷизи пайғамбарон.Як нигаҳи шӯълавари модаронБеҳ зи ҳама анҷумани ахтарон.Як сухани бонамаки модаронБеҳ зи ҳама ҳикмати донишварон.Як асари маслиҳати модаронБеҳ зи ҳама доварии доварон.Як ҳунари ҳамдамии модаронБеҳ зи ҳама ҷодуи санъатгарон.Як нафаси сӯхтани модаронБеҳ зи ҳама сӯзи дили шоирон.Як табусӯзи ҷигари модаронБеҳ зи ҷигардории сарлашкарон.Як мадади фотиҳаи модаронБеҳ зи мададгории соҳибсарон.Як қадами беалами модаронБеҳ зи ҳама шаш ҷиҳати бекарон.Пас, ба қадамҳои шумо, модарон,Хок шаванд аз ҳама волотарон.Пас, ба қадамҳои шумо, модарон,Кавну макон бод фидо, модарон!Муаллиф: Лоиқ Шералӣ  (25.4.1982)

Қиблагоҳам модарам!

Қиблагоҳам!Модари олампаноҳам!Дастҳо дар пеши бар дар пеши дар истодастӣ ҳанӯз.Аз дару даргоҳи ман ҳарчанд рафтӣ зери хок,Ҳамчунон тимсоли меҳру эътиқодастӣ ҳанӯз.Пеши дар истодаӣ, эй модари чашминтизорам,Эй сари сабзам, умеди зиндаам, субҳи баҳорам.Пеши дар истодаӣ, гӯё саропо зиндаӣ,Бо ҳамон наззораиву бо ҳамон лабхандаӣ.Модароне будаанд афзун ба олам, тифлаконе зодаанд,Лек волотар зи модар будаӣ,Будаӣ ҳам модару ҳам офаринанда,Баски бо навзод тавъам шоире ҳам зодаӣ,Шоире дилдодае, озодае.Маншаи шеъри сафедам буда аз шири сафедат,Модарам, баски сафедиҳо ҳама аз орзуҳои сафеди туст.Одамӣ гар орзуи зиндагӣ дорад,Зиндагонӣ гар умеди боз ҳам пояндагӣ дорад,Пояаш бар орзую бар умеди туст.Қиблагоҳам!Модари олампаноҳам!Рафтаӣ гарчи зи дунёи дудар,Дар сарат қарси сафед,Дар рухат нури умед,Дастҳо дар пеши бар дар пеши дар истодаӣ.Пеши дар истодаӣ,Гӯйиё дар пешвози меҳмон омодаӣ.Гӯйиё дар остона,Роҳпойӣ ҷовидонаҲам маро,Ҳам аз тамоми рӯйи дунё меҳмонҳои маро…Муаллиф: Лоиқ Шералӣ (12.12.1985)

ДУБАЙТИҲО — МОДАР

Аё модар, мадори ман ту будӣ,Гули аввалбаҳори ман ту будӣ.Нахушкад чашмаи шеъру сурудам,Зи бас сарчашмадори ман ту будӣ.

Аё модар, ба қурбони ту мирам,Чу мӯҳри меҳри паймони ту мирам.Ҷаҳон пурмакру дастон аст, бигзор,Ки ман дар рӯйи дастони ту мирам.

Сиришти ман, ниҳоди ман ту будӣ,Сафои бомдоди ман ту будӣ.Аё модар, ба он сон бесаводӣНахустин устоди ман ту будӣ.

Ту хушбахтӣ зи қисмат, хоҳари ман?Сарафрозӣ ба олам, додари ман?Замин то осмон розиям аз ту,Ту аз ман розӣ рафтӣ, модари ман?

Ҷаҳонсозу ҷаҳоноройӣ, эй зан,Сутуни гунбади миноӣ, эй зан.На танҳо қалъаи дилҳоӣ, эй зан,Ки ҳатто қалъаи дунёӣ, эй зан.

Дилам хоҳад, равам бар кӯйи модар,Вуҷудам пур шавад аз бӯйи модар,Тамоми рӯйи дунёро бигаштам,Надидам рӯйи хуш ҷуз рӯйи модар.

Сари гӯри ту биншастам даме чанд,Бигиристам зи андӯҳу ғаме чанд.Зи санги сарди болои мазоратБипурсидам: баҳои одамӣ чанд?

Дареғо, модари пирам, дареғо,Чароғи бахту тақдирам, дареғо.Ту будӣ бар сарам, будам фалакгир,Кунун бе ту замингирам, дареғо.

Куҷоӣ, модари ҷонпарвари ман,Худои умри ман, пайғамбари ман.Сарам дар бистари марг аст имрӯз,Биё аз гӯру биншин бар сари ман.

Туӣ пирам, туӣ тадбири пирам,Дуоям кун, дуоятро бигирам.Намемирӣ ту, эй модар, агар манБарои модари миллат бимирам!Муаллиф: Лоиқ Шералӣ

ҲАСРАТ БА МОДАР

Ту дигар ба пешвозам дами дар намебаройӣ,Ту дигар ба лаҳҷаи худ бари ман намесаройӣ:«Писари азизам омад,Писари ғазалнависам омад».Ту дигар наметавонӣ, ки миёни пиразанҳоЗи ман ифтихор созӣ ба ҳазору як таманно:«Писари азизам омад,Писари ғазалнависам омад».Ту дигар фирор кардӣ ба ҷаҳони сарду хомӯш,Ту дигар намекушоӣ ба наберагонат оғӯш,Ки диҳӣ дуои иқбол,Ки бибахшӣ неруи пару бол.Зи канори хок будӣ, ба канори хок рафтӣ,Зи деҳи Мазор будӣ, ба мазори пок рафтӣ,Шудӣ ёди ҷовидонӣБа мадори бемадори зиндагонӣ.Чу ба хонаат дароям, ҳама бӯйи дард ояд,Дили ман ба дард ояд зи хурӯҷи дардҳоят.Шунавам фиғони шабҳотЗи баҳамфишурда лабҳот.Чу ба ёд оварам ман ҳама он азоби ҷонат,Табу сӯзи устухонат, фалаҷи аҷалнишонат,Қаламам фалаҷ шавад зуд,Ҳама ҳастиям кунад дуд…Зи тавофи кулбаи ту дили ман зи ҳам бирезад,Ба ҳама ҷаҳон ситезад писари ғазалнависат,Ки куҷост модари ман,Ки куҷост модари диловари ман?Писари ғазалнависат акнун ғазали азо бигӯяд,Ғазале агар бигӯяд, ғазали туро бигӯяд,Ки куҷост модари ман,Ки куҷост давлати сари ман?Ту куҷоӣ модари ҷон? Паси дар намебаройӣ,Ва дигар ба шеваи худ бари ман намесаройӣ:«Писари азизам омад,Писари ғазалнависам омад…»Муаллиф: Лоиқ Шералӣ (15.12.1985)

ДАР САРИ ГӮР

Ҷашни фарзандони худ нодида рафтӣ, модарам,Донаи барчошро ночида рафтӣ, модарам.Пеш-пеши наварӯсу дастаи машъал ба дастШодмон, пирона норақсида рафтӣ, модарам.Ном мемондӣ ба ният бар ҳама навзодҳо,Рахт меоростӣ дар тӯйи навдомодҳо.Тоҷи тиллои арӯсонро ту мебастӣ мудом,Атр меомехтӣ бар накҳати гулбодҳо.Дар раҳи фарзандҳо обу адо гаштӣ ба меҳр,Дар ҷидоли модарӣ бо ҷон фидо гаштӣ ба меҳр.Ту сиришти меҳру ишқу зиндагӣ будию бозОқибат аз зиндагонӣ ҳам ҷудо гаштӣ ба меҳр.Бе гулу гулдаста мактабхона мебурдӣ маро,Дошта аз дасти ман, шодона мебурдӣ маро.Баъди мактаб то дили шаб бо забони шаккаринБар ҷаҳони қиссаю афсона мебурдӣ маро.Хотирам дарди дили пиронаи ту мебарад,Як ҷаҳони қиссаю афсонаи ту мебарад.Ту дигар бар хонаи ман худ намеойӣ, валеБандагӣ охир маро бар хонаи ту мебарад.Атласи рангинкамон пироҳанат ёд оварад,Тундар аз фарёдату аз шеванат ёд оварад.Занги мактаб ҳар саҳар чун занги субҳи баччагӣАз маро то пеши мактаб бурданат ёд оварад.Бориши борон зи ашки дидаат ёд оварад,Баргрезон аз гули ночидаат ёд оварад.Офтоби кӯри зери абр дар фасли баҳорЯк-як аз рӯзи хуши нодидаат ёд оварад.Модарам, имрӯз бо Модар-замин якто шудӣ,Бо замин, бо чархи гардон ҳамраҳу ҳампо шудӣ.Бӯйи ашку бӯйи доғи сина дорад мадфанат,Гарчи худ бо ашку доғи сина нопайдо шудӣ.Дидагони хирабину ашкборат – зиндагист.Раъшаи дастони хушку бемадорат – зиндагист.Омадӣ танҳою танҳо рафтӣ аз дунё, валеТору пуди бошу буду ёдгорат – зиндагист!Зиндагии шоирона аз ту мероси ман аст,Ин замину ин замона аз ту мероси ман аст.Дар деҳи танге агарчи халқ кардӣ ту маро,Ин ҷаҳони бекарона аз ту мероси ман аст.Гарчи аз он ҳавлии деворбаста рафтаӣ,Дар дилу дар дидаю дар хотири ман зиндаӣ.Дигар аз дарбачча сар берун наёзӣ сӯйи ман,Лек дар даргоҳи ҷони шокири ман зиндаӣ.Зиндаӣ, эй модари ошуфтаҷонам, зиндаӣ,Дар равонам, дар ғазалҳои равонам зиндаӣ.То мани аз шири покат покбозу покҷонЗинда дар байни замину осмонам, зиндаӣ.Кист розӣ буд аз дунёву меҳнатҳои он,То ту розӣ хуспӣ андар синаи сарди замин?Мехӯрад гарчи заминат, мехӯрад беэътибор,Ҳамчу модар мекашӣ андар замин дарди замин.Дастҳои ту бурун аз хок сӯйи офтоб,Чашмҳоят боз бо ҳасрат ба рӯйи офтоб.Шишаро бар чашмҳои обрав бигзошта,Мебаройӣ гӯйиё бар ҷустуҷӯйи офтоб.Мебаройӣ пешвозам синакӯбон, модарам,Бесиришку бесадо гирёну хандон, модарам.Мебаройӣ бар гуселам то сари роҳи калон,Аз қафо бо сад хаёле дастафшон, модарам.Модари хушбахту бадбахтам, замин ёри ту бод!Гирдгардон рӯҳбони покрафтори ту бод!Пайраҳе, ки бар мазори хоксорат мебарад,Пойгоҳи зодагони номбардори ту бод!Муаллиф: Лоиқ Шералӣ 

ХОНАИ МОДАРАМ

Ин шаби туршрӯйи боронӣКулбаи модарам ба ёд омад.Боми ӯ мечакад зи боронҳо,Дар дилам оламе ба дод омад.Дар чунин кулбаи фақиронаБо дили рост модарам дорост.Кӯдаконаш ба ҳар куҷо рафтанд,Монда дар кунҷи хонае танҳост.Шояд ӯ бо умеди афви гуноҳРамазон асту рӯза медорад?Вақти ифтор чак-чаки шибдор*Ҳеҷ бар гӯши ӯ намефорад?Ё ки дар ҷонамози фарсудаЗикри Аллоҳ мекунад дар дил?Ё зи Парвардигор мехоҳад,Ки зи ҷаннат диҳад варо манзил?…Буд вақте ки модари пирамТозарӯ буд, милаи тар дошт.Милааш дошт бӯйи ҷурғотӣ,Ҳайдарии хазинаи зар дошт.Остини фарох то оринҷБарзада бо ҳазору як тадбир,Гӯйиё ҳаққи кӯдаконашроМеситонд аз қаламкаши тақдир.Субҳгоҳон чу гов медӯшидПушти ӯро ба меҳр молида,Дохили ширдӯша меафтод,Милаҳояш зи шона лағжида.Ҳар гаҳе дар танӯри бозудорКулчаҳои башир мечаспонд,Сари мижгону абрувонашроЛахчаҳои танӯр месӯзонд.Ширбӯ дастҳои ӯ шабҳоБа сарам нарм-нарм мелағжид.Бесухан пилкҳои чашми мароБа сари панҷаҳош мемолид.Чи қадар дар дилам таманно буд,Лек аз содагӣ намегуфтам.Ҳамчунон дасти ӯ ба рӯи диламВассаҳоро шумурда мехуфтам.Боз дар ин шабони боронӣКулбаи модарам ба ёд омад.Чак-чаки шифт… шиддати борон…Дар дилам оламе ба дод омад.Модарам! Модари биҳиштиям!Ҷойи ту дар биҳишт таъин аст,Лек ҳоло, ки мечакад бомат,Ман надонам, чӣ рӯзи сангин аст.Модарам! Модари биҳиштиям!Нестӣ ту аз он пушаймонҳо.Тирборон накушт агар моро,Нест боке зи барфу боронҳо!Модарам! Модари биҳиштиям!Зиндагӣ гаҳ ба хеш мегиряд.Бар замин осмони бепояГаҳ ба ҳоли пареш мегиряд.Модарам! Модари биҳиштиям!Осмон боиси чӣ гирён аст?Ашки ту бас набуд, ки дар дунёБоз борону боз борон аст?..Муаллиф: Лоиқ Шералӣ  1978

ansor.info

Смотрите также

• 
  Реферат концепция экологического менеджмента
• 
  Кисмхои асосии компьютер реферат
• 
  Смежные профессии медсестры реферат
• 
  Технология ремесленного производства реферат
• 
  Творчество булата окуджавы реферат
• 
  Путин как оратор реферат
• 
  Мордовская национальная кухня реферат
• 
  Концепция экологического менеджмента реферат
• 
  Классификация подвижных игр реферат
• 
  Национальная мордовская кухня реферат
• 
  Фольклор северного кавказа реферат