"Гүлшоғырлары. Гүлшоғырларының биологиялық маңызы" 6 класс. Гүлшоғырлар реферат

IV тарау. Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы

Гүлшоғыр деп гүл шығаратын өркенде белгілі ретпен орналасатын ұсақ гүлдер тобын (жиынтығын) айтады (1,2-суреттер). Гүлшоғырлар сабақтың ұшында дамиды. Өсімдік түріне байланысты бір гүлшоғырда гүлдердің саны екіден бірнеше жүзге дейін жетеді. Кез келген гүлшоғырдың негізгі сабағы, тарамдалған жанама сабақшалары бар. Негізгі сабағының бұтақтануына қарай гүлшоғырлар жай және күрделі болып екі топқа бөлінеді.

Жай гүлшоғырларының жанама сабақшалары бұтақтанбайды, оның ұшы гүлмен бітеді. Мысалы: шашақ, жай масақ, собық, жай шатыр, шоғырбас (шоқпарбас), себет гүлшоғырлары жатады (1-сурет).

Шашақгүл Жай масақгүл Собықгүл

Жай шатыргүл Шоғырбасгүл Себетгүл

1-сурет. Жай гүлшоғырлар.

Шашақ гүлшоғырдың жеке гүлдері орталықтан таралатын сабаққа гүл сағақтары арқылы кезектесіп орналасады. Сабақ ұшына жақындаған сайын сағақтары қысқарып, ұшындағы гүлі ең соңында ашылады (қарақат, қырыққабат, мойыл, мия, қараған). Кейде шашақ гүлшоғырда 2 немесе 4 гүл ғана болады, мысалы: шеңгел, асбұршақ, жабайы бұршақ және т. б. Жай масақ шашақ гүлшоғырына өте ұқсас. Айырмашылығы – гүлдері сағақсыз бекінеді (жолжелкен). Собық масақ гүлшоғырына ұқсас. Айырмашылығы орталық негізгі сабағы жуан және жамылғы орама жапырақтары бар (жүгері, калла). Жай шатыр гүлшоғырының негізгі сабағы қысқарады. Оның дәл ұшынан сағағы ұзын біркелкі шоғырланған бірнеше гүлдер бір жерден шығып таралады (пияз, адамтамыр (женьшень), наурызшешек, ақшұнақ). Шоғырбас гүлшоғырында қысқарған жуан негізгі сабаққа сағақсыз гүлдер топтанып тығыз орналасады (беде). Себет гүлшоғыры қысқарған әрі жалпақ. Жуан негізгі сабаққа ұсақ гүлдер орналасады. Оның жиегін (айналасын) жасыл түсті орама жапырақтар қоршап тұрады (күнбағыс, бақбақ, өгейшөп, гүлкекіре). Күрделі гүлшоғырлар жай гүлшоғырлардың ары қарай бірнеше қайтара бұтақтануынан пайда болады. Олар: күрделі шашақ (сыпыртқы гүлшоғыр деп те атайды), күрделі масақ, сырға, күрделі шатыр. Күрделі шашақ (сыпыртқы гүлшоғыр) негізгі сабақтан бұтақтанып, гүлдері екі қатарда шашақталады. Жанама бұтақтануы ұшына жақындаған сайын кішірейеді (жүзім, гүлшетен, тары, күріш). Күрделі масақ – орталық сабаққа бірнеше жай масақша гүлдер топтанады. Әр масақшада 2-3 гүлден болады (бидай, қарабидай, бидайық). Сырға гүлшоғыры масақ пен шашақ гүлшоғырына ұқсас (2-сурет). Айырмашылығы – негізгі орталық сабағы иілгіш, гүлдеп болған соң тұтас үзіліп түседі (қайың, терек, тал, көктерек).

Күрделі шатыр – жай шатыр гүлшоғырынан құралады. Себебі жай шатырдағы жеке гүл сағақтарында бірнеше гүлден топталып, шоғырланған (сәбіз, балдырған, аскөк).

Күрделі шашақ (сыпыртқы) Күрделі масақ Күрделі шатыр

Қайыңның сырға гүлшоғыры

2 -сурет. Күрделі гүлшоғырлар.

Гүл мен гүлшоғырлардың маңызы Гүлді реңі, пішіні, аңқыған хош иісі үшін мәдени түрде гүлзарларда өсіреді. Гүлдердің хош иісі бөлініп шығатын эфир майына байланысты. Гүлдер медицина мен парфюмерияда кеңінен қолданылады. Медицинада түймедағы, жөке, қырмызыгүл және т. б. гүлдердің шипалық қасиеті болғандықтан, оларды кептіріп, дәрінің құрамына қосады. Қалампыр, банан гүлшанақтарынан татымды дәм жасалады. Жөке, қарамық гүлдерінің шірнелері балдың дәмін кіргізеді, хош иіс береді. Гүлшоғырларда жеке тұрғанда байқалмайтын өте ұсақ гүлдер жинақталады. Олар тозаңдану кезінде жәндіктерге (көбелек, ара, қоңыз) тез байқалады. Тозаңданған гүлдер ғана жеміс беріп, тұқымын таратып көбейеді.

www.itest.kz

"Гүлшоғырлары. Гүлшоғырларының биологиялық маңызы" 6 класс

Сабақтың тақырыбы:Гүлшоғырлары. Гүлшоғырларының биологиялық маңызы

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Гүлшоғырлар. Гүлшоғырлар туралы түсінік беру. Гүлшоғырлардың негізгі түрлерімен және олардың биологиялық ролімен таныстыру.

Дамытушылығы: Гүл бөліктерін құрастыру. Гүлшоғырлар диаграммасы

бойынша жай және күрделі гүлшоғырларды ,олардың типін анықтау.

Тәрбиелілігі: Оқушыларға экологиялық және эстетикалық тәрбие беру .

Құрал-жабдықтар :

1. “Гүлді өсімдіктер және оның құрылысы” және

2. “Гүлді өсімдіктердің генеративті мүшелері” слайдтары

3. Шие,картоп, асбұршақ,жауқазын,бидай гүлдерінің құрастырмалы үлгісі

4. Гүлдеп тұрған бөлме өсімдіктері

5. Гүлшоғырлардың сызбанұсқалары мен суреттері

6. Флипчарттағы құрастырылатын гүл бөліктері суреттері

7. Әртүрлі гүлшоғырлары бар өсімдіктердің кеппешөптері

Сабақтың барысы :

Ұйымдастыру:(топқа бөлу)

Біздерде алуан бар ғалдақ,

Шығады ерте қарғалдақ.

Шетел алып байыпты,

Қалмайық біздер тал қармап.

Шетелге пайда пұл болып,

Құлпырды алуан түрге еніп.

Қымбаттап ата мекенге,

Оралман гүл боп жүр келіп.

(Шешуі...)

І топ

Қызғалдақ

Қызыл,күлгін,ақ,сары,

Шешек атқан шақтағы.

Хош иісі сүйсінткен,

Ең әсем гүл бақтағы.

Әр ел егіп күтеді,

Сатады әр гүл дүкені.

Өзін-өзі қорғайтын,

Абайла бар ,тікені

( Шешуі...)

ІІ топ

Раушангүл

Үй тапсырмасын тексеру :

Топ тапсырмалары

• І тапсырма 1.Топішілік дайындық

• ІІ тапсырма.Топаралық сайыс

• а/Суретке тілбітіру

• ә/Флипчарттан гүл теру

• б/”Жоғалған сөз”ді табу

• в/Гүлдейтін бөлме өсімдіктері және құастырмалы гүл үлгілерімен танысу

• ІІІ тапсырма. Еске түсіру сынағы

І топ:

Қызғалдақ

1.Гүл бөліктері

2.Гүлдің негізгі бөлімі

3.Аналықтың құрылысы

4. Бірүйлі және екі үйлі

өсімдіктер

5.Гүлдің атқаратын

қызметі

ІІ топ:

Раушангүл

1.Гүлсерік бөліктері

2.Гүлтабан мен гүлсағақ

3.Аталықтың құрылысы

4.Дара және қос жынысты

гүлдері бар өсімдіктер

5.Гүл өсімдіктің қандай мүшесі

Гүл бөліктерін атаңыз:

Жай және қос гүлсерікті гүлдердің құрылысы:

АНАЛЫҚТЫҢ ГҮЛДЕ ОРНАЛАСУ ТҮРЛЕРІ

Еске түсіру сынағы

А.Ұрықтанужүріп,тұқым қалыптасатын өсімдіктің генеративті мүшесі

Ә. Өзара бірігіп кеткен күлтелер

Б. Гүл тостағаншасы мен күлтесінің жиынтығы

В. Тостағаншасы не күлтесі болатын гүлсерік

Г. Гүл бекитін сабақ бөлігі

Ғ. Аталықтың құрылысы

Д. Гүлдің тек аналық бөлігі бар өсімдік гүлі

Ж. Тозаң ұстауға бейімделген аналықтың жоғары бөлігі

З. Әрі аналық, әрі аталық гүлдер орналасқан өсімдік

А. Алуан түске боялған гүлдің ең

айқын бөлігі

Ә. Күлтелерді қоршаған жасыл

түсті гүл бөлігі

Б. Гүлсеріктің атқаратын қызметі

В. Тостағаншасы да, күлтесі де

болатын гүлсерік

Г. Гүлдің негізгі бөлімі

Ғ. Аналықтың құрылысы

Д. Әрі аталық,әрі аналық

орналасқан гүл

Ж. Ішінде тозаң дамып жетілетін

аталықтың жоғары бөлігі

З. Не аналық , не аталық гүлдер

орналасқан өсімдік

Жауаптары:

1. Гүлсерік

2. Гүлтабан

3.Аналық аузы

4.Бірүйлі

5.Тозаңдық

6.Күлте

7.Дара жынысты

гүл

8.Тозаңдық және

жіпше

9.Қос гүлсерік

10. Жай гүлсерік

11. Тостағанша

12. Аталық және

аналық

13. Қос жынысты

14. Еліктіру

15. Екі үйлі

16. Біріккен күлтелі

17. Гүл

18. Аналық аузы,

мойны,түйіні

Жаңа білім беру:

Бекіту тапсырмалары :

Сызбаларға сараптама

Кеппешөптерге анықтама

Сәйкес сандарға топтама

Венн диаграммасы

Жұмбақ өлең

Сәйкестік сынақ :

Тобықтай түйін:

1. Генеративті-көбею

2. Осьтік сабақ-гүлсағақ

3. Тостағанша,күлте-гүлсерік

4. Аталық,аналық-гүл негізі

5. Ауыз,мойвн,түйін-аналық

6. Тозаңдық,жіпше-аталық

7. Дара.қос жынысты-гүлдер

8. Бір не екі үйлі -гүлді өсімдік

9. Жай,күрделі -гүлшоғыр

Үйге тапсырма беру.

Бағалау

infourok.ru

Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы. — Тәрбие.kz

Сабақтың тақырыбы:                           §24 Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы.

Сабақтың мақсаты:   1  Білімділік – гүлшоғырлар, биологялық маңызң туралы білім

                                        қалыптастыру.                                     

                                     2 Дамытушылық – өздігінен іздену, қосымша материалдарды 

                                     пайдалану дағдыларын дамыту.

                                     3 Тәрбиелік-  табиғатты сүюге, аялауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:            ізденіс сабақ

Сабақтың әдісі:          Т.Ғалиевтің « жүйелі оқыту әдісінің» элементтері 

Сабақтың көрнекілігі:    Гүлшоғырлар , гүлшоғырлардың кеппешөптері

Сабақтың барысы:     Ұйымдастыру (1-2минут).

Пайғамбарымыз Мұхаммед білім алудың 4 жолын нұсқаған:          1 жазып үйрену

                                                                                                                   2 көріп үйрену

                                                                                                                   3 оқып үйрену

                                                                                                                  4 сұрап үйрену

Ал біздің сабағымыз да 4 бағытта жүргізілмек:  

                                  1 Ой қозғау ( нені білеміз?)

                                 2 Іздену ( нені білгіміз келеді?)

                                3 Ой қорыту ( нені білдік?)

                               4 Ой дамыту ( танымдық ойындар)

.

Ой қозғау ( нені білеміз?)

1 Гүл дегеніміз не?

2 Гүлдің негізгі бөліктерін атаңдар.

3 Гүлсерігі деп қандай бөліктерін айтады және    олар қалай бөлінеді?

4 Қос жынысты деп қандай гүлдерді айтады?

5 Дара жынысты гүлдердің ерекшелігі неде? Неліктен тек аталық гүл немесе аналық гүл дейді?

6 Бір үйлі, екі үйлі өсімдіктердің бір-бірінен айырмашылығын мысалмен түсіндіріңдер.

7 Гүл формуласы қалай белгіленеді?

8 Жыныссыз гүлдердің ерекшелігі неде? Мысал келтіріңдер.

9 Қызғалдақ гүлінің формуласын жаз.

10 Асбұршақ гүлінің формуласын жаз.

11 Алабота гүлінің формуласын жаз.             

 12 Картоп гүлінің формуласын жаз.

Іздену ( нені білгіміз келеді?)

Ой қорыту (нені білдік?)

Ой дамыту

Танымдық ойындар

«Гүл-дүние көркі» десек қателеспейміз. Гүлдердің де біздер сияқты жаны бар. Олар адамға үлкен пайда келтіреді. Кейбір гүлдер қоршаған ортаға жағымды. Энергия бөледі. Әр адамның өзінің сүйікті гүлі болады. Гүл адамды эстетикалық ляззатқа бөледі. Қазақ халқы қызды гүлге теңеген. Жақсылықта гүл силау-үлкен құрметтің белгісі.

Гүлдер, гүлдер. Көп гүлдер,                                   

Қызыл гүлдер, көк гүлдер.

Жайнар кезім келді деп

Қанаттарын желбіреп,

Таңмен бірге оянып

Күн нұрына боянып

Көрік берген далаға.

Гүлдер, гүлдер не түрлі,

Құлпырды да жетілді.

Барлық дала өртеніп,

Бара жатқан секілді.

Өрт дегенім гүл екен,

Отқа ұқсап тұр екен.

Лүпіл қағып жүрегім

Үзіп алдым біреуін

 Силайын деп анама.

 Гүлдер, гүлдер шоқ гүлдер,

Қызыл гүлдер, көк гүлдер.

Тұра берші ырғалып,

Тұра берші нұрланып.

Сол тұрғаның ұнайды,

Құлпырғаның ұнайды,

Ұқсап сәби балаға.                        Т. Молдағалиев.

Кім білмес қыр аруы қызғалдақты,

Өң беріп көркейтеміз әрбір бақты.

Сәні деп өмірімнің, көңілімнің,

Сый етіп, мені жігіт қызға арнапты.      

                                                           Оразақын Асқар.

Сауалнама ( ашық сабаққа қатысып отырған ұстаздармен сауалнама                   жүргізіледі)

• Сіз қандай түсті гүлді ұнатасыз?

     Қызыл – белсенділік пен өмірлік күш қуаттың белгісі. Бұл түсті батыл, табанды, ерік  жігерлі  адамдар  ұнатады. Олар қызба, әсершіл, қызу қанды келеді. Негізінен олар жетекшілер. 

     Қызғылт – жалынның түсі ,негізінен  ол адамдар ыстық қанды болып келеді. Олар жарқын,   айрықша адамдар.  Көптің ішінде ерекшеленіп тұрады. Жұрттың назарын өзіне  аударып алады. Алға қойған мақсаттарына жету жолында өмірлерін қиюға әзір.

      Сары- жылу мен жарықтың түсі. Бұл адамдар көпшіл, достыққа берік,                                                                                                                           еркіндікке талпынғыш. Ол бәрінен де өз еркіндігін биік қойып, әр түрлі шектеулерді жек көреді. Көңіл күй тез  өзгергіш, оптимист адам. 

     Алқызыл- нәзік жанды ұяң жандардың түсі. Осындай адамдар туралы жұрт өмірдің тек жақсы,  жарқын жақтарын ғана елеп ескеріп, қараңғы тұстарын ескергісі келмейді. Аузын ашса жүрегі көрінетін кіршіксіз, табиғи болмысты биязы және әдемі заттар  мен    жайлылықты сүйетін адам. Оған сезімталдық нық сенімділік қасиеттері де тән.

      Ақ – шаттықтың түсі ақ түсті ұнататындар өте әсершіл қызба келеді, тез еліктегіш. Мұндай  адамдар кейде өзінің ықпалында қалады, кейде ол өзгенің ықпалында да кетеді. Оларға өздерін  демеп бағыттап отыратын сенімді достар ауадай қажет.

       Көк – адамдар арасындағы жақсы қарым-қатынасты ең жоғары бағалайтын             адамдар. Олар достықты бағалап, ал махаббатты бәрінен жоғары қояды.  Олар зұлымдықты, салқынқандықты, араздықты ұнатпайтын ақтілекті жандар.

Қорытынды: сонымен балалар   бүгінгі біз гүлшоғырлары мен олардың биологиялық маңызы тақырыбын өттік. Табиғатта гүлдердің түрлері өте көп, олар саналуан. Гүлдер бізді әсемдікке ізгілікке тәрбиелейді. Елбасының халыққа жолдаған « Жасыл ел» бағдарламасын орындау жолында өз үлесімізді қосуымыз қажет. Ол үшін сыныптағы бөлме өсімдіктерін күтіп баптап, аялап отыруымыз керек. Мектеп, өз үйіміздің айналасын көкаландыру жасыл желекке айналдыруға ат салысу бәріміздің парызымыз

№64 Ж.Аймауытов атындағы көп салалы мектеп-гимназия

биология пәні мұғалімі: Сеңгірбаева Әлия Исахқызы

www.tarbie.kz

Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы. - План урока

Ж. Аймауытов атындағы №64 көп салалы мектеп-гимназия

Ашық сабақ Тақырыбы: §24. Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы.

Пән мұғалімі:Сеңгірбаева Әлия

Шымкент 2010 жыл

Сабақтың тақырыбы: §24 Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы.

Сабақтың мақсаты: 1 Білімділік – гүлшоғырлар, биологялық маңызң туралы білім қалыптастыру. 2 Дамытушылық – өздігінен іздену, қосымша материалдарды пайдалану дағдыларын дамыту. 3 Тәрбиелік- табиғатты сүюге, аялауға тәрбиелеу. Сабақтың түрі: ізденіс сабақ Сабақтың әдісі: Т.Ғалиевтің « жүйелі оқыту әдісінің» элементтері Сабақтың көрнекілігі: Гүлшоғырлар , гүлшоғырлардың кеппешөптері Сабақтың барысы: Ұйымдастыру (1-2минут).

Пайғамбарымыз Мұхаммед білім алудың 4 жолын нұсқаған: 1 жазып үйрену 2 көріп үйрену 3 оқып үйрену 4 сұрап үйрену

Ал біздің сабағымыз да 4 бағытта жүргізілмек:

1 Ой қозғау ( нені білеміз?) 2 Іздену ( нені білгіміз келеді?) 3 Ой қорыту ( нені білдік?) 4 Ой дамыту ( танымдық ойындар)

.

Ой қозғау ( нені білеміз?)

1 Гүл дегеніміз не? 2 Гүлдің негізгі бөліктерін атаңдар. 3 Гүлсерігі деп қандай бөліктерін айтады және олар қалай бөлінеді? 4 Қос жынысты деп қандай гүлдерді айтады? 5 Дара жынысты гүлдердің ерекшелігі неде? Неліктен тек аталық гүл немесе аналық гүл дейді? 6 Бір үйлі, екі үйлі өсімдіктердің бір-бірінен айырмашылығын мысалмен түсіндіріңдер. 7 Гүл формуласы қалай белгіленеді? 8 Жыныссыз гүлдердің ерекшелігі неде? Мысал келтіріңдер. 9 Қызғалдақ гүлінің формуласын жаз. 10 Асбұршақ гүлінің формуласын жаз. 11 Алабота гүлінің формуласын жаз. 12 Картоп гүлінің формуласын жаз.

Іздену ( нені білгіміз келеді?) Талдау Орталық бөлім Күрделі мәселе

1Гүлшоғырлар. Құрылысы, түрлері.

2 Гүл мен гүлшоғырдың маңызы.

Әсер ететін факторлар. 1Абиотикалық фактор: күн, жел, жаңбыр, т.б 2 Биотикалық фактор: құс, жануарлар, бунақденеліле,көбелек, ара, т.б. 3Антропоген- дік фактор: дәрі-дәрмек, парфюмерия- да,сәндік т,б.

Гүлшоғыр деп- гүл шығаратын өркенде белгілі ретпен . орналасатын ұсақ гүлдер тобын айтады.

Сабағы негізі жай гүлшоғырлар күрделі түзеді

тарамдалған жанама сабақшалары болады

гүлшоғырда гүлдер саны 2-ден бірнеше 100-ге жетеді.

Жай гүл шашақ қарақат шоғырлар қырыққабат мойыл мия қараған жай масақ жол желкен собық жүгері калла жай шатыр пияз адамтамыр наурызшешек ақшұнақ шоғырбас беде себет күнбағыс бақбақ өгейшөп гүлкекіре

Күрделі гүлшоғырлар күрделі шашақ жүзім гүлшетен тамыр күріш күрделі масақ бидай бидайық қарабидай сырға қайың терек тал көктерек күрделі шатыр сәбіз балдырған аскөк

Гүл мен гүлшоғырлардың маңызы мәдени гүлзарларда өсіреді реңі пішіні аңқыған хош иісі үшін медицинада қолданылады түймедағы жөке қырмызыгүл т.б. шипалық қасиеттері үшін парфюмерияда хош иістері үшін бал алады, дәмін кіргізеді жөке қарамық гүл шірнелері татымды дәм жасалады қалампыр банан бунақденелілерді еліктіреді тозаңдану үшін

1 Гүлшоғырда гүлдердің орна- ласуы. 2Гүлшоғырлар- дың түрлері. 3 Гүлдерінің пішіні, хош істі бөліп шығаруы. 4 Медицинада қолданылады 5Парфюмерияда қолданылады 6 Гүл шірнеле- рінен бал алынады. 7 Бунақденелі- лерді еліктіреді.

Практика және зерттеу бөлімі. 1 Орталық бө- лімді толтыру 2 Топпен жұмыс 3 Жеке жұмыс 4 Күрделі, әсер ететін фактор- ларды шешу 5 Бекіту 6 Үй тапсыр- масын сұрау 7 Танымдық ойын 8 Оқушыларды бағалау 9 Үйге тапсырма §24 Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы. Зертханалық жұмыс №13

Ой қорыту (нені білдік?)

шашақ жай масақ

собық

күрделі шоғыр

жай шоғыр

күрделі шашақ

себет

күрделі масақ

1 жүгері 1 гүлшетен 2 жолжелкен 2 пияз 3 тары 3 қараған 4 наурызшешек 4 күнбағыс 5 бидай 5 калла 6 мия 6 қарабидай 7 балдырған 7 гүлкекіре 8 өгейшөп 8 сәбіз

Зертханалық жұмыс № 13

Тақырыбы: Жай және күрделі гүлшоғырлармен танысу.

Көрнекілігі: күріш масақтары, жүгері собығы, күнбағыс немесе түймедағы себеті, сұлы масағы, сәбіздің гүлшоғыры, мия гүлшоғырлары, асбұршақ, жолжелкен, балдырған гүлшоғыры және т.б.

Орындалатын тапсырмалар

1) Алдымен алдарыңа үлестірілген гүлшоғыр түрінің кеппешөбін жай және күрделі гүлшоғырға бөліп алу. 2) Жай гүлшоғырлардың түрлерін талдап өсімдіктің атын жазып оқулықтағы суретпен салыстыру, суретін салу. 3) Күрделі гүлшоғырлардың түрлерімен танысу, талдау, өсімдіктің атын білу, жай гүлшоғырларына ұқсастықтары мен айырмашылықтарын қарау.

Ой дамыту Танымдық ойындар «Гүл-дүние көркі» десек қателеспейміз. Гүлдердің де біздер сияқты жаны бар. Олар адамға үлкен пайда келтіреді. Кейбір гүлдер қоршаған ортаға жағымды. Энергия бөледі. Әр адамның өзінің сүйікті гүлі болады. Гүл адамды эстетикалық ляззатқа бөледі. Қазақ халқы қызды гүлге теңеген. Жақсылықта гүл силау-үлкен құрметтің белгісі. Гүлдер, гүлдер. Көп гүлдер, Қызыл гүлдер, көк гүлдер. Жайнар кезім келді деп Қанаттарын желбіреп, Таңмен бірге оянып Күн нұрына боянып Көрік берген далаға. Гүлдер, гүлдер не түрлі, Құлпырды да жетілді. Барлық дала өртеніп, Бара жатқан секілді. Өрт дегенім гүл екен, Отқа ұқсап тұр екен. Лүпіл қағып жүрегім Үзіп алдым біреуін Силайын деп анама. Гүлдер, гүлдер шоқ гүлдер, Қызыл гүлдер, көк гүлдер. Тұра берші ырғалып, Тұра берші нұрланып. Сол тұрғаның ұнайды, Құлпырғаның ұнайды, Ұқсап сәби балаға. Т. Молдағалиев. Кім білмес қыр аруы қызғалдақты, Өң беріп көркейтеміз әрбір бақты. Сәні деп өмірімнің, көңілімнің, Сый етіп, мені жігіт қызға арнапты. Оразақын Асқар.

Сауалнама ( ашық сабаққа қатысып отырған ұстаздармен сауалнама жүргізіледі) - Сіз қандай түсті гүлді ұнатасыз?

Қызыл – белсенділік пен өмірлік күш қуаттың белгісі. Бұл түсті батыл, табанды, ерік жігерлі адамдар ұнатады. Олар қызба, әсершіл, қызу қанды келеді. Негізінен олар жетекшілер. Қызғылт – жалынның түсі ,негізінен ол адамдар ыстық қанды болып келеді. Олар жарқын, айрықша адамдар. Көптің ішінде ерекшеленіп тұрады. Жұрттың назарын өзіне аударып алады. Алға қойған мақсаттарына жету жолында өмірлерін қиюға әзір. Сары- жылу мен жарықтың түсі. Бұл адамдар көпшіл, достыққа берік, еркіндікке талпынғыш. Ол бәрінен де өз еркіндігін биік қойып, әр түрлі шектеулерді жек көреді. Көңіл күй тез өзгергіш, оптимист адам. Алқызыл- нәзік жанды ұяң жандардың түсі. Осындай адамдар туралы жұрт өмірдің тек жақсы, жарқын жақтарын ғана елеп ескеріп, қараңғы тұстарын ескергісі келмейді. Аузын ашса жүрегі көрінетін кіршіксіз, табиғи болмысты биязы және әдемі заттар мен жайлылықты сүйетін адам. Оған сезімталдық нық сенімділік қасиеттері де тән. Ақ – шаттықтың түсі ақ түсті ұнататындар өте әсершіл қызба келеді, тез еліктегіш. Мұндай адамдар кейде өзінің ықпалында қалады, кейде ол өзгенің ықпалында да кетеді. Оларға өздерін демеп бағыттап отыратын сенімді достар ауадай қажет.

Көк – адамдар арасындағы жақсы қарым-қатынасты ең жоғары бағалайтын адамдар. Олар достықты бағалап, ал махаббатты бәрінен жоғары қояды. Олар зұлымдықты, салқынқандықты, араздықты ұнатпайтын ақтілекті жандар.

Қорытынды: сонымен балалар бүгінгі біз гүлшоғырлары мен олардың биологиялық маңызы тақырыбын өттік. Табиғатта гүлдердің түрлері өте көп, олар саналуан. Гүлдер бізді әсемдікке ізгілікке тәрбиелейді. Елбасының халыққа жолдаған « Жасыл ел» бағдарламасын орындау жолында өз үлесімізді қосуымыз қажет. Ол үшін сыныптағы бөлме өсімдіктерін күтіп баптап, аялап отыруымыз керек. Мектеп, өз үйіміздің айналасын көкаландыру жасыл желекке айналдыруға ат салысу бәріміздің парызымыз

№64 Ж.Аймауытов атындағы көп салалы мектеп-гимназия биология пәні мұғалімі: Сеңгірбаева Әлия Исахқызы

talimger.org

Гүл оның құрылысы мен маңызы. Гүлшоғырлары олардың биологиялық маңызы

Мин

5 мин

Пайғамбарымыз Мұхаммед білім алудың 4 жолын нұсқаған:

1 жазып үйрену2 көріп үйрену3 оқып үйрену4 сұрап үйренуАл біздің сабағымыз да 4 бағытта жүргізілмек:

1 Ой қозғау ( нені білеміз?)2 Іздену ( нені білгіміз келеді?)3 Ой қорыту ( нені білдік?)4 Ой дамыту ( танымдық ойындар)

Бірінші бағытымыз бойынша  Ой қозғау /не білеміз/

Үй тапсырмасын қалай оқығанын диктант арқылы пысықтау.

Биологиялық диктанты толықтыру.

1. Түрі өзгерген жер асты өркендерге ___________, ________ жатады.2. Тамырға ұқсас қоңырқай, күңгірт түсті болғандықтан ____________ деп атаған3. Тамырсабақтың ұшында ___________ болады.4. Шырынды сабақтар ____________ өсімдіктерінде болады.5. Жер асты пиязшықты өсімдіктерге ___________ жатады.6. Сабақтың түп жағындағы өркеннің ұшындағы бүршік ________7. Жапырақ шығармайтын көп жылдық жер асты өркен ________8. Түйнектері арқылы көбейтеді ____________9. Түйнек сыртын ____________қаптайды10. Өң, тоз, тін қабатынан тұрады ____________

1Тамырсабақ, түйнек, пиязшықтүрі өзгерген жер асты жер асты өркен .

2. тамырсабақ деп атайды.

3. бүршік, ал тамыр ұшында оймақша болады.

4. кактус, сүттіген өсімдіктерінде болады.

5. Пияз, сарымсақ, сүмбілшаш, лалагул, жабайы жуа, қызғалдақ, бәйшешек, қазжуа жатады.

6. қолтық бүршігі

7.тамырсабақ

8. картоп

9. тоз қабаты 10. Сабақтың ең сыртқы қабаты.

Қызығушылық

ты ояту

Мақалдың жалғасын табу арқылы жаңа тақырыптың атын табу.

Елдің көркі қыз, жертің көркі…..

Ассосациялық карта: балалар гүл дегенде көз алдарыңа не елестейді, ойларыңызға не түседі?

Хош иіс       Әдемілік                    Сыйлық

Көбею мүшесі   Қысқарған өркен      Әртүрлі түстер

Ендеше бүгінгі тақырыбымыз: Гүл оның құрылысы мен маңызы. Гүлсерігі. Гүлшоғырлары  олардың биологиялық маңызымен танысасыздар.

/гул/.

1-топ Гул бөлімдері, гул табаны,тостағанша, күлте

2-топ  Гул серігі, қос гулсерікті, аталық, аналық, жатын

3-топ  Гулшоғыры, жай және күрделі гулшоғырларының түрлері, маңызы.

2-топ  Жай гулшоғыры мен күрделі гулшоғырларының айырмашылығын жазу.

3-топ  Гулдің құрлысын жазу.

Айырмашылығын жазу

Гулдің құрлысын модулге түсіру

Сөйлемдердегі көп нүктенің орнына тиісті сөздерді жаз.

1-топ

1.Гүлдің сабаққа бекінетін бөлімі ————————

2 .Гүлдің кеңейген жерін ————————- дейді

2-топ

3 .Жыныс мүшелері ————— пен ———–

4 . Тостағанша мен күлтені қосып ………..деп атайды.

3-топ5. Гүлде тостағанша мен күлтенің біреуі ғана болса, ……………, ал екеуі де болса, ……………………. дейді.6. Сыртқы және ішкі қабықшасы баржасуша, пішіндеріде алуан түрлі   ——————-

2.гул табаны

3. аталық пен аналық

4 гул серігі

5. жай гүлсерігі ал қос гулсерігі.

6. тозаң

1Гүлдің жеміс түзілетін бөлімі қайсысы ?

А. Күлте     Ә. Аталық         Б .Гүл сағағы     В. Тостағанша       Г. Аналық

2 Гүлде орналасып жәндіктерді еліктіретін ,шырын бөлетін өсінді.

А.Тозаң            Ә .Гүл сағағы            Б. Шірнелік      В.Тостағанша

Г. Гүл табаны

3. Аналықтың тозаң қабылдайтын бөлімі

А.Жіпше          Ә Аузы          Б. Тозаңқап             В. Мойны               Г. Жатыны

4. Өсімдікке гүл не үшін керек ?

А .Сәндік      Ә .Қоректену             Б. Органикалық зат түзілу

В. Жеміс пен тұқымның түзілуі             Г. Жәндіктер қоректену үшін

5. Аталықтың бөлімдеріне не жатады ?

А.Жатын ,күлте     Ә.Жіпше ,аузы     Б. Тозаңқап ,тостағанша

В. Мойны ,жіпше              Г. Шірнелік ,аналық                д. Жіпше ,тозаңқап

sabaq.kz

Гүлшоғырлары 6 сынып сабақ жоспары

1.жүгері.2.жолжелкен.3.наурызшешек.4.тары.5.бидай.6.мия.

7.балдырған.8.өгейшөп.9.гүлшетен.10.пияз.11.қараған.12.күнбсағыс.13.калла.14.қарабидай.15.гүлкекіре.16. сәбіз.

№59-62 суреттерді талқыла. А,Ә,Б сұрақтарды талдау.

Оқулық, жұмыс дәптері, зертханалық жұмыс дәптері

/Аяқталуы

БІЛІМІҢДІ ТЕКСЕР. Тест тапсырмалары

Қосымша ақпарат

Гүлшоғырлар, гүлшоғырлардың биолгиялық маңызы туралы қосымша деректер беру

Ғаламтор желісі

Саралау-Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау-Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Смайликтер арқылы бағалау. Бағдаршам әдісі, екі жұлдыз, бір тілек.

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы байланыс

Әр тапсырма бойынша бағалау смайликтер беру

Табыс критерилері

• гүлшоғырлардың анықтамасы, түрлері, қызметіне сипаттама беру.

• Күрделі,жай гүлшоғырлардың бір бірінен айырмашылығы қандай? Бірүйлі, екіүйлі өсімдіктердің бір бірінен айырмашылығын ажырата білуі.

Рефлексия

Сабақ оқу мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?Мен өз жоспарыма

Қандай түзетүлер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Сабақ: Өсімдіктердің гүлдеуі мен тозандауы

А. Қарсакбаев атындағы ОМ

Күні:

Мұғалімнің есімі: Козбагарова Б. М.

Сынып: 6 «А»

Қатысқандардың саны: 18

Қатыспағандар саны:

Сабаққа негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

Оқушылар гүлдің құрылысы мен тозандануы туралы түрлерін білу, түсіну қолдана отырып құрылысындағы гүлдің құрылысы мен түрлерін, ерекшелітерін, аталуын, білімін жетілдіру.

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар: -өсімдіктердің гүлдеуі мен тозаңдануы туралы біледі, түрлерін ажыратады.

Оқушылардың басым бөлігі: өсімдіктердің гүлдеуі мен тозаңдануы туралы біледі, түрлерін ажыратады,ұрықтану процесін түсінеді.

Кейбір оқушылар бунақденелілер арқылы айқас тозаңданатын, жел арқылы айқас тозаңданатынөсісдіктер туралы біледі, айырмашылығын ажырата алады.

Тілдік мақсат

Оқушылар: Тозаңдану, ұрықтану түрлерін біледі.Бунақденелілер және жел арқылы айқас тозаңданатын өсімдіктердің ерекшеліктерін ажыратады..

Негізгі сөздер мен тіркестер: Тозаңдану және оның түрлері. Ұрықтану, бунақденелілер арқылы айқас тозаңдану, жел арқылы айқас тозаңдану.

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: Тозаңдануға өсімдіктің қай бөлігі қатысады?. Ұрықтану қай кезде жүреді?тозаңдану деген не, оның қандай түрлерін білесңдер?.

Талқылауға арналған тармақтар: Бунақденелілер және жел арқылы айқас тозаңданатын гүлдерді салыстыру.

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба? Неліктен қосарлы ұрықтану дейді? Неліктен тозаңдану процесі ауа райына байланысты? Неліктен ұрықтану тозаңданудан кейін жүреді?

Жазылым бойынша ұсыныстар: Тозаңдану, ұрықтану,өздігінен,айқас,жел арқылы тозаңдану.Тозаң. Тозаң түтікшесі. Қосарлы ұрықтану.

Алдыңғы оқу

Гүлшоғырлар және олардың биологиялық маңызы.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспар

ресурстар

8. 00-8.03 (3)

8.03-8.13 (10)

8.13- 8. 23 (10)

8.23-8.35 (12)

8.35-8.40 (5)

8.40-8.45 (5)

Миға шабуыл.Гүлшоғыр деген не? Ол қайда дамиды? Гүлшоғырдың жеке гүлден айырмашылығы?Гүл мен гүлшоғырдың маңызы? Бірүйлі, екіүйлі өсімдіктердің бір бірінен айырмашылығын мысалмен талдап түсіндіріңдер.Жыныссыз гүлдердің ерекшелігі неде? Жай масақ пен күрделі масақтың сызбанұсқасын салыстыру.Гүлшоғырдың анықтамасын және түрлерін атаңдар.

презентация

Ортасы

Біліміңді тексер.Берілген сипаттамалардан тозаңданудың түрлерін атаңдар.

1. Тозаңдары майда.2 Бітеу гүлдің тозаңдануы.3.Гүлі ашық реңді.4.Аталық жіпшесі ұзын, тербеліп тұрады.5.Шірнеліктерібар.6.Тозаңдану бір гүлдің ішнде болады.7.Тозаңдары ірі.8. Аналығының аузы үлпек қауырсынды.9.Гүлдері хош иісті.10. гүлдері реңсіз.

2. Кесте толтыру.

Оқулық, жұмыс дәптері, сызбаны талдау,

/Аяқталуы

БІЛІМІҢДІ ТЕКСЕР. Тест тапсырмалары

Қосымша ақпарат

Өсімдіктердің гүлдеуі мен тозаңдануы туралы қосымша дерек.

Ғаламтор желісі

Саралау-Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау-Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Смайликтер арқылы бағалау. Бағдаршам әдісі, екі жұлдыз, бір тілек.

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы байланыс

Әр тапсырма бойынша бағалау смайликтер беру

Табыс критерилері

• тозаңдану түрлеріне сипаттама беру.

• Ұрықтану және қосарлы ұрықтануды ажырата білуі.

• Тозаңдану түрлерін ажырата білуі.

Рефлексия

Сабақ оқу мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?Мен өз жоспарыма

Қандай түзетүлер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Сабақ: Жеміс.

А. Қарсакбаев атындағы ОМ

Күні:

Мұғалімнің есімі: Козбагарова Б. М.

Сынып: 6 «А»

Қатысқандардың саны: 18

Қатыспағандар саны:

Сабаққа негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

Оқушылар жеміс түрлерін білу, түсіну, қолдана отырып құрылысындағы жемістің ерекшеліктерін, аталуын, білімін жетілдіру.

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар: -жемістің түрлерін біледі,шырынды және құрғақ жемістердің бір бірінен айырмашылығын, негізгі ерекшелігін түсінеді,ажыратады, қолданады

Оқушылардың басым бөлігі: ұрықтанған соң бүршігінен тұқым, жатыннан жеміс дамиды.ЖЕМІС түрлерін біледі,ерекшеліктерін, айырмашылықтарын ажыратады.

Кейбір оқушылар құрғақ жеміс, шырынды жемістердің сипаттамасын,негізгі ерекшеліктерін ажырата біледі.

Тілдік мақсат

Оқушылар: жеміс гүлдің қай бөлігінде пайда болатынын түсінеді.Шырынды жемістер мен құрғақ жемістерді ажырата алады.

Негізгі сөздер мен тіркестер: Жеміс,жинақталған жемістер. Шырынды,құрғақ жемістер.

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: құлпынай жемісін не себепті шырынды жеміске жатқызбайды? жеміс гүлдің қай бөлігінде пайда болады, неше топқа бөлінеді?.Шырынды жемістер нешеге бөлінеді?.

Талқылауға арналған тармақтар: бұршаққап, бұршаққынның негізгі ерекшелігі мен айырмашылығын анықтау, талдау, салыстыру..

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба? Неліктен құрғақ жеміс дейді? Неліктен құлпынай жемісін шырынды жеміске жатқызбайды? Неліктен бұршаққап, бұршаққын дейді?

Жазылым бойынша ұсыныстар: Бұршаққап, бұршаққын, қауашақ, қанатты жеміс, дән, тұқымша, жаңғақ.(терминдер анықтамасын біледі).

Алдыңғы оқу

Өсімдіктердің тозаңдануы мен гүлдеуі..

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспар

ресурстар

8. 00-8.03 (3)

8.03-8.13 (10)

8.13- 8. 23 (10)

8.23-8.35 (12)

8.35-8.40 (5)

8.40-8.45 (5)

Миға шабуыл. Біліміңді тексер.Берілген сипаттамалардан тозаңданудың түрлерін атаңдар.

Тозаңдары майда.2 Бітеу гүлдің тозаңдануы.3.Гүлі ашық реңді.4.Аталық жіпшесі ұзын, тербеліп тұрады.5.Шірнеліктерібар.6.Тозаңдану бір гүлдің ішінде болады.7.Тозаңдары ірі.8. Аналығының аузы үлпек қауырсынды.9.Гүлдері хош иісті.10. Гүлдері реңсіз

2.Тозаңдану мен ұрықтану процестерінің маңызы.

Жел арқылы,өздігінен, бунақденелілер арқылы тозаңдану процесі.Ұрықтану. Қосарлы ұрықтану.

презентация

Ортасы

Жеміс сөзіне ассоциация құру.

2. Оқулықпен жұмыс.А,Ә,Б сұрақтарды талдау.Жинақталған жемістер дегеніміз не?.Құрғақ пен шырынды жемістердің айырмашылығы мен ерекшеліктері.

Кесте толтыру.№1.

Жеміс түрлері

Тұқым саны

қауашақ

1

2

3

жидек

дәнек

бұршаққап

бұршаққын

кестені толтыру.№2

Өсімдіктің атауы

жемістер

құрғақ

шырынды

меңдуана

картоп

өрік

бұршақ

шомыр

емен

бидай

Оқулық, жұмыс дәптері, сызбаны талдау,

/Аяқталуы

БІЛІМІҢДІ ТЕКСЕР. Тест тапсырмалары

Қосымша ақпарат

Өсімдіктердің гүлдеуі мен тозаңдануы туралы қосымша дерек.

Ғаламтор желісі

Саралау-Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау-Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Смайликтер арқылы бағалау. Бағдаршам әдісі, екі жұлдыз, бір тілек.

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы байланыс

Әр тапсырма бойынша бағалау смайликтер беру

Табыс критерилері

• ЖЕМІС түрлеріне сипаттама беруі.

• Шырынды және құрғақ жеміске мысал келтіре алуы.

• Жинақталған жемістер туралы білуі.

Рефлексия

Сабақ оқу мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?Мен өз жоспарыма

Қандай түзетүлер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Сабақ: Жемістер мен тұқымдардың таралуы

.

А. Қарсакбаев атындағы ОМ

Күні:

Мұғалімнің есімі: Козбагарова Б. М.

Сынып: 6 «А»

Қатысқандардың саны:

Қатыспағандар саны:

Сабаққа негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

Оқушылар жеміс мен тұқымдардың таралу жолдарын білу, түсіну, қолдана отырып таралу ерекшеліктері туралы білімдерін қалыптастыру.

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар: -жеміс пен тұқымның таралу жолдарын біледі,таралу жолдарын бір бірінен айырмашылығын, негізгі ерекшелігін түсінеді,ажыратады, қолданады (жел,су,жануар, бунақдене,құстар,өздігінен таралу ерекшеліктері).

Оқушылардың басым бөлігі: жеміс пен тұқымның таралу жолдарын ажыратады.

Кейбір оқушылар жеміс пен тұқымның құрылысындағы ерекшелігін бір бірінен ажыратады..

Тілдік мақсат

Оқушылар: жеміс пен тұқымның таралу жолдарын, құрылысындағы ерекшеліктерді түсінеді, бір бірінен ажыратады.( таралу бейімділігі).

Негізгі сөздер мен тіркестер: Жеміс пен тұқым, таралу жолдары (жел, өздігінен,су арқылы,жануар,бунақдене,құстар арқылы таралу және құрылысындағы ерекшеліктер).

Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: .

Талқылауға арналған тармақтар: бұршаққап, бұршаққынның негізгі ерекшелігі мен айырмашылығын анықтау, талдау, салыстыру..

Сіз неліктен ... екенін айта аласыз ба? Неліктен тұқымдар түрлі жолмен таралуға бейімделген?

Жазылым бойынша ұсыныстар: жел мен су арқыл таралу ерекшілігі, бунақдене, жануар, құстар арқылы таралу ерекшелігін, таралу бейімділігін ажыратады.

Алдыңғы оқу

Өсімдіктердің тозаңдануы мен гүлдеуі..

Жемістер

Жоспарланған уақыт

Жоспар

ресурстар

8. 00-8.03 (3)

8.03-8.13 (10)

8.13- 8. 23 (10)

8.23-8.35 (12)

8.35-8.40 (5)

8.40-8.45 (5)

Миға шабуыл. Біліміңді тексер.Берілген сипаттамалардан жеміс түрлерін ажырату.

Қандай жемістерді шырынды және құрғақ жемістер деп атайды? Шырынды жемістердің түрлерін атаңдар. Құрғақ жемістер нешеге бөлінеді?Жидек жемістің сүйекті жемістен қандай айырмашылығы бар?жеміс гүлдің қай бөлігінде пайда болады, неше топқа бөлінеді? Шырынды жемістер нешеге бөлінеді, әр түріне мысал келтір.

Жеміс сөзіне ассоциация құру.

2. Оқулықпен жұмыс.А,Ә,Б сұрақтарды талдау.Жинақталған жемістер дегеніміз не?.Құрғақ пен шырынды жемістердің айырмашылығы мен ерекшеліктері.

Кесте толтыру.№1.

Жеміс түрлері

Тұқым саны

қауашақ

1

2

3

жидек

дәнек

бұршаққап

бұршаққын

презентация

кестені толтыру.№2

Өсімдіктің атауы

жемістер

құрғақ

шырынды

меңдуана

картоп

өрік

бұршақ

шомыр

емен

бидай

Оқулық, жұмыс дәптері, сызбаны талдау,

ортасы

Жемістер мен тұқымдардың таралу ерекшеліктері кестені аяқтау.

Таралу жолдары

Құрылысының ерекшеліктері

өмсімдіктер

Жел арқылы

Майда, жеңіл, құрғақ. Сыртында түктері, қанатшалары, өсінділері болады, морт сынғыш.

-----------

------------

Сыртында су жұқпайтын түктері бар. ішінде су өткізбейтін қалың тоз қабық.өсінділері ауаға толы болғандықтан, суға батпайды шығымдылығын жоймайды.

Қамыс, жалбыз, бөденешөп, түкті күреңот, қоға, тұңғиық, қияқ және т.б.

Таралу жолдары

Құрылысының ерекшелігі

өсімдіктер

Жануарлар, бунақденелілер, құстар арқылы

Тұқымның сыртында ілмешектер, тікенектер, желімтік түктер болады. Жемісі ашық реңді, шырынды, тұқымы майлы

--------------

Өздігінен тозаңдану

-------------------

Қараған, шегіргүл, бөрібұршақ, ат талшын, шытырлақ, қызғалдақжәне т.б.

Біліміңді тексер ( оқулықпен жұмыс).69 суретті зер салып талдап,берілген сұрақтарға жауап қайтарыңдар.

І.70 суретте қандай ағаш бейнеленген, атын табыңдар,қанатша жеміс қай топқа жатады( шырынды, құрғақ).Мұндай жемісті табиғатта, тұрған жерлерінде көрдіңдер ме? Қоршауға алынған жемістер неге бастапқысына ұқсамайды, себебін түсідіріңдер.Таралу жолы қандай ?.соңында қандай нәтиже берді?.

ІІ.71-суреттегі өсімдіктердің жемістері мен тұқымдарының әрқайсысы қандай жолмен таралатынын түсіндір. Тұқым қай өсімдіктікі екнін атап жазыңдар. Білмегендеріңді мұғалімнен сұрап білуге тырысыңдар.

Оқулық №1кесте

Оқулық 69-71 суреттер бойынша тұқым мен жемістің таралу жлолдарын түсіндіру.

аяқталуы

Қосымша ақпарат

Жемістер мен тұқымдардың таралуы

Ғаламтор желісі

Саралау-Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау-Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Смайликтер арқылы бағалау. Бағдаршам әдісі, екі жұлдыз, бір тілек.

Пәнаралық байланыс

Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы байланыс

Әр тапсырма бойынша бағалау смайликтер беру

Табыс критерилері

• Жеміс пен тұқымның таралу жолдарын сипаттауы.

• Құрылысындағы ерекшеліктерін ажырата білуі.

• Таралу бейімділігіне сипаттама беруіі.

Рефлексия

Сабақ оқу мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма?

Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе?Мен өз жоспарыма

Қандай түзетүлер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

infourok.ru

Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы | Cабақ жоспары

Ж. Аймауытов атындағы №64 көп салалымектеп-гимназия

Ашық сабақТақырыбы: §24. Гүлшоғырлар, биологиялық маңызы.

Пән мұғалімі:Сеңгірбаева Әлия

Шымкент 2010 жыл

Сабақтың тақырыбы: §24 Гүлшоғырлар, биологиялықмаңызы.

Сабақтың мақсаты: 1 Білімділік – гүлшоғырлар, биологялық маңызң туралыбілім

қалыптастыру.

2 Дамытушылық – өздігінен іздену,қосымша материалдарды

пайдалану дағдыларын дамыту.

3 Тәрбиелік- табиғатты сүюге, аялауғатәрбиелеу.

Сабақтың түрі: ізденіс сабақ

Сабақтың әдісі: Т.Ғалиевтің « жүйелі оқыту әдісінің» элементтері

Сабақтың көрнекілігі: Гүлшоғырлар , гүлшоғырлардың кеппешөптері

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру (1-2минут).

Пайғамбарымыз Мұхаммед білім алудың 4 жолын нұсқаған: 1 жазыпүйрену

2 көріп үйрену

3 оқып үйрену

4 сұрап үйрену

Ал біздің сабағымыз да 4 бағытта жүргізілмек:

1 Ой қозғау ( нені білеміз?)

2 Іздену ( нені білгіміз келеді?)

3 Ой қорыту ( нені білдік?)

4 Ой дамыту ( танымдық ойындар)

.

Ой қозғау ( нені білеміз?)

1 Гүл дегеніміз не?

2 Гүлдің негізгі бөліктерін атаңдар.

3 Гүлсерігі деп қандай бөліктерін айтады және олар қалай бөлінеді?

4 Қос жынысты деп қандай гүлдерді айтады?

5 Дара жынысты гүлдердің ерекшелігі неде? Неліктен тек аталық гүл немесеаналық гүл дейді?

6 Бір үйлі, екі үйлі өсімдіктердің бір-бірінен айырмашылығын мысалментүсіндіріңдер.

7 Гүл формуласы қалай белгіленеді?

8 Жыныссыз гүлдердің ерекшелігі неде? Мысал келтіріңдер.

9 Қызғалдақ гүлінің формуласын жаз.

10 Асбұршақ гүлінің формуласын жаз.

11 Алабота гүлінің формуласын жаз.

12 Картоп гүлінің формуласын жаз.

Іздену ( нені білгіміз келеді?)

|Талдау |Орталық бөлім |Күрделі мәселе || |Гүлшоғыр деп- гүл шығаратын өркенде белгілі ретпен | || |. орналасатын ұсақ| ||1Гүлшоғырлар. |гүлдер тобын |1 Гүлшоғырда ||Құрылысы, |айтады. |гүлдердің орна- ||түрлері. | |ласуы. || |Сабағы негізі жай |2Гүлшоғырлар- ||2 Гүл мен |гүлшоғырлар |дың түрлері. ||гүлшоғырдың |күрделі түзеді |3 Гүлдерінің ||маңызы. | |пішіні, хош істі|| |тарамдалған жанама сабақшалары болады |бөліп шығаруы. || | |4 Медицинада || |гүлшоғырда гүлдер саны 2-ден бірнеше 100-ге жетеді. |қолданылады || | |5Парфюмерияда || |Жай гүл шашақ қарақат |қолданылады || | |6 Гүл шірнеле- || |шоғырлар қырыққабат |рінен бал || |мойыл |алынады. || |мия |7 Бунақденелі- || |қараған |лерді || |жай масақ жол желкен |еліктіреді. || |собық жүгері | || |калла | || |жай шатыр пияз | || |адамтамыр | || |наурызшешек | || |ақшұнақ | || |шоғырбас беде | || |себет күнбағыс | || |бақбақ | || |өгейшөп | || |гүлкекіре | || | | || |Күрделі гүлшоғырлар | || | | || |күрделі шашақ жүзім | || |гүлшетен | || |тамыр | || |күріш | || |күрделі масақ бидай | || |бидайық | || |қарабидай | || |сырға қайың | || |терек | || |тал | || |көктерек | || |күрделі шатыр сәбіз | || |балдырған | || |аскөк |Практика және || | |зерттеу бөлімі. || | |1 Орталық бө- ||Әсер ететін | |лімді толтыру ||факторлар. | |2 Топпен жұмыс ||1Абиотикалық | |3 Жеке жұмыс ||фактор: күн, | |4 Күрделі, әсер ||жел, жаңбыр, | |ететін фактор- ||т.б |Гүл мен гүлшоғырлардың маңызы |ларды шешу ||2 Биотикалық |мәдени гүлзарларда өсіреді реңі |5 Бекіту ||фактор: құс, |пішіні |6 Үй тапсыр- ||жануарлар, |аңқыған хош иісі үшін |масын сұрау ||бунақденеліле,к|медицинада қолданылады түймедағы |7 Танымдық ойын ||өбелек, ара, |жөке |8 Оқушыларды ||т.б. |қырмызыгүл т.б. шипалық |бағалау ||3Антропоген- |қасиеттері үшін |9 Үйге тапсырма ||дік |парфюмерияда хош иістері үшін |§24 ||фактор: |бал алады, дәмін кіргізеді жөке |Гүлшоғырлар, ||дәрі-дәрмек, |қарамық гүл шірнелері |биологиялық ||парфюмерия- |татымды дәм жасалады қалампыр |маңызы. ||да,сәндік т,б. |банан |Зертханалық || |бунақденелілерді еліктіреді тозаңдану үшін |жұмыс №13 || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | || | | |

Ой қорыту (нені білдік?)

| | | | | | | | ||шашақ |жай |собық |күрделі |жай |күрделі |себет |күрделі || |масақ | |шоғыр |шоғыр |шашақ | |масақ || | | | | | | | || | | | | | | | || | | | | | | | || | | | | | | | || | | | | | | | || | | | | | | | || | | | | | | | || | | | | | | | || ||1 жүгері 1 гүлшетен ||2 жолжелкен 2 пияз ||3 тары 3 қараған ||4 наурызшешек 4 күнбағыс ||5 бидай 5 калла ||6 мия 6 қарабидай ||7 балдырған 7 гүлкекіре ||8 өгейшөп 8 сәбіз || || || ||Зертханалық жұмыс № 13 || ||Тақырыбы: Жай және күрделі гүлшоғырлармен танысу. || ||Көрнекілігі: күріш масақтары, жүгері собығы, күнбағыс немесе ||түймедағы себеті, сұлы масағы, сәбіздің гүлшоғыры, ||мия гүлшоғырлары, асбұршақ, жолжелкен, балдырған ||гүлшоғыры және т.б. || ||Орындалатын тапсырмалар || ||Алдымен алдарыңа үлестірілген гүлшоғыр түрінің кеппешөбін жай және ||күрделі гүлшоғырға бөліп алу. ||Жай гүлшоғырлардың түрлерін талдап өсімдіктің атын жазып оқулықтағы ||суретпен салыстыру, суретін салу. ||Күрделі гүлшоғырлардың түрлерімен танысу, талдау, өсімдіктің атын білу, ||жай гүлшоғырларына ұқсастықтары мен айырмашылықтарын қарау. |

Ой дамыту

Танымдық ойындар

«Гүл-дүние көркі» десек қателеспейміз. Гүлдердің де біздер сияқты жаныбар. Олар адамға үлкен пайда келтіреді. Кейбір гүлдер қоршаған ортағажағымды. Энергия бөледі. Әр адамның өзінің сүйікті гүлі болады. Гүл адамдыэстетикалық ляззатқа бөледі. Қазақ халқы қызды гүлге теңеген. Жақсылықтагүл силау-үлкен құрметтің белгісі.

Гүлдер, гүлдер. Көп гүлдер,

Қызыл гүлдер, көк гүлдер.

Жайнар кезім келді деп

Қанаттарын желбіреп,

Таңмен бірге оянып

Күн нұрына боянып

Көрік берген далаға.

Гүлдер, гүлдер не түрлі,

Құлпырды да жетілді.

Барлық дала өртеніп,

Бара жатқан секілді.

Өрт дегенім гүл екен,

Отқа ұқсап тұр екен.

Лүпіл қағып жүрегім

Үзіп алдым біреуін

Силайын деп анама.

Гүлдер, гүлдер шоқ гүлдер,

Қызыл гүлдер, көк гүлдер.

Тұра берші ырғалып,

Тұра берші нұрланып.

Сол тұрғаның ұнайды,

Құлпырғаның ұнайды,

Ұқсап сәби балаға. Т. Молдағалиев.

Кім білмес қыр аруы қызғалдақты,

Өң беріп көркейтеміз әрбір бақты.

Сәні деп өмірімнің, көңілімнің,

Сый етіп, мені жігіт қызға арнапты.

Оразақын Асқар.

Сауалнама ( ашық сабаққа қатысып отырған ұстаздармен сауалнамажүргізіледі)

- Сіз қандай түсті гүлді ұнатасыз?

Қызыл – белсенділік пен өмірлік күш қуаттың белгісі. Бұл түсті батыл,табанды, ерік жігерлі адамдар ұнатады. Олар қызба, әсершіл, қызу қандыкеледі. Негізінен олар жетекшілер.

Қызғылт – жалынның түсі ,негізінен ол адамдар ыстық қанды болыпкеледі. Олар жарқын, айрықша адамдар. Көптің ішінде ерекшеленіп тұрады.Жұрттың назарын өзіне аударып алады. Алға қойған мақсаттарына жету жолындаөмірлерін қиюға әзір.

Сары- жылу мен жарықтың түсі. Бұл адамдар көпшіл, достыққа берік,

еркіндікке талпынғыш. Ол бәріненде өз еркіндігін биік қойып, әр түрлі шектеулерді жек көреді. Көңіл күй тезөзгергіш, оптимист адам.

Алқызыл- нәзік жанды ұяң жандардың түсі. Осындай адамдар туралы жұртөмірдің тек жақсы, жарқын жақтарын ғана елеп ескеріп, қараңғы тұстарынескергісі келмейді. Аузын ашса жүрегі көрінетін кіршіксіз, табиғи болмыстыбиязы және әдемі заттар мен жайлылықты сүйетін адам. Оған сезімталдықнық сенімділік қасиеттері де тән.

Ақ – шаттықтың түсі ақ түсті ұнататындар өте әсершіл қызба келеді,тез еліктегіш. Мұндай адамдар кейде өзінің ықпалында қалады, кейде олөзгенің ықпалында да кетеді. Оларға өздерін демеп бағыттап отыратынсенімді достар ауадай қажет.

Көк – адамдар арасындағы жақсы қарым-қатынасты ең жоғары бағалайтынадамдар. Олар достықты бағалап, ал махаббатты бәрінен жоғарықояды. Олар зұлымдықты, салқынқандықты, араздықты ұнатпайтын ақтілектіжандар.

Қорытынды: сонымен балалар бүгінгі біз гүлшоғырлары мен олардыңбиологиялық маңызы тақырыбын өттік. Табиғатта гүлдердің түрлері өте көп,олар саналуан. Гүлдер бізді әсемдікке ізгілікке тәрбиелейді. Елбасыныңхалыққа жолдаған « Жасыл ел» бағдарламасын орындау жолында өз үлесіміздіқосуымыз қажет. Ол үшін сыныптағы бөлме өсімдіктерін күтіп баптап, аялапотыруымыз керек. Мектеп, өз үйіміздің айналасын көкаландыру жасыл желеккеайналдыруға ат салысу бәріміздің парызымыз

№64 Ж.Аймауытов атындағы көп салалы мектеп-гимназия

биология пәні мұғалімі: Сеңгірбаева Әлия Исахқызы

rector.kz

Смотрите также

• 
  Реферат лапароскопия
• 
  Реферат электрочайник
• 
  Стеганография реферат
• 
  Реферат альбинизм
• 
  Джайнизм реферат
• 
  Реферат антанта
• 
  Реферат микоплазмоз
• 
  Реферат исландия
• 
  Береста реферат
• 
  Антанта реферат
• 
  Кз реферат