Иди истиклолият кадом руз? Шахри хучанд реферат

Univer.tj. ТОЧИКИСТОН

Точикистон сарзамини тазодҳои табиии шигифтангез мебошад. Силсилакўҳҳои  баланде, ки сарчашмаи бештари дарёҳои минтақаи Осиёи Марказй ҳастанд, дараҳои зебоманзар, водиҳои гарми дорои вазъи иқлимии мўътадил, ки дар онҳо киштзорҳои пахта, ангурзорҳо, боғҳои меваҳои шаҳдбор доман паҳн кардаанд, биёбонҳои баландкўҳе, ки дар сардиву сармо камтар аз фасли зимистони Сибир нест — ин ҳама дар ҳудуди Чумҳурии Точикистон воқеъ гардидааст.Масоҳати Чумҳурии Точикистон 143,1 ҳазор километри мураббаъ ва аҳолии он бештар аз шаш миллион нафар мебошад. Аз шимол ба чануб 350 километр ва аз ғарб ба шарқ 700 километр имтидод дорад. Тўли умумии марзҳои чумҳурй бештар аз 3 ҳазор километр аст. Аз чумла 1030 километр бо Давлати Исломии Афғонистон, 230 километр бо Чумҳурии Мардумии Чин марзи муштарак дорад ва аз тарафи шимолу ғарб бо кишварҳои Ўзбекистону Қирғизистон ҳамчавор мебошад. Шаҳрҳои муосир ва хонаҳои истиқоматиро бе таъмини шароити рифоҳй аз қабили оби гарм, марказҳои гармидиҳй ва учоқҳои газ наметавон тасаввур намуд. Сабк ва тарҳҳои мемории муосир ҳамакнун, чи шаҳрҳои бостонии Хучанд, Панчакент, Истаравшан (Ўротеппа), Кўлоб ва чи шаҳрҳои нав аз қабили Хоруғ, Қайроқум, Норак, Роғун, Сарбанд ва амсоли онҳоро оро додаанд. Шаҳри Душанбе, пойтахти Чумҳурии Точикистон бузургтарин шаҳри кишвар буда, теъдоди аҳолии он беш аз ним миллион нафар мебошад. Шаҳри Қайроқум бо қолинҳо ва фаршҳои марғуби худ хеле машҳур аст. Шаҳри Норак низ зебост. Шаҳри Норак бо банди об ва нерўгоҳи барқи обии беназири худ машҳур мебошад. Точикистон аз лиҳози захираҳои нерўи барқи обй дар чаҳон яке аз чойҳои аввалро соҳиб мебошад. Баъди ба охир расидани сохтмони нерўгоҳҳои барқи обии Сангтўда ва Роғун дар дарёи Вахш Чумҳурии Точикистон на танҳо эҳтиёчоти дохилии худро ба нерўи барқ таъмин мекунад, балки метавонад ба бозори чаҳонй низ онро барорад. Муддати беш аз 20 сол аст, ки нерўгоҳи барқи обии Норак — ин мўъчизаи нерўофарин маҳалҳои аҳолинишини водии ҳисор, корхонаҳои саноатии шаҳри Душанбе, корхонаи алюминии шаҳри Турсунзода, мучтамаъи тавлидии барқ ва кимиёии Ёвонро бо нерўи барқи арзон таъмин мекунад. Мутобиқи Конститутсияи (Сарқонун) Чумҳурии Точикистон ҳокимияти давлатй шакли президентй дошта, Президенти Чумҳурии Точикистон сарвари давлат ва ҳокимияти ичроия (ҳукумат) мебошад. 6 ноябри соли 1999 дар натичаи интихоботи умумихалқй Эмомалй Раҳмонов ба мўҳлати 7 сол Президенти Чумҳурии Точикистон интихоб гардид.Мачлиси Олй — парламенти Чумҳурии Точикистон мақоми олии намояндагй ва қонунгузор мебошад. Мачлиси Олй аз ду мачлис — Мачлиси миллй ва Мачлиси намояндагон иборат буда, мўҳлати ваколати он 5 сол аст.Мачлиси намояндагон дар асоси интихоботи умумии бевосита ва овоздиҳии пинҳонй интихоб гардида ба таври доимй ва касбй амал мекунад.Баъди фурўпошии давлати абадқудрати Иттифоқи Советй дар сарзамини собиқ шўравй як қатор давлатҳои мустақил арзи вучуд намуданд.9 сентябри соли 1991 Чумҳурии Точикистон давлати соҳибистиқлол эълон гардид. Барои нахустин бор баъди 1100 соли таъсиси давлати Сомониён точикон дубора соҳибдавлат шуданд

univer.tj

ТЕМУРОВ Д

ТЕМУРОВ Д.,РАХМОНОВ А.

ПАЖУХИШИ ЛАКАБХОИ МАРДУМИИ ШАХРИ ХУЧАНД

Омузиш ва чамъоварии маводи ному лакабхои сокинони мавзеъхои гуногуни чумхури ва Чумхурии Узбекистон хануз аз нимаи солхои 70-уми асри гузашта ва баъдан лакабхои мардумии Афгонистон аз нимаи солхои 80-уми карни XX аз тарафи олимони номшиносу лакабшиносхои бузургтарин ба рох монда шудааст. Равиши кор нишон дод, ки гирд овардани лакабхо нисбат ба маводхои лахчави ва эчодиёти шифохии мардум душвортар будааст. Зеро баъзехо  аз гуфтани лакабхои хешону хамдиёрон худдори мекунанд. Бо сабабхои гуногун аз гуфтани лакабхо даст мекашанд. Бештари сохиблакабхо дар андешаи он, ки мабодо лакабашон ба дигарон маълум ва ошкор гардад, аз гуфтани лакабашон шармашон меояду каме «кимоб» хам хастанд ва намехоханд, ки шахсе дар хузурашон аз лакаби онхо ёд кунад. Гурухи дигар, баръакс нисбати ин масъала бепарво буда, хатто аз ба забон овардани лакаби худу дигарон ба завк меоянд. Бо сабабхои зикршуда аз баъзе мавзеъхо дар натичаи саволу пурсишхои зиёде микдори кам ва ночизи лакабхо чамъ оварда шуд.

Масоили  сабабхои  пайдоишу  инкишоф  ва  омилхои  лакабгузории  даврахои гуногуни  таърихи  дар  асару  маколахои  номшиноси  точик  Олим  Гафуров  мавриди  барраси  карор  гирифтааст. Аз чумла  дар  рисолахои  «Рассказк  об  именах»  (1968), «Лев  и  Кипарис» (1971), «Шархи исму лакабхо» (1981), «Имя и история» (1987) рочеъ ба лакабхои дини  ва ифтихории дар асрхои миёна маъмулбуда ва хамчунин сабабу омилхои пайдоиши лакабхо миёни мардумони форсу араб ва туркхо дар даврахои гуногуни таърихи маълумоти умуми дода шудааст. Дар маколаи К.Э.Босворт «Лакабгузории салотини Газнави» (1971) масоили таърихи лакабхо ва лакабгузории давраи газнавиён мавриди барраси карор гирифтааст. Солхои охир маколаи А.Каландаров «Мавкеи услубии ному лакаб» (1974) рочеъ ба ному лакаби персанажхои асархои бадеии устод С.Айни нашр гардид.

Тадкикоти лакабшиносиро ба навъи таърихи ва хозира чудо кардан мувофики матлаб аст. Лакабхо, ки гурухи махсуси антропонимхо ба шумор мераванд, чузъе аз сарвату ганчинаи маънавии хар як халк буда, мисли дигар номхо хиссаи мухими фонди лугавии забонро ташкил медиханд. Онхо барои омузишу инкишофи таърихии забон ва таърихи сохибони он ёрии калон мерасонанд. Таваччух фармоед ба намунахои ин лакабхо дар мисоли лакабхои фардии ахолии шахри Хучанд ва навохии атрофи он:

Лакабхои чамъоварда собит мекунанд, ки лакабхои фардиро ба чанд гурух чудо кардан мумкин аст.

I.Лакабхои вобаста ба намуди зохири гузошташуда:

Чубакхо – ахли оилаи онхо табиатан хароб буданд.

Бедандонхо – у аз чавони бедандон монда буд.

Саиди дукалла – ба сабаби каллаи калон доштанаш.

Самади Кош – ин шахс табиатан абрувони дароз ва зичи сиёхро доро буда,  дар байни дустону хешовандон бо хамин гуна лакаб шинохта мешавад.

Кур Кобил – азбаски як чашми у нобино буд.

Абдуллочони майда – у кади паст дорад.

Мансури пучук – вай бинии пачак (пахни хурд) дорад.

Иброхим кулок – вай сохиби гуши калон буд, барои хамин хам бо ин лакаб маъмул шуда буд.

Рашиди мушт – ин шахс дорои мушти калон аст .

Мансури малла – у хеле сари калон ва руи пурраро дорост ва гайр аз ин муйи малларанг (зардчатоб) дорад.

Абдулло кукнори – у кукнорро бо чой истеъмол мекунад.

Лакабхои вобаста ба хулку хуй, феълу атвор ва  хислатхои ботини

Охун курк – у хислати хонашиниро дошт.

Маршал-кампир – ин зан хислати фармондехи дошт.

Очаи чанг – у бо тамоми хамсояхо чанг мекард..

Наби кичири – у хуроки кичириро дуст медошт.

Шукури музакалон – у музаи калон мепушид.

Гани пустак- у зохиран сиёх буд.

Хочи бало- хакоратчи буд

Усмони каду- дар майдонаш доим ва танхо каду мекорид.

Махсуми хирри- рохи нафасаш бемор буд.

Толиби хирс - у сохиби тану туши калон буд.

Зохири чигда- дар чигдазор посбон буд.

Ахмади морж- ба хайвони оби (морж) монанд буд.

Домлочони таппак- пусти сиёх дошт.

Мумини пашша- ба хама кор хамрох.

Лакабхо доир ба касбу хунар

Чурабеки калахур – у каллаи гову гусфандонро мепухт.

Рахими дегбардор – вай сохиби касби дегсози буд.

Хуча сартарош – у касби сартароширо пеша мекард.

Юсуф баккол – савдогар буд.

Абдуллои танг-тангчи – у аз тунука хар хел асбобу анчоми рузгорро месохт.

Эргашбои таккачи – вай ба пои асп такка (наъл) мезад.

Али замбар – у замбарсоз буд.

Чалили мисгар – аз мис лавозимот месохт.

Хошими пит-пилик – вай бедонабоз буд.

Тухтабойи огил – у гову гусфанд нигох мекард.

Гани тупаланг- вай шахси бисёр хам саросемакор буд.

Зайнаби нарак- ягона зане буд, ки дар туй дутор менавохт.

Лакабхои марзию махалли

Махаллаи маддохон – ш: Хучанд, кучаи Озоди.

Кунгуроксоз – ш: Хучанд, махаллаи Тути Калон.

Махаллаи оки падарон – ш: Хучанд махаллаи бозори якшанбе.

Тути калон – барои он, ки дар ин махалла тути калони 150-200-сола мавчуд аст.ш:Хучанд

Кучаи сиёх – дар ин куча ангиштфурушон истикомат мекунанд. ш:Хучанд.

Махаллаи аталахурон – дар хашархо танхо атола мепухтанд. ш: Хучанд.(дехаи Унчи)

Дунги мазор – дар ин махалла мазор дар чойи баланди чойгир буд. ш:Хучанд Пахтакор

Махаллаи Пули чукур – купрук дар чойи чукури чойгир буд.

Махаллаи обпатто- селгузар (дехаи Унчи).

Хулоса

Лакабхо аз чумлаи антропонимхои тадкикнашудаи забоншиносии точик буда, тадкики онхо кори хеле шавковар ва зарури мебошад ва ба тараккиёти таърихшиносиву забоншиноси кумаки калон мерасонад. Лозим аст, ки лакабхои мардумии мавзеъхои дигари чумхуриамон ва лакаби точиконе, ки берун аз каламрави Точикистон зиндаги доранд, хамчунин лакабхои хамзабонони хоричиамон чамъовари ва ба тадкик расанд. Бояд фархангу лугатхои гуногуни лакабхои точикиро танзим кард, то теъдоду худуди густариши хар як навъи лакабхо дар доираи васеътару зиёдтар барраси гардад  ва минбаъд барои тадкикоти мукоисавию таърихи ва типологии лакабхои халкхои хамзабони хама шохахои забони форси заминаи даркори мухайё шавад.

Чуноне ки халк мегуяд, «Лакаб равшантар аз ном аст». Мо тадкикотчиёни чавон бояд ба омузиш ва пажухиши  онхо ахамият дихем ва бо ин кори худ таърихи худ ва забони худро бештар меомузем ва мефахмем.

Адабиёт:

А.Гафуров. Имя и история. – М:, Просвещение, 1987.

А.Гафуров. Лев и Кипарис. – М:, Просвещение, 1980.

Шохмухаммади Хайдари. Маколахои номшиноси. – Перм, 2002.

ТЕМУРОВ Д.

РАХМОНОВ А.

ИССЛЕДОВАНИЕ ПРОЗВИЩ НАСЕЛЕНИЯ

ГОРОДА ХУДЖАНДА

В статье отражаются двухлетние научные исследования студентов Темурова Д. и Рахмонова А. в одной из интересных областей антропонимики. Авторы статьи сначала рассматривают источники и научные достижения выдающихся ученых в антропонимике, а затем предлагают собственную классификацию прозвищ населения города Худжанда.

TEMUROV D.

RAHMONOV A.

THE RESEARCH OF NICKNAMES OF POPULATION OF KHUJAND

Two years scientific research of students about one of the interesting linguistic matters in the spheres of anthroponomy is indicated in this article.  First they consider sources and scientific achievements of scientists in this sphere than offer their own classification of nicknames.

tsulbp-journal.narod.ru

Иди истиклолият кадом руз?

9-уми сентябри соли 1991-ум мухимтарин вокеаи таърихии сарнавишти миллати точик ба вучуд омадааст: Истиклолияти давлатии Чумхурии Точикистон эълон гардид. Ин ходисаи фарахбахш аввали мохи сентябри соли 1991 ба вукуъ пайваст ва 9 сентябр расман Рузи Истиклолияти Чумхурии Точикистон кабул гардид. Аз хамон вакт то имруз ин санаи муборак барои миллати точик иди мукаддас махсуб мешавад.

Дар дарозои замонхо миллати мо аз шебу фарози таърих ва озмоишхои сахту сангин гузашта бошад хам, дастовардхои фарханги асил, хувияти милли, забони ноби модари, илму адабиёти оламгирашро нигох доштааст.

Ба хамагон маълум, ки ниёгони мо бо талкини афкори пурарзиши «Пиндори нек, гуфтори нек ва кирдори нек» бехтарин ва равшантарин орзуву омоли инсоният ва рукнхои ахлоки хамидаро басо орифона ифода намудаанд, ки ин каломи пурхикмат дар тули асрхо барои ташаккули арзишхои солими башардустона хидмат кардааст.

Бешак, махз чунин тамаддуни пешрафта, суннату оинхои дорои чанбаи хаёти, тафаккури зиндагисоз ва маърифати баланди аклонии ниёгони мо буд, ки онхо ба ганчинаи тамаддуни башарият аз Зардушту Мони сар карда, то Рудакиву Фирдавси, Абуали Синову Носири Хисрав, Умари Хайёму Имом Газзоли, Шайх Аттору Чалолиддини Балхи, Саъдиву Хофиз, Хоча Камолу Мавлоно Чоми, Сайидою Бедил барин садхо нобиғахои илму адабу фархангро ато кардаанд.

Даврони Истиклолият барои мо имкони вокеи фарохам овард, ки рохи имрузу ояндаи миллат ва пешрафти минбаъдаи кишвари азизамонро ба суи чомеаи демократи, хукукбунёд ва дуняви интихоб намоем.  Истиклолият барои мо рамзи олии Ватану ватандори, бузургтарин неъмати давлатсозию давлатдории мустакил, кору пайкорхои пайгиронаи созандаги, азму талошхои фидокоронаи расидан ба истиклолияти сиёси, иктисоди ва фархангиро омузонда, меъёрхои чомеаи шахрвандиро тахким бахшид ва дар як вакт хаёти озодонаи хар фард ва олитарин дарачаи бахту саодати вокеии миллатро таъмин намуд. Истиклолият барои мо нишони барчастаи пойдории давлат, бакои симои миллат, рамзи асолату хувият, мазхари идеалу ормонхои таърихи, шиносномаи байналмилали ва шарафу эътибори ба чахони мутамаддин пайвастани кишвари сохибистиклоли Точикистон мебошад.

Тамоми сокинони кишвари озоду ободи мо имруз ифтихор доранд, ки бисту як сол кабл аз ин нахустин хиштхои пойдевори истиклолияти вокеи ва давлатдории миллии худро нихода, аз шарофати мустакилият сохиби рамзхои давлати – Парчам, Нишон ва Суруди нави милли гардидем.

Ходисаву вокеахои пурошуби ибтидои солхои навадум водор намуд, ки оид ба масъалаи таъмини амнияти милливу давлати, нигох доштани оромии авзои чомеа, пойдории сулху субот ва тахкими истиклолияту хифзи дастовардхои он андеша кунем, ки ин хама як кисми таркибии сиёсати давлатии мо махсуб мешуд.

Пас аз як соли эълони Истиклолият, аниктараш мохи ноябри соли 1992 дар Касри Арбоби нохияи Б.Гафуров Ичлосияи ХVI Шурои Олии Чумхурии Точикистон ба арсаи сиёсат шахсиятеро баровард, ки дастовардхои минбаъдаи кишвар ба номи у иртиботи хамачониба доранд. Аз рузи сарвари давлат интихоб гардидани фарзанди баруманди халк Чаноби Оли мухтарам Эмомали Рахмон дар тамоми фишангхои хокимият асосхои сохтори конститутсиони, рукнхои тозаи идоракунии давлат, меъёрхои танзимкунандаи хаёти иктисоди, ичтимои ва фархангии кишвар роич гардида, пули милли ба муомилот баромад ва шиносномаи милли дар арсаи чахони эътироф гардид. Мо яке аз рукнхои асосии давлатдории мустакил – Артиши милли ва нерухои сархадиро таъсис дода, хифзи марзу буми Ватан ва сархади давлати худро тахти назорати доими гирифтем.

Чунонки Президенти мамлакат, Пешвои миллат – Чаноби Оли мухтарам Эмомали Рахмон таъкид кардаанд: «Яке аз мухимтарин дастовардхои мо дар даврони истиклолият давлатсози ва давлатдории муосири милли мебошад, ки мохиятан шакли хукукбунёд, ичтимои ва дунявиро дорад».

Халки азиятдидаи точик барои тахкими Истиклолият, нигахдошти якпорчагии марзу бум, расидан ба сулху вахдат ва ягонаги, интихоби рохи рости рушду тараккиёт Конститутсия (Сарконун)-и мамлакати орзую ормонашро кабул кард. Агар гуем, ки аз хамон соли кабули Конститутсия, яъне соли 1994 барои Чумхурии Точикистон мархилаи нави инкишоф фаро расид, хато нахохад шуд. Зеро барои расидан ба сулхи кулл ва Вахдати милли пеш аз хама пояи конунии фаъолияти Хокимият зарур буд ва инро метавонист танхо Конститутсия (Сарконун)-и хаматарафа такмилёфта ва мутобик ба талаби замон таъмин намояд.

Баробари ин якдилона пазируфтани Конститутсия аз чониби тамоми халк нишони эътирофи Хукумати конуниро дошт, ки акнун ду сол мешуд, бо сарварии фарзанди вафодори миллат Эмомали Рахмон барои аз варта берун овардани мамлакати дар чанги шахрванди харобгардида фаъолияти шабонарузи мебурд.

Кафолати зиндагии осуда ва хурраму озодро барои халк ин хуччати мухим таъмин менамояд. Асоси чунин зиндаги бошад, мехнати сидкидилонаю бунёдкорона аст. Пас кафолати мехнати озодона, донишу хунаромузи, истирохат ва табобат, сахм гирифтан дар пешрафти мамлакат барои хар шахрванд низ аз чониби давлат тавассути Конститутсия (Сарконун) муайян гардидааст. Кафили Конститутсия (Сарконун) бошад, Президенти Чумхурии Точикистон мебошад.

Дар партави ин санади зиндагисоз Хукумати кишвар бо сарварии Чаноби Оли мухтарам Эмомали Рахмон баробари дар арсаи чахон баланд бардоштани обрую эътибори Точикистон боз ба чунин нуктахои талаботи Конститутсия (Сарконун) эътибори махсус ва чидди дод:

пеш аз хама, таъмини озодию осудагии хаёти инсон дар каламрави мамлакат, ки онро истикрори сулх ва вахдати милли тахким бахшид;

дуюм, фарохам овардани шароити мусоид барои мехнати озодонаи хар сокини кишвар, таълиму тарбия дар мактаб ва оила, донишкадаю донишгоххо, хунаромузи ва гирифтани табобати бепул дар муассисахои тибби;

сеюм, таъмини озодии муоширати намояндагони халку миллатхои гуногуни маскуни кишвар, истифодаи забони модари дар зиндаги ва тадрис, харакат ва алокаи бемамониат, ки ин хама бо рохи шароити васеъ фарохам овардан ба амали забонхои гуногун дар каламрави мамлакат, ривочи сохибкорию тичорат дар тамоми нуктаи олам ва пайвастани минтакахои гуногуни кишвар тавассути бунёди шохроххо ба амал бароварда шуданд;

чорум, тахкими хуввияти милли, ру овардан ба асолати худшиносию худогохи, расму оини ачдоди, ватандустию инсонпарвари, ки ин хама тавассути тачлилу бузургдошти чашнхои таърихию милли ва симохои оламшумул амали гардид;

панчум, таъмини озодии вичдон, матбуот, афкору андешаи хар сокини мамлакат ва ғайра.

Сохиби давлати мустакил будан барои хар инсони сохибдил бахти бузург аст. Бахусус дар замони ходисахои чашмнодида ва гушношуданидаи катаклизми умумичахони, ки мамолики гуногуни олам аз офатхои табиию беморихои вогир ва нарасидани озукаю оби ошомидани азият мекашанд. Дар мамлакати рушдёбандаи мо хам соли гузаштаю соли равон чунин ходисахо рух доданд. Вале давлат нагузошт, ки шахрвандонаш бе хонаю чой, бе сарпаноху бе озука монанд. Дар муддати кутох хам барои сокинони Кулобу хам барои сокинони Айнию Панчакент бинохои замонавии мучаххаз сохта, бо тамоми ашёи рузгор ба истифода дода шуданд.

Акнун – пас аз гузаштани солхо ва ба даст овардани баъзе комёбихои мухим метавонем чунин хулоса кунем: «Давраи навини давлатсозию давлатдории мустакилона моро водор сохт, рохи ислохоти иктисоди, дигаргун сохтани шакли моликият, ташаккули иктисодиёти милли ва сохторхои нави идоракунии онро пеш гирифта, ба густариши муносибатхои бозоргони ва пайвастани низоми иктисоди Точикистон ба набзи иктисоди чахони рох кушоем».

Душвортарин муаммои мо дар зарфи бист як сол ин масъалаи истиклолияти энергетики буд, ки баъди ба низом даровардани сохторхои хокимият рохбари давлат хамаруза бо он машғул мешуд. Албатта раванди бонизоми пешрафти иктисодиёт ва инкишофи хамаи сохахои хочагии халк дар шароити имруза асосан аз истиклолияти энергетикиву коммуникатсиони ва вусъат пайдо кардани рохсози вобастагии амик дорад.

Бинобар ин нахустин икдомхои Хукумати Чумхури оғоз бахшидан ба сохтмони туннели Анзоб буд. Сарвари давлат дар ин кор ибтидои хама бунёдкорихои рохсозию коммуникатсияро дида, даричаи начотро низ дар он дарёфта буданд. Дар рохи таъмини истиклолияти энергетики, рахоии кишвар аз бунбасти коммуникатсиони, амнияти озукавори, ки хадафхои стратегии Хукумати мамлакат мебошанд, бо сохтмони неругоххои хурду калони барки оби, хатхои интиколи кувваи барк, туннелхо, шохроххову пулхои байналмилалии мошингард ва даххо иншооти азими инфраструктураи ичтимои натичахои нек ба даст оварда шуданд.

Бунёдкориву созандаги дар ин самтхо вусъати тоза пайдо карданд. Аз чумла, сохмони неругоххои барки обии «Сангтуда-1» ба охир расонда шуд ва он алхол ба манфиати халк хизмат мекунад. НОБ-и «Сангтуда-2», як катор неругоххои хурд дар мухлатхои наздиктарин ба кор медароянд. Хатхои баландшиддати интиколи неруи барки Чануб – Шимол, Лолазор – Хатлон, Лолазор – Сангтуда-1 ба истифода дода шуданд. Хусусан ба кор даромадани хатти 500 киловаттаи Чануб–Шимол ва дар пойгохи асосии он насб гардидани трансформатори дуюм – ин ғамхории бузурги Хукумати Чумхури барои сокинони вилояти Суғд дар мавсими тобистону зимистон махсуб мешавад.

Доир ба рахоии кишвар аз бунбасти коммуникатсиони як силсила тадбирхои мушаххас амали шуда, сохтмонхои китъахои алохидаи роххои мошингарди Душанбе – Хоруғ – Мурғоб, Душанбе – Рашт – Саритош, накбхои автомобилгарди Истиклол, Шахристон бо суръат идома доранд. Шохрохи Душанбе – Хучанд – Чанак ва накби Шаршар ба истифода дода шуданд.

Баъди истифодаи роххои бузурги байниминтакави имкон фарохам омад, ки харакати наклиёт дар дохили мамлакат ва берун аз он тамоми фаслхои сол имконпазир бошад ва дар ин замина вазъи равуо ва боркашони ба манотики гуногуни кишвар сад дар сад бехтар гардад.

Чунонки таъкид гардид, чангу талошхои ибтидои солхои навадуми асри гузашта тамоми фишангхои давлату давлатдори ва истехсолиро фалач карда буданд. Хукумати Чумхурии Точикистон роххои расидан ба истикрори сулх ва вахдати миллиро чустучу мекард ва сарвари давлат пайваста талош меварзид, то осудагию ороми дар саросари мамлакат хукмфармо гарданд.

Хушбахтона, чунин руз хам фаро расид: 27 июни соли 1997 дар Москва – пойтахти Федератсияи Русия Созишномаи истикрори сулх ва ризоияти милли байни Хукумати Точикистон ва мухолифин имзо гардид ва он рузи муборак Рузи Вахдати милли эълон шуд. Аз хамон вакт инчониб чомеаи чахони муосир тачрибаи пешкадами «Сулхи точикон»-ро меомузад ва барои насли имруз чун намунаи бехтарини гуфтушуниди созанда пешниход мекунад.

Ба шарофати истиклолият ба дастовардхои назарраси сиёсиву иктисоди ва ичтимоиву фарханги ноил шуда бошем хам, дар мархилаи мураккабу хассоси чахони имруза ба иттиходу хамраъйи, вахдати милли, маърифату зиракии сиёси, худошиносиву худогохи ва эхсоси баланди ватандустиву ватандори бештар ниёз дорем. Ин нуктаро сарвари давлат Чаноби Оли мухтарам Эмомали Рахмон пай бурда, борхо таъкид кардаанд, ки хушёрии сиёсиро аз даст надихем.

Президент аз чумла мегуянд: «Солхои охир дар чахон як силсила тамоюлоти хатарнок, аз кабили тахдиди терроризми байналмилали, экстремизм, гардиши ғайриконунии маводи мухаддир, кочоки силох ва фаъолияти гуруххои чинояткори трансмилли кувват мегиранд, ки инхо метавонанд ба оромиву суботи минтака ва амнияти давлатии кишвархои алохида таъсири ногувор расонанд. Аз ин ру, мову шумо бояд якчоя хатари вусъатёбии ин амалхои номатлубро пешгири намоем, барои бакои такдири миллат, таъмини вахдати милли ва амнияти давлат, пойдории сулху субот ва оромии чомеа тадбирхои мушаххас андешем. Мо сиёсати пойдории сулху субот, ризоияти чомеа ва вахдати миллиро, ки давлати точикро аз нобудшавию миллатро аз парокандаги начот бахшид, яке аз дастовардхои бузурги даврони истиклолият мешуморем».

Ба тамоюлхои ғаразнок икдомоти созандаро рохбарияти давлати мо мукобил гузошта, обрую эътибори Точикистонро дар арсаи чахон баланд мебардоранд. Чунончи, бо ташаббуси Президенти Чумхурии Точикистон Чаноби Оли мухтарам  Эмомали Рахмон Соли оби тоза эълон намудани соли 2003 басо рамзи буд. Хамин тавр, паси хам саъю эхтимоми мамлакати мо дар мукаррар шудани «Дахсолаи амалиёти об барои хаёт» ва чонибдори ёфтани таклифхои Хукумати Чумхурии Точикистон оид ба тозагии мухити зист ва хифзи сайёра дастовардхое буданд, ки мавкею манзалати кишвари моро дар арсаи олам мукаррар менамоянд.

Дар шароити кунуни, ки чахони муосир дорад, тахкими Истиклолият, устувор гардонидани пояхои давлат ва баланд бардоштани сатх ва сифати зиндагии инсон барои на танхо мардуми мо, балки тамоми инсоният мазмуни хаётан мухим пайдо мекунад. Зеро дахсолахои охир пешрафти босуръати илму техника ва раванди кувват гирифтаистодаи чахонишави инсониятро ба мухити комилан нав ворид намуда, боиси ташаккул ёфтани низоми фарогири равобити сиёсиву иктисоди, ичтимоиву фарханги ва иттилоотиву маънави гардидааст.

Зикр бояд кард, ки дар даврони Истиклолият давлати чавони точикон дар байни мамолики ахолияш мусалмон ва умуман чомеаи чахони муосир мавкеъ ва манзалати хос пайдо намуд. Суханронихои Президенти мамлакат Чаноби Оли Эмомали Рахмон дар чаласахои бузурги байналхалкии давлатхои аъзои Конфронси исломи, чонибдории шахсии сарвари давлати мо аз покизагии дини мубини ислом ва зарбаи сахт задани у ба даъвогарони хамбастагии дини ислом бо терроризму экстремизми байналмилали, хамкорихои мутакобилан судманд бо мамолики гуногуни олами ислом аз он шаходат медиханд, ки имруз Точикистони сохибистиклол аз зумраи давлатхои озоду ободест, ки дар он баробари расму оини миллию мардуми анъанахо ва маросимхои дини риоя мегарданд. Озодии вичдонро Конститутсия (Сарконун)-и Чумхурии Точикистон кафолат медихад.

Ба тамоми мардуми эътикодманди кишвар маълум аст, ки Хукумати Точикистон бо сарварии Чаноби Оли Эмомали Рахмон ташаббускори хакикии барпо кардани чашнхои 1310-солагии рохбари мазхаби ханафи Хазрати Имоми Аъзам, 800-солагии Мавлоно Чалолуддини Балхи, шайххои бузург Камоли Хучанди ва Мир Саид Алии Хамадони, Имом Газзолию Имом Бухори ва дигарон мебошад. Тачлили санахои мухими таърихи ва бузургдошти шахсиятхои барчаста дар тарбияи маънавии халк, бахусус насли наврасу чавон ахамияти калон доранд. Аз ин лихоз хар иду маросим хадафхои махсуси худро дорост ва бешубха ба ягонагии рухию маънавии чомеа, дасти мадад дароз кардан ба ниёзмандон, начобати хайрхохию хамдигарфахми, дустию рафокати одамони касбу кори гуногун бетаъсир нахохад монд.

Бо вучуди хамаи дастовардхои бесобикаву беназири худ инсон хануз ба ормону орзухои деринааш, яъне эчоди як зиндагии поку пурсаодат, орому осуда ва озод аз хушунату ихтилофхо дастёб нашудааст. Баръакс, имруз инсоният бо хатархои нав ва мушкилоти сангинтар ру ба ру гашта, гирифтори ихтилофхои мафкуравию мазхаби ва бархурди манфиатхои сиёсиву иктисодии чахони мебошад.

Сарвари давлати точикон хамеша таъкид мекунанд: «Вазъи имрузаи сайёра моро водор месозад, ки на аз зиддияти мафкурахо, бархурди манфиатхо ва ихтилофи тамаддунхо, балки аз робитахои дустона, хамзистии мусолиматомез ва гуфтугуи тамаддунхо харф занем.

Мо вазифадорем, ки хама гуна амалхои ба зиндагии осоиштаи башарият тахдидкунандаро махкум ва пешгири карда, талошхои созанда, дастовардхои фарханг ва дину оинхои халку миллатхои гуногунро хамчун чузъхои таркиби тамаддуни башари эътироф намоем ва ба онхо эхтиром гузорем.

Чумхурии Точикистон чун узви комилхукуки чомеаи чахони табиист, ки аз равандхои чахонишави берун буда наметавонад. Муносибатхои мо ба кишвархо ва минтакахои гуногуни олам торафт вусъат ёфта, мо харчи бештар вориди муносибатхои сиёсиву иктисоди ва фархангиву гуманитарии байналмилали мегардем.

Дар чунин шароит амик дарк кардани максад ва хадафхои худ, тахкими дастовардхои таърихи ва хифзи манфиатхои миллии Ватани азизамон дар арсаи байналмилали амри зарурист».

Барои амали гардидани ин хадафхо муносибатхои баробархукук ва хамкорихои мутакобилан судманд бо кишвархои минтака ва мамолики пешрафтаи олам ахамияти махсус доранд. Дар робита ба ин бояд гуфт, ки дар натичаи пешбурди сиёсати «дархои кушода» чунин муносиботу хамкорихо руз аз руз тахкиму густариш меёбанд.

Хадафи аслии мо эъмори давлати мустакили хукукбунёд, демократи, дуняви ва фарохам овардани шароит барои зиндагии шоистаи инсон аст.

Дар чараёни татбики ин хадаф дар Точикистони сохибистиклол дар фосилаи на чандон тулони арзишхои демократи хамчун чузъи фарханги давлатдории навин пазируфта шуданд ва онхо ба тахкими дастовардхои истиклолият, ташаккули чомеаи шахрванди ва институтхои он, инчунин ба таъмини хукуку озодихои инсон ва шахрванд мусоидати фаъол намуданд.

Максади асосии низоми демократи дар чомеаи мо, пеш аз хама таъмини хукук ва озодихои шахрвандон, фарохам овардани шароит барои мехнат ва зиндагии осуда, волоияти конун, пойдории адолат ва иштироки фаъоли мардум дар идоракунии давлат мебошад, ки ба анъанаву суннатхои давлатдории милли, арзишхои ахлокиву фархан-гии миллат ва дастовардхои тамаддуни башари такя мекунанд.

Ичрои тадбирхои зикршуда дар навбати аввал аз сатхи рушди иктисодии кишвар вобаста аст. Бо назардошти ин, мо рохи густариши муносибатхои бозори ва рушди устувори иктисоди миллиро пеш гирифта, дар ин самт тадричан ба комёбихои назаррас ноил шуда истодаем.

Чихати баланд бардоштани самаранокии иктисодиёт, иктидори содиротии кишвар ва фарохам овардани чойхои нави кори тибки барномахои махсуси давлати оид ба коркарди махсулоти кишоварзи, нахи пахта ва дигар сохахои истехсоли як катор корхонахои саноати ба кор даромаданд ва холо мувофики стандартхои чахони махсулоти худро ба фуруш мебароранд. Дар нохияхои Зафаробод, Спитамен, Мастчох корхонахои азими коркарди пахта фаъолияти худро сар карданд. Дар назди ин корхонахо коргоххои бофандаги, нассочи низ амал мекунанд, ки барои натичаи нихои шароит фарохам меоваранд.

Татбики Стратегияи рушди Чумхурии Точикистон барои давраи то соли 2015 ва Стратегияи паст кардани сатхи камбизоатии Чумхурии Точикистон барои солхои 2007 – 2009 имкон доданд, ки густариши ислохоти иктисоди, рушди устувори иктисоди милли ва сатхи баланди зиндагии мардумро тадричан таъмин гардонем.

Дар сохахои илму маориф, тиб, фарханг ва дигар бахшхои ичтимои як силсила хадафхои стратеги ва афзалиятнок муайян карда шудаанд. Холо бо бовари гуфта метавонем, ки дар натичаи ба рушди сохахои ичтимои равона кардани беш аз 50%- и бучети давлати дар доираи татбики лоихахои сармоягузори доир ба бунёд, таъмир ва аз навсозии инфраструктураи ичтимоии соха пешравихои назаррас мушохида карда мешаванд.

Ба хотири баланд бардоштани сифат ва сатхи зиндагии мардуми кишвар, ки дар рохи он маъракаву маросимхои серхарочот монеахои чидди эчод мекарданд, Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи танзими анъана ва чашну маросимхо дар Чумхурии Точикистон» уфукхои тозаро дурахшон кард. Бо ин икдом мо барои то андозае сабук гардонидани бори зиндагии халкамон шароити мусоид фарохам овардем. Дар айни замон зарур аст, ки дар доираи татбик ва риояи катъии конуни мазкур расму ойинхо ва маъракаороихо ба тартибу низом ва меъёри мукарраршуда дароварда шаванд.

Мо бо амали намудани сиёсати рушди устувори иктисоди максад дорем, ки ба паст кардани сатхи камбизоати, тадричан бехтар шудани сифат ва сатхи зиндагии мардум муваффак шавем. Бовар дорем, ки дар давоми чанд соли наздик ба халли ин масъалахо ноил мегардем.

Дар раванди тахкими сулху субот ва давлатсозиву давлатдории навини худ бахрабардори аз арзишхои волои таърихиву фарханги, таблиғи хувияти милливу ифтихори ватандори, худшиносиву худогохи ва ба шохрохи созандагиву ободонии сарзамини ачдоди рахнамои кардан ва сафарбар намудани мардумро вокеан хам дар маркази сиёсати давлати карор додем.

Бо орзую умедхои нек гуфтани хастем, ки дар остонаи 21-солагии Истиклолияти Чумхурии Точикистон хамаи фарзандони бонангу номуси миллати мо рисолату асолати давлатдории милли ва карзи мукаддаси шахрвандиашонро дарк намуда, барои хифзи дастовардхои истиклолият, пуштибонии амнияти милливу давлати, тахкими сулху вахдат ва суботи сиёси, таъмини рушди иктисодиёт ва пешрафти Ватани азиз нерую дониши худро дареғ намедоранд.

Соли 2009 бо ташаббус ва дастгирии бевоситаи Президенти кишварамон, Чаноби Оли, мухтарам  Эмомали Рахмон хатти баландшиддати интиколи баркии 500 кВт “Чануб – Шимол” сохта, ба истифода супорида шуд, ки дар таъмин гардидани истиклолияти энергетикии вилоят басо роли мухим мебозад. Дар баробари ин сохтмони хатти баландшиддати интиколи баркии 220 кВт “Хучанд – Айни”  натичахои хуб дод. Дар доираи Барномаи дарозмуддати бунёди силсилаи нер=гоххои хурди барки дар давраи солхои 2009-2020 даххо нерeгохи обии хурд сохта ба истифода дода шуд. Вобаста ба ичрои супориши Президенти кишвар Чаноби Оли, мухтарам  Эмомали Рахмон дар бобати сохта ба истифода додани корхонаи истехсоли лампахои каммасраф тадбирхо андешида шуда, дар ЧСШК “Чароғ”-и шахри Исфара ва коргохи “Сомон”-и шахри Чкалов соли 2010 истехсоли лампахои каммасраф ба рох монда шуда, дар мачмeъ 120 чойхои кории нав таъсис гардонид. Соли 2006 тачдиди рохи автомобилгарди «Душанбе-Хучанд-Б=стон-Чанок» ва сохтмони накби Шахристон бо арзиши 296 млн. доллари ИМА оғоз гардида, дар масофаи 354,1 км ба анчом расонида шуд. Сохтмони накби Шахристон бо суръат чараён гирифта, охири мохи сентябр ба истифода дода мешавад.

Дар баробари истифода аз сармояи хоричи, аз р=и имкониятхои мавчуда аз бучети вилоят низ барои тачдиди роххои каламрави вилоят маблағхои зарури чудо шуда истодааст. Соли 2008 барои таъмири  рохи  автомобилгарди «Хучанд-Ғафуров» – 6,2 млн. сомони, соли 2009 барои роххои автомобилгарди шахри Чкалов – 7,0 млн сомони, соли 2010- барои роххои автомобилгарди шахри Хучанд – 8 млн. сомони чудо карда шуданд.

Дар ин давра дар вилоят сохтмон ва таъмиру тармими садхо иншоотхои истехсоли, маданию маиши, фарханги, ичтимои ва баркароркунии роххою к=прукхо, иншоотхои мавриди истифода ба рох монда шуданд, аз чумла варзишгох барои 25 хазор нафар, мучассамахои Аб=абдулло Р=даки ва Исмоили Сомони беморхонахои эндокринологи ва гемотологии бачагона, маркази вилоятии солимгардонии шараёни дил, хонаи истикомати дар шахри Хучанд, чойхонаи милли дар “Боғи Вахдат”-и нохияи Б.Ғафуров, литсеи Президенти дар шахри Чкалов, мактабхо дар хамаи шахру нохияхои вилоят ва ғайрахо вусъат ёфтанд.

Ба муносибати чашни 20-солагии Истиклолияти давлатии Чумхурии Точикистон бо иштироки Президенти мамлакат, Чаноби Оли, мухтарам  Эмомали Рахмон иншоотхои хаётан мухим, ба мисли “Хавзи шиновари”, “Кохи матбуот”, хиёбони Исмоили Сомони дар шахри Хучанд ва Муассисаи истирохатию солимгардони дар нохияи Чаббор Расулов мавриди истифода карор дода шуд.

Имсол низ бахшида ба санаи таърихи дар каламрави вилоят  бунёд ва мавриди истифода карор гирифтани беш аз 200 иншоот дар назар аст. Дар рохи ичрои яке аз самтххои мухими сиёсати Хукумати Точикистон – аз бумубасти коммунакатсиони рахои бахшидани кишвар накби Шахристон дар мохи сентябр мавриди истифода карор хохад гирифт, ки ичрои ин амал дар бехбудии сатхи зиндагии мардуми кишвар таъсири мусби хохад гузошт. Хамчунин оғози корхои таъмиру азнавсозии рохи наклиётгарди Айни – Панчакент идомаи ин самти мухими сиёси ба шумор меравад, ки ичрои ин корхо танхо бо шарофати оромии кишвар ва мехнати бунёдгаронаи хар сокини диёр ба мо насиб гаштааст. Сокинони вилоят хуб медонанд, ки таъмири азнавсозии касри сулховари «Арбоб» дар арафаи анчомёбист ва он симои худро куллан дигаргун намуда, ба як маркази мухими фархангию фароғати ва худшиносии милли табдил ёфтааст. Дар подоши ғамхорию дастгирихое, ки дар Паёми навбатии Сарвари давлат нисбати сохибкорон иброз гардида буд, сохибкорони бонангу ор ва бо саховату бунёдкори вилоят ба чанд икдоми начиб аз кабили бунёди корхонахои саноати, марказхои фароғати, муассисахои таълимию тибби, варзишгоххо, мағозаву марказхои савдо  машғул шудаанд, ки ичрои ин амалхо дар баробари симои махал ва марказхои ахолнишинро дигаргун намуданд, барои таъмини ахоли бо чои кор ва фаровонии махсулот мусоидат хохад кард. Мардуми вилоят тасмим гирифтаанд 20-солагии баргузории Ичлосияи шонздахуми Ш=рои Олии Точикистонро низ бо дастовардхои назарраси мехнати ва таъмини накшаю =хдадорихои мехнати сазовор тачлил намоянд. Бо эътимоди комил метавон гуфт, ки ибтидои карни ХХ1 ва хазорсолаи сеюм барои мо шохрохи тахкими истиклолияти кишвар, пойдории сулху субот, рушду нумуи давлатдории милли ва кишвари сохибистиклолро ба суи ояндаи неку осуда, зиндагии сарбаландона ва давлати мутамаддини чахони хохад кушод. Аз ин лихоз бо чунин орзухо гуфтанием:

Бигузор иди мукаддаси Истиклолият барои хар фарди сохибдилу озодаи кишвар саломати, бахту саодат, зиндагии осуда ва комёбию кушоишхо оварад! Поянда бод вахдати милли ва давлати сохибистиклоли точикон!

Комментарии

life.ansor.info

"Тал?ини ?исси худшиносиву худого?ии милл? дар байни ?авонон"

Выдержка из работы

М.М. МУИНОВА,омузгори кафедраиуцуци циноятй ва криминалистикаи факултаиуцуцшиносии ДДХБСТ.ТАЛКИНИ ХИССИ ХУДШИНОСИВУ ХУДОГОХИИ МИЛЛЙ ДАР БАЙНИ ЧДВОНОНВахдати хакикии миллй 6идуни инкишофи тафаккypи таъpихй, худшиносии миллй, бyзypгдошти забон ва меpоси фаpxангй, pавнакy pивоч[и шyypи миллй тасаввypнопазиp аст. Пpезиденти кишваp Эмомалй Рахмон даp таълифоти пypмуxтавои худ: — «Точ, икон даp оинаи таъpих: Аз Оpиён то Сомониён», «Точ, икистон даp остони фаpдо» (1997), «Дyшанбе-шаxpи дустй ва баpодаpй» (1998), «Ислохоти иктисодй -токозои замон» (1998), «Фаpxанг-xастии миллат» (2000), «Зиёиён pавшангаpони pоxи фаpдои миллатанд» (2004), хамчунин даpСyханpониашон даp идхои xаpсолаи Вахдати миллй, ки даp пойтахти кишваp ва дигаp шаxpy навохии Точ, икистон баpгyзоp мегаpдад, FOяи Вавдати миллиpо бо мазмуну мухтавои давлатию ч, амъияти Fанй гаpдонидаанд.Вахдату якдилй бо худшиносии миллй сахт маpбyт буда, тавассути таълиму таpбияи хуб ва донишу маъpифати баланд ба даст меояд. Ботаъбиpи Пpезиденти кишваp Эмомалй Рахмон — «То даме, кихудшиносии миллй, пос доштани хотиpаxои таъpихй, ифтихоp аз мансубияти миллй, даp шyypи xаp яки мову шумо падид наояд, то даме, ки x^p кадоми мо манфиати миллиpо хамчун каpзи мукаддасишаxpвандй эхсос накунем ва эxтиpом нагyзоpем, то даме, ки хидмат ба Ватан ва миллат баpоямон ба аpзиши олии зиндагй табдил наёбад, мо хамчун давлати сохибистиклоли миллй ба камол намеpасем».Худшиносй макому манзалати инсонии хyдpо бо pешаxои таъpихй, бо саpнавишти миллату халки худ ва бо ахли башаp даpк каpдан аст. Бо таъбиpи Пpезиденти кишваp «Бидуни пайванду xамгиpоии тамаддуни имpузаи точ, икон бо таъpихи куханбунёди хеш ба кадpи истиклолият, ифтихоpи Ватану ватандоpй, хувияти миллй ва худшиносию худогохии комил pасидан мушкил аст. Хдмчунин бе даpки огохонаи pешаxои таъpихй, тахкими истиклолият пойдоpии давлатдоpй ва бунёди ч, омеаи мутамаддин мyшкилтаp хохад буд».Точ, икон дар тули таърих ба дастовардхои моддию маънавй, фитрати фархангофарин ва маърифатбунёди худ дар чдхони мутамаддин ба дарёфти макоми муаззам ва ифтихорангез ноил гардиданд.Ифтихор аз гузаштаи таърихи куханбунёди хеш вакте пайдо мешавад, ки аз он огох бошй, онро мояи омузиш, ибрат ва шукухмандй бидонй, зеро таърихи фархангу тамаддун, забон, адаб, урфу одат дар пешгахи кавми ноогох хукми мурдаро дорад.Сахифахои рангин ва рузгори равшани миллати мо дар тули таърих бо талошу муборизахои ниёгонамон, пешвоён ва сарлашкарон: -Спитамен, Темурмалик, Муканнаъ, Шерак, Исмоили Сомонй, Восеъ, Садриддин Айнй, Шириншох Шохтемур, Нусратулло Махсум, Бобоч, он Гафуров ва даххо зиёиёну сиёсатмадорони шарафманди дигар тавъам буд.9 сентябри соли 1991 Шурои Олии Чумхурии Точ, икистон Эъломияи истиклолияти кишварро кабул намуд. Аммо кишвар дар кадамхои нахустини мустакилонаи хеш хамрадифи муборизахои шадиди сиёсй ва ч, анги бемаънии шахрвандй гардид. Сабабхои рух додани нокомихо дар солхои аввали истиклолият танхо натич, аи сиёсат набуда, балки решахои чукури таърихй дошт. Онхо кабл аз хама натич, аи мутеии хазорсолаи точ, икон аз ч, ониби ач, набиён — арабхо, карохонихо, газнавихо, хоразмшохихо, мугулхо, темурихо, шайбонихо, мангитихо, пас аз пош хурдани давлати абаркудрати Шуравй фалач, гардидани фишангхои давлатдорй, гусаста шудани робитахои иктисодй байни чумхурихои собики Шуравй, тадрич, ан паст шудани сатхи зиндагонии мардум, баланд шудани афзоиши табии ахолие, ки бештар дар дехот зиндагй мекарданд, нисбатан паст будани маърифати сиёсию хукукии ахолй, суст инкишоф ёфтани анъанахои демократй, ч, ой доштани нуксонхои ч, иддй дар фаъолияти собик мансабдорони хизбию давлатй, нобаробарии тараккиёти иктисодй дар минтакахои чумхурй, надонистани авзои ич, тимой-психологии мардум, вусъат гирифтани таъсири исломигароии куркурона, худхохй, минтакабозй, махалгарой ва гайра буданд.Дар катори сабабхои зикршуда сабаби асосии огози ч, анги шахрвандй аз таърих, фарханги тамаддун, аз бузургию шаъни гузаштагони худ огох набудани силохбадастон буд. Дар чунин вазъият барои миллати точ, ик бар эътибори даврахои сарнавиштсози таърихи фоч, иабораш сарваре лозим буд, ки вокеан миллй бошад ва барои сулху вахдат ч, они худро дарег надорад, манфиатхои миллатро аз манфиатхоикавму махаллу минтака болотаp донад ва чунин шахс Эмомалй Рахмон буд.Ба майдони сиёсат зyxyp намудани чунин шахсияти бyзypг аз лутфу каpомати такдиp буд ва давлати точ, икон тахти pоxбаладии у ва бо азми yстyвоpи маpдyми ватанхох ва саpсyпypдаи миллат аз саpи ваpтаи хатаpи нобудшавй ба акиб гашт ва ба шоxpоxи pyшдy таpаккй афтод.Худшиносии миллй ва хифзи хотиpаи таъpихй, бyзypгдошти забон ва меpоси фаpxангй бояд ба он pавона каpда шавад, ки симои миллат, суннатхои давлатдоpй ва pасмy оинхои ачдодй xаpчи бештаp ташаккул ёбанд. Тач, лили ч, ашни 1100-солагии давлати Сомониён, 2500-солагии шаxpи Истаpавшан, 2700 -солагии шаxpи бостонии Кулоб, xазоpаи «Шохномаи"-и безаволи Фиpдавсй, 1000-солагии Носиpи Хисpав, 650-солагии шоиp ва оpифи шаxиp Миpсаид Алии Х, амадонй, 675-солагии классики назми фоpсy точ, ик, Fазалсаpои бyзypги машpикзамин Камоли Хуч, андй, pyзи забони точ, икй, соли бyзypгдошти тамаддуни Оpиёй, 800-солагии Чдлолиддини Румй, 1150-солагии поягyзоpи адабиёти фоpсy точ, ик Одамyшшyаpо Абуабдуллохи Рудакй, 100-солагии зодpyзи академик Б. Fафypов, 1310-солагии Имоми Аъзам (Абухднифа) нишонаи дypахшони эxтиpом гузоштан ба таъpихи тайкаpдаи миллат, бyзypгдошти шахсиятхои оламшумули илмй ва фаpxангй ба шyмоp меpавад.«Забон даp хакикат асоси хастй ва бакои yмpи миллат аст"-таъкид каpдаанд Чдноби Олй Эмомалй Рахмон даp мулокоти худ бо ахли зиёиёни мамлакат: — Ифтихоp аз ватану ватандоpй, таъpихy фаpxанг, ифтихоp аз миллат ва хувияти миллат афзалтаp аз хама даp поку бегазанд нигох доштани забони модаpй ифода меёбад. Таъpих гувох аст, ки баъди гум каpдани забони модаpй давлат низ деp ё зуд тафаккyp ва хатто давлату давлатдоpии миллии хyдpо аз даст дода, забон ва yнсypxои фаpxанги бегонаpо мепазиpанд. Даp хамин замина Саpваpи давлат ба pyшди забони давлатй диккати махсус медиханд. Забони асосии адабиёти бадей ва илмй, нашpиётxо, васоити ахбоpи омма точ, икй бошад хам, фаъолияти забонхои узбекй, pyсй ва Fайpа манъ каpда намешавад. Онхо озодона амал мекунанд. Такмили таълим ва омузиши забонхои англисй, pyra ва Fайpа кабл аз хама аз он ч, щат заpyp аст, ки Точ, икистони сохибистиклол хамчун узви комилхукуки ч, омеаи чдхонй ба вусъати pобитаxои байналхалкй, xамкоpй бо кишваpxои дигаp, xамгиpой бо фазои ягонаи тахсилот манфиатдоp аст. Сатхи кунунии— 11б —технологияи иттиллоотию коммуникатсионй ва рушди иктисодию ич, тимой, муносибатхои нави муоширати инсониро токозо дорад, ки дар ин раванд забон макоми махсусро ишгол менамояд.Фармони Президенти кишвар аз 4 апрели соли 2003 «Дар бораи такмили таълим ва омузиши забонхои русй ва англисй дар Ч, умх, урии Точ, икистон» сиёсати давлатиро дар боби забономузй муайян намуд. Дар иртибот ба ин Хукумати Чумхурии Точ, икистон бо карори худ аз 2 декабри соли 2003 «Барномаи давлатии такмили таълим ва омузиши забощои русй ва англисй дар Чумхурии Точ, икистон барои солхои 2004−2014"-ро кабул намуд. Мутобики барномаи мазкур микдори соатхо барои омузиши забони русй аз 22 то 25 соат дар як хафта зиёд карда шуда, барои мактабхои тахсилоти умумй барномахои таълимй ва китобхои дарсй аз фанхои «Забони англисй» ва «Забони русй» тахия гардиданд. Амалй намудани «Барномаи давлатии такмили таълим ва омузиши забощои русй ва англисй дар Чумхурии Точ, икистон барои солхои 2004−2014» имконият медщад, ки то соли 2013 дар муассисахои олии касбии кишвар 6 хазор омузгори забони русй ва 6,4 хазор омузгори забони англисй тайёр карда шавад.Чумхурии Точ, икистон дар солхои истиклолият бидуни душворщо ва нохамворщои рохи тараккиёт дар сохахои мухталифи хаёти ч, амъиятй ба дастовардхои назаррас ноил гардид, ки мо онро дар мисоли хаётич, авонони кишвар хеле равшан мушохида менамоем.Кдбул гардидани К, онуни Чумхурии Точ, икистон «Дар бораи сиёсати давлатии ч, авонон» аз 13 марти соли 1992, Фармони Президенти Чумхурии Точ, икистон аз 23 майи соли 1997 «Дар бораи тадбирхои бехтар намудани кор бо ч, авонон» ва дар хамин замина таъсис дода шудани Кумитаи кор бо ч, авонони назди Хукумати Чумхурии Точдкистон, кабул гардидани Барномаи миллии «Чавонони Точ, икистон» барои солхои 1999−2000 (5 октябри соли 1998), Барномаи миллии «Чавонони Точ, икистон барои солхои 2001−2003» (соли 2001), таъсис додани Ч, оизаи ба номи Исмоили Сомонй (20 марти соли 1998), Фармони Президенти Чумхурии Точ, икистон Эмомалй Рахмон «Дар бораи таъсиси стипендияхои Президенти Чумхурии Точ, икистон барои хонандагони мактабхои таъсилоти хамагонй, литсейхо, гимназияхо, омузишгоххои касби-техникй, техникумхо ва коллещо» (26 феврали соли 1998), баъди танаффуси сесола боз аз нав эхё шудани рузномаи «Чдвонони Точ, икистон» (23 феврали соли 1998), 23 май эълон гардидани Рузи Чавонони Точдкистон, доир гаштани фестивалхои хамасолаидустии чавонон — соли 1997 дар вилояти Сугд, соли 2000 дар Бадахшон, соли 2001 дар шахри Душанбе, соли 2002 дар вилояти Хатлон, соли 2003 фестивали дустии чавонони Точикистону К, иргизистон, соли 2004 дар шахри Душанбе, соли 2004 фестивали дуюми дустии чавонони Точикистону Киргизистон дар Чумхурии Киргизистон, соли 2005 дар вилояти Бадахшон, соли 2006 дар шахри Душанбе, соли 2007 дар вилояти Сугд шаходати раднопазири дар солхои истиклолият ба амал омадани тагйиротхои куллй дар хаёти чавонони кишвар мебошанд.Президенти кишвар Эмомалй Рахмон дар вохурихои чандинкаратаи худ бо чавонон: -2 феврали соли 1993, 4 сентябри соли 1993 ба муносибати дуввумин солгарди Истиклолияти Точикистон, 17 марти соли 1994 дар нахустанчумани Иттифоки Чавонони Точикистон, 23 майи соли 1997, кабл аз имзои Созишномаи умумии истикрори сулх ва ризоияти миллй, 16 майи соли 1998 вохурй бо чавонони лаёкатманди чумхурй, 21 майи соли 2005 вохурии навбати бо чавонони чумхурй, 30 августи соли 2005 вохурй бо чавонони фаъол ва донишчуёни мактабхои олй ва миёнаи махсуси вилояти Сугд дар варзишгохи Хуррамшахри шахри Хучанд мухимтарин муаммову проблемахои хаёти чавононро баррасй намуданд. Ин вохурихо рамзи ояндасозиву ояндабинй ва дарки рисолати баланди чомеашиносй, инсонгарой ва худшиносиву худогохии чавонони кишвар гардид.Мухимтарин масъалае, ки дар Суханронихои Президенти Чумхурии Точикистон таъкид гардид, дарки мохияти Истиклолияти давлатй аз чониби чавонон, гиромидошт ва эхтироми арзишхои миллй, аз кабили арзишхои давлатй, забони модарй, химояи марзу буми кишвар ва огох будани чавонон аз таъриху фарханги миллат буд.Чавонони кишвар аз хар вохуриву мулокотхои бо Чаноби Олй баргузоргардида барои худ сабаки судманд гирифтаву дар рохи ба хаёт татбик намудани он хамеша садокату фидокорй зохир мекунанд, ки мо онро дар мисоли хаёти чавонони вилояти Сугд бо рушанй хис мекунем.Тайи солхои охир дар вилояти Сугд бо ташаббуси чавонон чорабинихои мухталифи сиёсиву фархангй, оммавию варзишй, маърифатию ахлокй ва илмию маданй аз кабили Фестивали чавонони Точикистон дар вилояти Сугд (соли 1997), Фестивали дустии чавонони гуногуни манотики кишвархои Точикистон ва КирFизистон (соли 2003), Форуми чавонони вилоят тахти унвони «Чавонон зидди нашъамандй», Форуми чавонони вилоят доир ба тарбияи ватанпарастии чавонон, озмунхои вилоятии шашмакомсароёни чавон, шабхои эчодии шоиронунависандагони чавон, конфpонси илмии хамасолаи олимон ва мухаккикони чавони вилоят, таъсиси махфили мубохисавй — сиёсии чавонони вилоят, намоиши махсули pассомони чавони вилоят, тачлили хамасолаи Рузи чавонони Точикистон, даp вилоят «Хдфтаи чавонон», «Дах pyзи чавонон», «15-Рузи чавонй», таъсиси махфилхои «Саpбози оянда», «Адиби чавон», Стипендиатхо, Маpкази пешгиpии нашъамандй ва ВИЧ/СПИД «Майл», ихтиёpиёни «ФypyF», кабули Баpномаxои pyшди ичтимоии чавонони вилоят баpои солхои 2004−2006, 2006−2009, таpбияи ватанпаpастй баpои солхои 2007−2010 ва Fайpа амалй каpда шуд, ки накши онхо даp таpбияи хештаншиносиву худогохии чавонон беназиp аст.Вожа^ои калиди: худшиносии миллй, шyypи миллй, ифтихоpи Ватану ватандоpй, фаpxанг, тамаддун, меpоси фаpxангй, pобитаxои байналхалк, й, истиклолият.Адабиёти истифодашуда:1. Эмомалй Рахмон. Фаpханг хастии миллат аст. -Душанбе- Матбуот-2001. -37с.2. Эмомалй Рахмон. Душанбе- шахpи дустй ва баpодаpй. -Душанбе-фон, 1998. -32с.3. Эмомалй Рахмон. Истиклолият неъмати бебахост. -Душанбе- Шаpки озод. 2001. -94с.4. В. Набиев. Навнихолони боги истиклол.- Душанбе- Авесто, 2001. 66с.5. Паpтии и движения Таджикистана. -№ 10. 1999. с. 4−7.МУИНОВА М. М. РАЗВИТИЕ ЧУВСТВА НАЦИОНАЛЬНОГО САМОСОЗНАНИЯ И САМОПОЗНАНИЯ У МОЛОДЁЖИВ статье рассматриваются проблемы развития национального самосознания и самопознания молодёжи в результате обращения к национальному самосознанию и самопознанию, гордости за древнюю историю и культуру нации, традициям, патриотизму и почитанию древнего наследия. Особое внимание уделено проблемам дальнейшего развития национального самосознания и самопознания молодого поколения.M. M. MUINOVATHE IMPROVEMENT OF NATIONAL SELF CONSCIOUSNESS AND SELF KNOWLEDGE AMONG THE YOUTHThe matter of self consciousness and self know ledge is considered in this article.The great achievement of sovereignty is a guarantee ofpeace, stability and national unity, which became the result of young generation’s deep attention to national self awareness and self knowledge, proudness for ancient history and culture of the nation, customs and respect of ancient inheritance.Particular attention is paid to further development of national self awareness and self knowledge among youth in this article.

sinp.com.ua

Смотрите также

• 
  Браудо артикуляция реферат
• 
  Герои донецка реферат
• 
  Пигментная ксеродерма реферат
• 
  Реферат пигментная ксеродерма
• 
  Истоки уважения реферат
• 
  Квантовые точки реферат
• 
  Архитектура майя реферат
• 
  Реферат архитектура майя
• 
  Реферат семантическая информация
• 
  Реферат белорусский спорт
• 
  Реферат рекреационное природопользование